Με την αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης, διεθνώς, κατά 500 δις. δολ. στα 1,9 τρις. δολ. ως το 2027 αναμένεται να κινηθεί η φαρμακευτική αγορά την επόμενη πενταετία, τόσο λόγω της πανδημίας, όσο και εξαιτίας της ανάπτυξης νέων καινοτόμων θεραπειών, οι οποίες οικονομικά θα αντισταθμιστούν από την απώλεια της αποκλειστικότητας και το χαμηλότερο κόστος των γενοσήμων και βιοομοειδών φαρμάκων.
Αυτή αποτελεί την κυρίαρχη τάση στον τομέα του φαρμάκου, σύμφωνα με την έκθεση της εταιρείας μελετών IQVIA για την «παγκόσμια χρήση των φαρμάκων το 2023 και τις προοπτικές ως το 2027». Η έκθεση επισημαίνει τις ευοίωνες προοπτικές αποδρομής της πανδημίας και της αβεβαιότητας που προκάλεσε, εκτιμώντας πως οι προκλήσεις που έρχονται θα είναι πιο προβλέψιμες. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, «οι ανεπτυγμένες και οι αναδυόμενες οικονομίες, μετά την κρίση στρέφονται σε τρόπους ανασυγκρότησης των συστημάτων υγείας δίνοντας έμφαση σε μακροπρόθεσμα ζητήματα βιωσιμότητας. Κυρίαρχο στοιχείο που θα διαμορφώσει τις κρίσιμες αποφάσεις στα συστήματα υγείας την επόμενη δεκαετία, αναδεικνύεται η βελτιωμένη αποτελεσματικότητα και ποιότητα της υγειονομικής περίθαλψης, η οποία θα βασίζεται στη λήψη αποφάσεων βάσει τεκμηριωμένων δεδομένων».
Στα βασικά συμπεράσματα της έκθεσης επισημαίνονται τα παρακάτω:
- Το μεγαλύτερο μερίδιο της ανάπτυξης της φαρμακευτικής αγοράς σε ποσότητες, αναμένεται στη Λατινική Αμερική, την Ασία και την Αφρική, τόσο λόγω της αύξησης του πληθυσμού όσο και λόγω της καλύτερης πρόσβασης των πληθυσμών αυτών στα φάρμακα. Αντίθετα, στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη αναμένεται πολύ μικρή ανάπτυξη.
- Η φαρμακευτική δαπάνη αναμένεται διπλασιαστεί ως το 2027 και να φτάσει τα 370 δις. δολ. με τα καινοτόμα ογκολογικά φάρμακα να αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της.
- Το 2027, τα φάρμακα βιοτεχνολογίας θα αποτελούν το 35% των δαπανών παγκοσμίως και θα περιλαμβάνουν κυτταρικές και γονιδιακές καινοτόμες θεραπείες, καθώς και θεραπείες με βιο-ομοειδή.
- Οι προοπτικές για την παγκόσμια φαρμακευτική δαπάνη μετατοπίστηκαν σημαντικά κατά την πανδημία, όμως αναμένεται να επανέλθουν στα προπανδημικά επίπεδα, αν εξαιρέσουμε τα εμβόλια και φάρμακα κατά του κοροναϊού.
Μείωση στις θεραπείες λόγω πανδημίας
Εξαιρώντας τις δαπάνες για την COVID, η φαρμακευτική δαπάνη για τις λοιπές παθήσεις υπέστη μείωση, η οποία αναμένεται να ανακάμψει σταδιακά σε μεγάλο βαθμό ως το 2027, αν και φέτος καταγράφεται η μέγιστη μείωση της τάξης των 106 δις. δολ. Ως το 2027 η μείωση αυτή αναμένεται να περιοριστεί στα 4 δις. δολ. κάτω από τα προπανδημικά επίπεδα δαπανών. Η υστέρηση αποδίδεται κυρίως στην συμμόρφωση των ασθενών στις θεραπείες τους, η οποία διακόπηκε εξαιτίας της αδυναμίας πρόσβασης στις δομές υγείας εξαιτίας του κοροναϊού, και η οποία αποκαθίσταται σταδιακά, χωρίς να επανέρχονται άμεσα στα προπανδημικά επίπεδα εφαρμογής των θεραπειών, συνεπώς και της δαπάνης γι΄ αυτές.
Η συμμετοχή των ασθενών
Παράλληλα, καταγράφεται συσχέτιση με το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν, με μεγαλύτερη χρήση φαρμάκων σε χώρες υψηλότερου εισοδήματος, καθώς επίσης και σε χώρες με μειωμένη συμμετοχή των ασθενών στο κόστος των φαρμάκων τους.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των ΗΠΑ, όπου καταγράφεται ο χαμηλότερος όγκος ημερήσιας κατανάλωσης φαρμάκων μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών, καθώς οι ασθενείς υποχρεούνται να καταβάλλουν οι ίδιοι, μεγάλο μέρος του κόστους της φαρμακευτικής τους αγωγής.
Η παγκόσμια δαπάνη
Η παγκόσμια φαρμακευτική δαπάνη αναμένεται να φτάσει τα 1,9 τρις. δολ. ως το 2027 με ετήσιο ρυθμό αύξησης 3-6%.
Η ανάπτυξη που καταγράφεται σε όλο τον κόσμο, επιτρέπει σε κάποιες περιοχές να αυξάνουν τη χρήση φαρμάκων, ενώ σε άλλες να εισάγουν στα συστήματα περίθαλψης καινοτόμες θεραπείες.
Συγκεκριμένα, η έκθεση προβλέπει ότι οι χώρες της Λατινικής Αμερικής, της Ασίας και του Ειρηνικού, της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής αναμένεται να αυξάνουν τη χρήση φαρμάκων πάνω από 10% σε ποσότητες κατά την πενταετία έως το 2027, προκαλώντας αύξηση της δαπάνης πάνω από 30%, δείχνοντας όχι μόνο την αύξηση του πληθυσμού, αλλά και τη χρήση ακριβότερων φαρμάκων.
Η Κίνα ως η δεύτερη μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο σε φαρμακευτικές δαπάνες, αναμένεται να αυξήσει τον όγκο πωλήσεων κατά 8% συνολικά ως το 2027, ενώ οι δαπάνες αναμένεται να αυξηθούν κατά 19%, καθώς η χώρα εξακολουθεί να δίνει έμφαση στην επέκταση της πρόσβασης σε νέα φάρμακα μέσω του Εθνικού Καταλόγου Φαρμάκων Αποζημίωσης.
Οι θεραπευτικές κατηγορίες
Οι τομείς θεραπείας με τις υψηλότερες προβλεπόμενες δαπάνες για το 2027 είναι η ογκολογία, η ανοσολογία και τα αντιδιαβητικά, ενώ ακολουθούν τα καρδιαγγειακά.
Η αύξηση της δαπάνης για ογκολογικά φάρμακα αναμένεται να έχει ρυθμό της τάξης του 13–16% ετησίως μέχρι το 2027, καθώς αναμένεται η έγκριση σε νέες θεραπείες για τη θεραπεία του καρκίνου.
Η ανοσολογία αναμένεται να έχει χαμηλότερο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης της τάξης του 3-6% λόγω της κυκλοφορίας βιοομοειδών κυρίως στην Ευρώπη, ρυθμός που θα παραμείνει χαμηλός μετά και την κυκλοφορία στις ΗΠΑ από το 2023 και μετά βιοομοειδούς adalimumab για τη θεραπεία διαφόρων αυτοάνοσων νόσων.