Κακά νέα για όσους ελπίζουν να δουν φως στο βάθος του τούνελ της πανδημίας για τους επόμενους τρεις έως έξι μήνες έχουν οι επιστήμονες, όπως αναφέρει το Bloomberg σε δημοσίευμά του: το μήνυμά τους είναι ότι θα πρέπει να περιμένουμε περισσότερα απ’ αυτά που έχουμε ήδη περάσει.
Με την έξαρση των κρουσμάτων θα κλείσουν σχολεία και θα ακυρωθούν μαθήματα. Νέους φόβους για μόλυνση θα αντιμετωπίσουν οι εμβολιασμένοι τρόφιμοι των γηροκομείων, ενώ οι εργαζόμενοι καλούνται να ζυγίσουν τους κινδύνους επιστροφής στο γραφείο, καθώς τα νοσοκομεία θα δεχθούν υπερβολική πίεση, για ακόμη μία φορά.
Σχεδόν όλοι θα πρέπει είτε να μολυνθούν είτε να εμβολιαστούν πριν το τέλος της πανδημίας, συμφωνούν όλοι οι επιστήμονες. Ίσως και τα δύο. Κάποιοι άτυχοι θα μολυνθούν με τον ιό για πάνω από μία φορές. Η κούρσα μεταξύ των κυμάτων μετάδοσης που οδηγούν σε νέες μεταλλάξεις και της μάχης για παγκόσμιο εμβολιασμό δεν θα τελειώσει πριν ο κορωνοϊός μας αγγίξει όλους
«Βλέπω τις συνεχείς εξάρσεις να συμβαίνουν σε όλον τον κόσμο» δήλωσε ο Μάικλ Όστερχολμ, διευθυντής του Κέντρου Έρευνας και Πολιτικής Λοιμωδών Νοσημάτων στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα στη Μινεάπολη και σύμβουλος του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν. Η κατάσταση, εκτιμά, στη συνέχεια θα αποκλιμακωθεί, κάπως απότομα. Και στη συνέχεια θα σημειωθεί νέα αύξηση κρουσμάτων μέσα στο φθινόπωρο και τον χειμώνα του 2021.
Αναμένεται διασπορά σε σχολικές αίθουσες, μέσα μεταφοράς και χώρους εργασίας
Με δισεκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο ανεμβολίαστους και μικρή πιθανότητα για εξάλειψη του κορωνοϊού, θα πρέπει να αναμένουμε νέες εξάρσεις σε σχολικές αίθουσες, μέσα μαζικής μεταφοράς και χώρους εργασίας τους επόμενους μήνες, την ώρα που η οικονομία πιέζει για επανεκκίνηση.
Ακόμη και την ώρα που τα ποσοστά ανοσίας αυξάνονται, θα υπάρχουν πάντα άνθρωποι ευάλωτοι στον ιό: νεογέννητα, άνθρωποι που δεν μπορούν ή δεν επιθυμούν να εμβολιαστούν, ακόμη και άτομα που ναι μεν εμβολιάστηκαν, αλλά αντιμετωπίζουν υποκείμενα νοσήματα.
Οι επόμενοι μήνες, αναφέρει το Bloomberg, θα είναι δύσκολοι. Μεγάλο κίνδυνο αποτελεί η εμφάνιση τυχόν μετάλλαξης του ιού που θα είναι ανθεκτική στα εμβόλια. Ωστόσο δεν είναι ο μόνος κίνδυνος, καθώς υπάρχουν πολλές μακροπρόθεσμες συνέπειες του κορωνοϊού στην οικονομία, τις αγορές, τη φαρμακευτική βιομηχανία, τον κλάδο των ταξιδιών κλπ.
«Δεν ξέρουμε. Μπορώ να σας πω ότι η πυρκαγιά του κορωνοϊού δεν θα σταματήσει μέχρι να βρει όλη την ανθρώπινη καύσιμη ύλη που μπορεί να κάψει» δήλωσε ο Όστερχολμ. Παρά τα ιδιαίτερα μεγάλα κύματα της πανδημίας και τους σχετικά υψηλούς ρυθμούς εμβολιασμού, χώρες όπως οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ρωσία και το Ισραήλ «φλερτάρουν» με ρεκόρ κρουσμάτων. Η ανοσοποίηση βοηθά στους αριθμούς των μη σοβαρά νοσούντων ή στους θανάτους, αλλά η έξαρση των κρουσμάτων σημαίνει ότι ο ιός φτάνει στους νέους και σε άλλες ομάδες που παραμένουν ανεμβολίαστες, οδηγώντας στην αύξηση των σοβαρά νοσούντων στις συγκεκριμένες κατηγορίες.
