Το πείραμα της μειωμένης εργασίας -όπου οι άνθρωποι θα εργάζονται τέσσερις ημέρες την εβδομάδα ενώ θα πληρώνονται το ίδιο- άρχισε το περασμένο καλοκαίρι στη σκιά της «Μεγάλης Παραίτησης» στο Ηνωμένο Βασίλειο, στο πλαίσιο μιας παγκόσμιας πρωτοβουλίας όπου συμμετείχαν 3.000 εργαζόμενοι.
Μετά την επιτυχία του πιλοτικού προγράμματος της Μεγάλης Βρετανίας, που εκπονήθηκε από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ σε συνεργασία με την οργάνωση 4 Day Week Global, ολοένα και περισσότερα κράτη άρχισαν να υιοθετούν το εργασιακό τετραήμερο, «υπακούοντας» στις συστάσεις των υποστηρικτών της τετραήμερης εβδομάδας εργασίας, οι οποίοι επέμεναν πως όσο αυξάνεται η ικανοποίηση των εργαζομένων τόσο αυξάνεται και η παραγωγικότητά τους. Ίσως γιατί τα τελευταία δύο χρόνια, μετά την έναρξη της πανδημίας, εκατομμύρια άνθρωποι από τις ΗΠΑ μέχρι την Ιαπωνία και την Κίνα άρχισαν να δυσφορούν, να επανεξετάζουν την εργασιακή τους πραγματικότητα και να μη διατίθενται πια να εργάζονται με εξοντωτικούς ρυθμούς.
Όλα αλλάζουν
Η λέξη Quitfluencers -δηλαδή εκείνοι που παραιτούνται μαζικά από τις δουλειές τους συμπαρασύροντας μαζί τους και συναδέλφους τους στο όνομα της ψυχικής ισορροπίας- έγινε viral. Εξάλλου, οι εργασιακές πραγματικότητες αλλάζουν μέσα στον χώρο και τον χρόνο, δημιουργώντας αδιάκοπα «νέες φυλές εργαζομένων». Οι εργαζόμενοι των τεσσάρων ημερών μοιάζει να είναι μια από τις σημαντικές κληρονομιές της πανδημικής εποχής, στον αντίποδα των Quitfluencers. Εξάλλου, οι συζητήσεις γύρω από την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας αναζωπυρώθηκαν από την πανδημία Covid-19, με τους εργαζόμενους και τους εργοδότες να επανεξετάζουν τη σημασία της ευελιξίας και των παροχών στον χώρο εργασίας, με στόχο τόσο την παραγωγικότητα όσο και την ισορροπία μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής.
Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα «Guardian», η συντριπτική πλειονότητα των βρετανικών εταιρειών που συμμετείχαν στη μεγαλύτερη στον κόσμο δοκιμή της τετραήμερης εβδομάδας, από τον Ιούνιο μέχρι τα τέλη του 2022, επέλεξε να συνεχίσει με το νέο εργασιακό πρότυπο και το 2023. Από τις 61 εταιρείες που συμμετείχαν στην εξάμηνη δοκιμή, οι 56 αποφάσισαν να παρατείνουν την τετραήμερη εβδομάδα και από αυτές οι 18 αποφάσισαν να την κάνουν μόνιμη. Στα βήματα του Ηνωμένου Βασιλείου μοιάζει να βαδίζει -λίγο πιο δειλά- το Βέλγιο, που εισήγαγε τον Φεβρουάριο την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας για τους εργαζόμενους που το επιθυμούν, με στόχο τη δημιουργία μιας πιο δυναμικής οικονομικής που θα παρέχει στους Βέλγους μεγαλύτερη ελευθερία αυτοοργάνωσης. Στην περίπτωση του Βελγίου οι εργαζόμενοι θα έχουν το δικαίωμα να συμπυκνώνουν μια πλήρη εβδομάδα εργασίας σε τέσσερις ημέρες αντί για τις συνήθεις πέντε χωρίς απώλεια μισθού. Και δίχως στην πραγματικότητα να εργάζονται λιγότερο.
Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα μέτρο που «θα βοηθήσει να γίνει πιο ευέλικτη η διαβόητα άκαμπτη αγορά εργασίας του Βελγίου και θα διευκολύνει τους ανθρώπους να συνδυάσουν την οικογενειακή τους ζωή με την καριέρα τους», όπως είπε και ο πρωθυπουργός, Αλεξάντερ Ντε Κρο. Στην Ισπανία οι εταιρείες που έχουν συμμετάσχει στο πείραμα της «τετραήμερης εργασίας» έχουν αρχίσει να εμφανίζουν τα πρώτα καλά αποτελέσματα παραγωγικότητας και γίνονται περιζήτητες στους εργαζομένους, όπως αναφέρει το σχετικό δημοσίευμα της «El Pais». Η τετραήμερη εργασία είχε δοκιμαστεί με επιτυχία στην Ισλανδία από το 2015 μέχρι το 2019. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου οι εταιρείες υιοθέτησαν ευέλικτες μορφές εργασίας και μικρότερα ωράρια. Όσο για τα αποτελέσματα; Η παραγωγικότητα είτε αυξήθηκε είτε έμεινε ίδια. Σε καμία περίπτωση δεν μειώθηκε. Μειώθηκαν ωστόσο τα επίπεδα στρες.
Καλές πρακτικές
Τι μας δείχνουν αυτές οι «καλές πρακτικές»; Την επείγουσα ανάγκη των εταιρειών να δημιουργήσουν ένα ευέλικτο εργασιακό περιβάλλον, το οποίο θα είναι ικανό να διατηρεί τους εργαζόμενους ευτυχισμένους και αφοσιωμένους μακροπρόθεσμα. Ευτυχώς, ολοένα και περισσότερες εταιρείες σε διάφορα σημεία του χάρτη αρχίζουν να αντιλαμβάνονται την αναγκαιότητα υιοθέτησης μιας νέας εργασιακής κουλτούρας και ενός νέου νομικού πλαισίου που θα προτάσσει την υγεία και την προσωπική ευτυχία των ανθρώπων, που, όπως όλα δείχνουν, πάει χέρι χέρι και την παραγωγικότητά τους. Ικανοποιημένοι υπάλληλοι και εργοδότες από το «πείραμα» στις επιχειρήσεις.
*Της Ιουστίνης Αλεξάκη – Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Απογευματινή την Κυριακή 12/3