Ανέβασμα ή κατέβασμα της σκάλας για βελτίωση της φυσικής κατάστασης και της υγείας; Σε αυτό το ερώτημα με βάση τα δεδομένα που προέκυψαν από έρευνες στο εργαστήριο του ΤΕΦΑΑ του πανεπιστημίου Θεσσαλίας, απαντά στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο καθηγητής στο γνωστικό αντικείμενο βιοχημεία της άσκησης του ΤΕΦΑΑ του πανεπιστημίου Θεσσαλίας Αθανάσιος Τζιαμούρτας.
Όλοι μας έχουμε ανεβοκατεβεί σκάλες. Πολλοί από εμάς όμως, δεν κατανοούμε ότι οι μύες των ποδιών λειτουργούν με διαφορετικό τρόπο όταν ανεβαίνουμε και κατεβαίνουμε τις σκάλες. Και εξηγεί ο κ. Τζιαμούρτας: «Στο ανέβασμα της σκάλας το μήκος του μυός μικραίνει, ενώ στο κατέβασμα το μήκος του μυός αυξάνεται. Σε γενικές γραμμές το ανέβασμα χαρακτηρίζεται από επιβάρυνση του δέχεται το καρδιαγγειακό μας σύστημα, η οποία είναι μεγαλύτερη και γι’ αυτό το λόγο λαχανιάζουμε, ιδρώνουμε, αυξάνονται οι χτύποι της καρδιάς κλπ. Αυτά τα στοιχεία εμφανίζονται σε πολύ μικρότερο βαθμό όταν κατεβαίνουμε τις σκάλες, ωστόσο η επιβάρυνση που δέχεται ο μυς είναι μεγαλύτερη». Αυτή η διαφορά, σύμφωνα με τον κ. Τζιαμούρτα, έχει οδηγήσει τα τελευταία χρόνια σε μια προσπάθεια από ερευνητές να εξετάσουν την επίδραση της έκκεντρης άσκησης -άσκηση που εκτελείται από το ίδιο το άτομο- όπως το κατέβασμα των σκαλιών, σε παραμέτρους της φυσικής κατάστασης και της υγείας και εάν υπάρχουν διαφορές μεταξύ των δύο μορφών άσκησης.
Πρέπει να αναφερθεί σύμφωνα με τον ερευνητή, πως όταν η έκκεντρη άσκηση πραγματοποιείται για πρώτη φορά οδηγεί σε μεγαλύτερα επίπεδα καθυστερημένου πόνου, το κοινώς ονομαζόμενο «πιάσιμο» των μυών. Αυτό είναι κάτι που μπορεί να αποθαρρύνει τον ασκούμενο να συνεχίσει να κάνει αυτή τη μορφή άσκησης. Ωστόσο, αυτό το φαινόμενο είναι παροδικό και ο μυς προσαρμόζεται απόλυτα σε μια ενδεχόμενη επανάληψη της ίδιας μορφής έκκεντρης άσκησης. Πρέπει λοιπόν, ο ασκούμενος να αρχίσει να γυμνάζεται με χαμηλή επιβάρυνση και προοδευτικά να αυξάνεται ο όγκος της άσκησης. Αναμφισβήτητα η συστηματική έκκεντρη άσκηση έχει θετικές επιδράσεις τόσο στην απόδοση όσο και στην υγεία.
Δεδομένα που προέρχονται από το εργαστήριο στο ΤΕΦΑΑ του πανεπιστημίου Θεσσαλίας, τονίζει ο κ. Τζιαμούρτας, δείχνουν πως η συστηματική έκκεντρη άσκηση, όπως όταν κατεβαίνουμε τα σκαλιά, μπορεί να βελτιώσει αρκετές παραμέτρους που σχετίζονται με την υγεία, αφού έκκεντρη άσκηση 30 λεπτών σε ισοκινητικό μηχάνημα, για διάστημα 8 εβδομάδων μείωσε τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων κατά 13%, της χοληστερόλης κατά 9%, της «κακής» χοληστερόλης (LDL) κατά 16% και αύξησε τις τιμές της «καλής» χοληστερόλης (HDL) κατά 9%. Παράλληλα, η συστηματική έκκεντρη άσκηση αύξησε τα επίπεδα μια πολύ σημαντικής αντιοξειδωτικής ουσίας του οργανισμού μας, της γλουταθειόνης, και περιόρισε την αύξηση παραμέτρων που σχετίζονται με την αλλοίωση των πρωτεϊνών και των λιπιδίων. Παράλληλα, υπάρχουν αρκετές μελέτες που δείχνουν ότι έστω και η ελαφριά προπόνηση με έκκεντρες συστολές (30-50% της μέγιστης έκκεντρης δύναμης) αυξάνει τη δύναμη και τη μυϊκή μάζα και βελτιώνει την απόδοση σε διάφορες δοκιμασίες που αξιολογούν την απόδοση σε ηλικιωμένα άτομα, όπως το σήκωμα από την καρέκλα και περπάτημα 3 μέτρων και επιστροφή και κάθισμα στην καρέκλα πάλι και το τεστ σήκωμα-κάθισμα από μια καρέκλα για 30 δευτερόλεπτα. Ένα πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό της έκκεντρης άσκησης είναι η αντίληψη της κόπωσης που αισθάνεται ο ασκούμενος. Σχεδόν όλες οι εργασίες δείχνουν πως η αντίληψη της κόπωσης είναι σημαντικά χαμηλότερη όταν πραγματοποιείται η έκκεντρη άσκηση σε σχέση με την ομόκεντρη. Εξαιτίας της χαμηλότερης επιβάρυνσης που δέχεται το καρδιαγγειακό σύστημα η προπόνηση με έκκεντρο τρόπο, έχει ενσωματωθεί σε πολλά προγράμματα αποκατάστασης είτε από μυοσκελετικούς τραυματισμούς ή μετά από επεμβάσεις που σχετίζονται με το καρδιαγγειακό σύστημα.
Για να καταλήξει τονίζοντας: «Τα θετικά αποτελέσματα της έκκεντρης προπόνησης είναι τέτοια που αρχίζουν να επηρεάζουν και την βιομηχανία του Fitness, αφού όλο και περισσότερα μηχανήματα που εξειδικεύονται στην πραγματοποίηση της έκκεντρης άσκησης εμφανίζονται στο εμπόριο. Αυτά τα μηχανήματα δίνουν τη δυνατότητα στον ασκούμενο να κάνει άσκηση είτε αερόβια (ποδήλατο) ή άσκηση με αντιστάσεις. Αυτή η ποικιλία στα μηχανήματα θα δώσει τη δυνατότητα να πραγματοποιηθούν έρευνες που θα στοχεύουν σε μια επιστημονική προσέγγιση για τη δημιουργία προπονητικών αρχών με βάση την έκκεντρη άσκηση αλλά και θα δώσει μια τεράστια ώθηση στη χρησιμοποίηση αυτής της μορφής άσκησης σε κλινικούς πληθυσμούς. Είναι δεδομένο πως οι έρευνες θα συνεχιστούν χρησιμοποιώντας την έκκεντρη μορφή άσκησης για να δουν κατά πόσο μπορεί να αποδειχτεί ωφέλιμη και σε άλλες παραμέτρους που σχετίζονται με την υγεία του ανθρώπου».