Ο φόβος μιας νέας μετάλλαξης
Χώρες όπου ο εμβολιασμός κινήθηκε σε χαμηλά επίπεδα, όπως η Μαλαισία, το Μεξικό, το Ιράν και η Αυστραλία, βρίσκονται εν μέσω των μεγαλύτερων επιδημιών, που τροφοδοτεί η ιδιαίτερα μεταδοτική μετάλλαξη Δέλτα. Με τον ιό να εξαπλώνεται ανεξέλεγκτος σε τεράστιες περιοχές του πλανήτη, δεν αποκλείεται να εμφανιστεί μια νέα μετάλλαξη.
Η ιστορία δείχνει ότι η κοινή πεποίθηση πως οι ιοί αυτόματα αποδυναμώνονται με την πάροδο του χρόνου, είναι λάθος, σημειώνει η Σίμονσεν. Αν και οι νέες μεταλλάξεις δεν είναι πάντα πιο σοβαρές «οι πανδημίες μπορούν στην πραγματικότητα να γίνουν πιο φονικές, ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη, όσο ο ιός προσαρμόζεται» ανέφερε. Αντίθετα, στην αρχή της πανδημίας, υπήρχαν σοβαροί λόγοι να πιστεύουμε ότι τα εμβόλια θα παρέχουν μακροχρόνια προστασία, όπως συμβαίνει με τα εμβόλια που κάνουν τα παιδιά ή με τα εμβόλια για ασθένειες όπως η πολιομυελίτιδα.
Οι κορωνοϊοί, αντίθετα, διαθέτουν έναν μηχανισμό «αυτοδιόρθωσης» των ενδογενών λαθών που προκαλούνται όταν ο ιός αναπαράγεται, μειώνοντας την πιθανότητα μεταλλάξεων που εμφανίζονται με τη διασπορά του από τον έναν άνθρωπο στον άλλο. Ωστόσο, ο αριθμός των κρουσμάτων παγκοσμίως είναι τόσο μεγάλος, που οι μεταλλάξεις εμφανίζονται έτσι κι αλλιώς.
Η πανδημία έχει μεγάλη δύναμη μόλυνσης
«Με την πανδημία, βλέπουμε μια τεράστια δύναμη μόλυνσης» δήλωσε στο Bloomberg ο αξιωματούχος του ΠΟΥ στην Αυστραλία Κάντα Σουμπαράο, σημειώνοτας ότι κάτι τέτοιο προκαλεί μια ισορροπία στην ικανότητα του ιού να αυτοδιορθώνεται, οδηγώντας στην εξέλιξη της Covid-19 σε μία ασθένεια που παραπέμπει περισσότερο σε γρίπη, απαιτώντας συχνούς εμβολιασμούς, για να υπάρχει αποτελεσματικότητα, εν μέσω διασποράς.
Ορισμένοι ερευνητές, σύμφωνα με το δημοσίευμα, εκτιμούν ότι ο κορωνοϊός οδηγείται να γίνει απόλυτα ανθεκτικός απέναντι στην πρώτη γενιά εμβολίων. Μια μελέτη από την Ιαπωνία, που δεν έχει δημοσιευτεί, υποστηρίζει ότι οι δυνητικά επικίνδυνες υπομεταλλάξεις της παραλλαγής Δέλτα συλλέγονται ήδη σε μια παγκόσμια βάση δεδομένων, που χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση τέτοιων εξελίξεις.
Πάντως πληροφορίες για στελέχη που κυκλοφορούν και απεδείχθησαν ανθεκτικά στο εμβόλιο ή προκαλούν μεγαλύτερα ποσοστά θνησιμότητας, δεν έχουν ακόμη τεθεί στη διαδικασία της αυστηρούς επαλήθευσης. «Πρόκειται για σενάριο που ελπίζουμε να μην επαληθευτεί. Θεέ μου, τότε θα πρέπει να του κάνουμε όλο ξανά από την αρχή», προειδοποιεί η Σίμονσεν.
Άλλα, πιο ζοφερά σενάρια για τους επόμενους μήνες, περιλαμβάνουν την εμβάνιση ενός νέου ιού της γρίπης ή ενός άλλου κορωνοϊού, που θα περάσει από τα ζώα στους ανθρώπους.
