Μια σειρά νέων μελετών σε πειραματόζωα και ανθρώπινους ιστούς παρέχουν την πρώτη ένδειξη στο γιατί η παραλλαγή Όμικρον προκαλεί ηπιότερη νόσο από προηγούμενες εκδόσεις του κορωνοϊού.
Σε μελέτες σε ποντίκια και χάμστερ, η Όμικρον παρήγαγε λιγότερο επιζήμιες λοιμώξεις, που συχνά περιορίζονταν σε μεγάλο βαθμό στους ανώτερους αεραγωγούς: τη μύτη, το λαιμό και την τραχεία. Η παραλλαγή έκανε πολύ λιγότερη ζημιά στους πνεύμονες, σε σύγκριση με προηγούμενες παραλλαγές που συχνά προκαλούσαν σοβαρές δυσκολίες στην αναπνοή.
«Είναι δίκαιο να πούμε ότι αναδύεται η ιδέα μιας ασθένειας που εκδηλώνεται κυρίως στο ανώτερο αναπνευστικό σύστημα», δήλωσε ο Roland Eils, βιολόγος στο Ινστιτούτο Υγείας του Βερολίνου, ο οποίος έχει μελετήσει τον τρόπο με τον οποίο οι κοροναϊοί μολύνουν τους αεραγωγούς.
Η πρόοδος από την αρχική εμφάνιση της Όμικρον
Τον Νοέμβριο, όταν ήρθε η πρώτη αναφορά για την παραλλαγή Όμικρον από τη Νότια Αφρική, οι επιστήμονες μπορούσαν μόνο να μαντέψουν πώς μπορεί να συμπεριφέρεται διαφορετικά από τις προηγούμενες μορφές του ιού. Το μόνο που γνώριζαν ήταν ότι είχε έναν χαρακτηριστικό και ανησυχητικό συνδυασμό περισσότερων από 50 γενετικών μεταλλάξεων.
Προηγούμενες έρευνες είχαν δείξει ότι ορισμένες από αυτές τις μεταλλάξεις επέτρεπαν στους κοροναϊούς να προσκολλώνται πιο «αποτελεσματικά» στα κύτταρα. Άλλες επέτρεπαν στον ιό να αποφεύγει τα αντισώματα, τα οποία χρησιμεύουν ως πρώιμη γραμμή άμυνας κατά της μόλυνσης. Αλλά το πώς η νέα παραλλαγή θα μπορούσε να συμπεριφερθεί μέσα στο σώμα ήταν ένα μυστήριο.
«Δεν μπορείτε να προβλέψετε τη συμπεριφορά του ιού μόνο από τις μεταλλάξεις», δήλωσε ο Ravindra Gupta, ιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ.
Τον τελευταίο μήνα, περισσότερες από δώδεκα ερευνητικές ομάδες, συμπεριλαμβανομένης της ομάδας του Δρ Γκούπτα, έχουν παρατηρήσει τη νέα παραλλαγή Όμικρον στο εργαστήριο, μολύνοντας κύτταρα και ψεκάζοντας τον ιό στη μύτη ζώων.
Στο μεσοδιάστημα η Όμικρον εξαπλώθηκε σε όλο τον πλανήτη, μολύνοντας εύκολα ακόμη και ανθρώπους που είχαν εμβολιαστεί ή είχαν αναρρώσει από λοιμώξεις.
Αλλά καθώς τα κρούσματα εκτινάχθηκαν στα ύψη, οι νοσηλείες αυξήθηκαν μόνο σε μέτριο βαθμό. Οι πρώτες μελέτες ασθενών έδειξαν ότι η Όμικρον ήταν λιγότερο πιθανό να προκαλέσει σοβαρή ασθένεια από άλλες παραλλαγές, ιδίως σε εμβολιασμένους ανθρώπους. Ωστόσο, τα ευρήματα αυτά συνοδεύονταν από πολλές επιφυλάξεις.