Πώς θα τελειώσει ο κορωνοϊός
Αυτό που δείχνει ξεκάθαρο είναι ότι η πανδημία δεν θα τελειώσει τους επόμενους έξι μήνες. Οι ειδικοί συμφωνούν εν γένει ότι η τωρινή έξαρση θα αναχαιτιστεί όταν οι περισσότεροι άνθρωποι, ίσως το 90%-95% του παγκόσμιου πληθυσμού αποκτήσουν πιστοποιητικό ανοσίας, είτε μέσω νόσησης, είτε μέσω εμβολιασμού. Κομβικό στοιχείο, υπογραμμίζουν, θα πρέπει να είναι ο εμβολιασμός. «Χωρίς το εμβόλιο, ένα άτομο είναι σαν μία πάπια που κάθεται, καθώς ο κορωνοϊός θα εξαπλωθεί ευρέως και θα μεταδοθεί στους περισσότερους αυτό το φθινόπωρο και τον χειμώνα» δήλωσε η Σίμονσεν.
Μέχρι στιγμής, πάνω από 5,66 δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίου έχουν παραδοθεί σε όλον τον κόσμο, σύμφωνα με τα στοιχεία του Bloomberg, Ωστόσο η επιτυχία σε περιοχές όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Βόρεια Αμερική και η Κίνα κρύβουν την αποτυχία σε άλλες χώρες. Στις περισσότερες χώρες της Αφρικής, έχουν δοθεί εμβόλια που καλύπτουν λιγότερο από το 5% του πληθυσμού με δύο δόσεις, ενώ στην Ινδία, καλύπτεται μόλις το 26%.
Η καθηγήτρια Ιστορίας της Ιατρικής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, Έρικα Τσάρτερς, υποστηρίζει ότι όπως κι άλλες πανδημίες στο παρελθόν και η παρούσα θα τελειώσει σε διαφορετικό χρόνο και διαφορετικά μέρη του πλανήτη. Οι κυβερνήσεις καλούνται να αποφασίσουν με ποιο ποσοστό της ασθένειας Covid-19 μπορούν να συνυπάρξουν. Οι παράγοντες ποικίλλουν. Ενώ σε κάποιες χώρες στοχεύουν σε μηδενικά κρούσματα, είναι σχεδόν αδύνατο να εξαλειφθεί ολοκληρωτικά ο ιός.
Χώρες όπως η Δανία και η Σιγκαπούρη, που έχουν κατορθώσει να κρατήσουν τα κρούσματα σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, ήδη προχωρούν προς το μέλλον μετά την πανδημία, με μικρότερα περιοριστικά μέτρα. Αντίθετα, χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Βρετανία ανοίγουν παρότι οι νέες μολύνσεις βρίσκονται κοντά σε επίπεδα – ρεκόρ.
Την ίδια ώρα, η Κίνα, το Χονγκ Κονγκ και η Νέα Ζηλανδία εστιάζουν στην προσπάθεια να εξαφανίζουν τον ιό σε τοπικό επίπεδο. Συνεπώς, θα είναι, πιθανότατα, τα τελευταία μέρη του πλανήτη που θα αφήσουν πίσω τους την αναταραχή της πανδημίας.
«Το τέλος δεν θα είναι ομοιόμορφο»
«Το τέλος δεν θα είναι ομοιόμορφο. Η πανδημία είναι ένα βιολογικό φαινόμενο, αλλά είναι επίσης πολιτικό και κοινωνικό. Ακόμη και τώρα έχουμε διαφορετικές προσεγγίσεις», εξηγεί η Τσάρτερς.
Θα προκαλέσει αναστάτωση και θα αφήσει μια κληρονομιά διαρκείας για τα ερχόμενα χρόνια. Έως τότε, οι περισσότεροι από εμάς θα πρέπει να ετοιμαστούμε για πολλούς ακόμη μήνες στη σκιά της πανδημίας, υποστηρίζει το Bloomberg.
Όπως καταλήγει ο καθηγητής Όστερχολμ: «Πρέπει να το προσεγγίσουμε με τα μάτια μας ανοιχτά και με μεγάλη ταπεινότητα. Οποιοσδήποτε πιστεύει ότι θα τελειώσουμε τις επόμενες ημέρες ή μήνες, κάνει πολύ μεγάλο λάθος».