Τα πειράματα σε ζώα
Τα πειράματα σε ζώα μπορούν να βοηθήσουν να ξεκαθαρίσουν αυτές τις ασάφειες, επειδή οι επιστήμονες μπορούν να δοκιμάσουν την Όμικρον σε πανομοιότυπα ζώα που ζουν σε πανομοιότυπες συνθήκες. Περισσότερα από μισή ντουζίνα πειράματα που δημοσιοποιήθηκαν τις τελευταίες ημέρες κατέληξαν όλα στο ίδιο συμπέρασμα: Η Όμικρον είναι πιο ήπια από την Δέλτα και άλλες προηγούμενες εκδόσεις του ιού.
Την Τετάρτη, μια μεγάλη κοινοπραξία Ιαπώνων και Αμερικανών επιστημόνων έδωσε στη δημοσιότητα μια έκθεση σχετικά με χάμστερ και ποντίκια που είχαν μολυνθεί είτε με την Όμικρον είτε με μια από διάφορες προηγούμενες παραλλαγές. Εκείνα που μολύνθηκαν με την Όμικρον είχαν λιγότερες βλάβες στους πνεύμονες, έχασαν λιγότερο βάρος και είχαν λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν, σύμφωνα με τη μελέτη.
Αν και τα ζώα που μολύνθηκαν με την Όμικρον παρουσίασαν κατά μέσο όρο πολύ ηπιότερα συμπτώματα, οι επιστήμονες εντυπωσιάστηκαν ιδιαίτερα από τα αποτελέσματα στα συριακά χάμστερ, ένα είδος που είναι γνωστό ότι αρρωσταίνει σοβαρά με όλες τις προηγούμενες εκδοχές του ιού.
«Αυτό αποτέλεσε έκπληξη, καθώς κάθε άλλη παραλλαγή έχει μολύνει ισχυρά αυτά τα χάμστερ», δήλωσε ο δρ Μάικλ Ντάιμοντ, ιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον και συν-συγγραφέας της μελέτης.
Αρκετές άλλες μελέτες σε ποντίκια και χάμστερ έχουν καταλήξει στο ίδιο συμπέρασμα. (Όπως και οι περισσότερες επείγουσες έρευνες για την Όμικρον, αυτές οι μελέτες έχουν αναρτηθεί στο διαδίκτυο αλλά δεν έχουν ακόμη δημοσιευτεί σε επιστημονικά περιοδικά).
Η πρωτεΐνη TMPRSS2
Ο Δρ. Γκούπτα υποπτεύεται ότι τα ερευνητικά δεδομένα της ομάδας του δίνουν μια μοριακή εξήγηση στο γιατί η Όμικρον δεν φτάνει στους πνεύμονες. Πολλά κύτταρα στον πνεύμονα έχουν μία πρωτεΐνη, την TMPRSS2 στην επιφάνειά τους, που μπορεί ακούσια να βοηθήσει τους διερχόμενους ιούς να εισέλθουν σε αυτά. Η συγκεκριμένη πρωτεΐνη δεν φαίνεται να «πιάνει» πολύ καλά την Omicron. Σε ανάλογο συμπέρασμα κατέληξε και μια άλλη ομάδα του Πανεπιστημίου της Γλασκόβης.
Μέσω εναλλακτικής οδού, οι κοροναϊοί μπορούν επίσης να εισέλθουν σε κύτταρα που δεν δημιουργούν TMPRSS2. Τα κύτταρα στην αναπνευστική οδό τα κύτταρα τείνουν να μην μεταφέρουν την πρωτεΐνη, γεγονός που μπορεί να εξηγήσει ότι η Omicron βρίσκεται πιο συχνά εκεί απ’ ότι στους πνεύμονες. Ο επιστήμονας Γκούπτα εκτιμά ότι η Όμικρον δεν ευδοκιμεί στον λαιμό και στη μύτη, κάτι που σημαίνει περισσότερες πιθανότητες να αποβληθεί με μικροσκοπικές σταγόνες στον περιβάλλοντα αέρα και να συναντήσει νέους ξενιστές.
Πάντως, οι έρευνες δεν έχουν εξηγήσει γιατί η Όμικρον, αν και προκαλεί ηπιότερη νόσο, είναι τόσο εύκολα μεταδοτική. Επιστήμονες εξηγούν ότι χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να καταλήξουν σε ένα συμπέρασμα.