Από τον Έμπολα μέχρι την ευλογιά των πιθήκων, οι επιδημίες ασθενειών που μεταπηδούν από ζώα στον άνθρωπο έχουν αυξηθεί δραματικά στην Αφρική την τελευταία δεκαετία, προειδοποιεί ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ένα φαινόμενο που απειλεί τον πλανήτη ζωονόσους όλο τον πλανήτη.
Η διαφορά σε μία δεκαετία
Από το 2012 έως το 2022, οι επιδημίες ζωονόσων σε αφρικανικές κοινότητες έχει αυξηθεί κατά 63% σε σχέση με μια δεκαετία νωρίτερα, αναφέρει ο ΠΟΥ σε ανακοίνωσή του, καθώς η αστυφιλία, η καταστροφή βιοτόπων και αύξηση των διασυνοριακών μετακινήσεων ευνοούν την εξάπλωση παθογόνων παραγόντων.
Οι ίδιοι παράγοντες εκτιμάται εξάλλου ότι έπαιξαν ρόλο στο ξέσπασμα της πανδημίας, διευκολύνοντας την επαφή ανθρώπινων πληθυσμών με άγρια ζώα όπως οι νυχτερίδες.
Πότε υπήρξε απότομη αύξηση
Απότομη αύξηση καταγράφηκε το διάστημα 2019-20, όταν οι επιδημίες ζωονόσων αντιστοιχούσαν στο 50% των «σημαντικών συμβάντων δημόσιας υγείας». Ο ιός του Έμπολα και άλλοι ιοί αιμορραγικού πυρετού ευθύνονταν για το 70% αυτών των επιδημιών, με το υπόλοιπο να αφορά λοιμώξεις όπως η ευλογιά των πιθήκων, ο άνθρακας και η πανώλη.
«Πρέπει να δράσουμε τώρα για να περιορίσουμε τις ζωονόσους πριν προκαλέσουν εκτεταμένες λοιμώξεις και καταστήσουν την Αφρική εστία αναδυόμενων λοιμωδών νοσημάτων» δήλωσε η δρ Ματσχιντίσο Μοέτι, διευθυντής του ΠΟΥ για την Αφρική.
Ασθένειες των ζώων μεταπηδούν στον άνθρωπο εδώ και αιώνες στην αφρικανική ήπειρο, όμως η αύξηση των μετακινήσεων διευκολύνει τώρα την διασυνοριακή εξάπλωση ιών. Επιπλέον, η Αφρική είναι η ήπειρος με τον ταχύτερα αυξανόμενο πληθυσμό, κάτι που ενθαρρύνει τη μετακίνηση προς τα αστικά κέντρα και περιορίζει τον χώρο όπου τα ζώα μπορούν να μετακινούνται ελεύθερα, χωρίς επαφές με τον άνθρωπο.
Στη διάρκεια της επιδημίας Έμπολα που ξέσπασε στη Δυτική Αφρική το 2014, ο ιός άρχισε να εξαπλώνεται με εκρηκτικό ρυθμό όταν έφτασε σε μεγάλες πόλεις. Σκότωσε τελικά περισσότερους από 10.000 ανθρώπους και προκάλεσε κρούσματα σε αρκετές ευρωπαϊκές και αμερικανικές πόλεις.
Μέχρι τον Μάιο, ουδέποτε είχε καταγραφεί επιδημία ευλογιάς των πιθήκων της κεντρικής και δυτικής Αφρικής, όπου ενδημεί εδώ και δεκαετίες.
Έκτοτε έχουν καταγραφεί περισσότερα από 11.000 κρούσματα σε 65 χώρες σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με τα αμερικανικά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC).
Έκτακτη σύσκεψη από τον ΠΟΥ
Την επόμενη εβδομάδα, ο ΠΟΥ θα πραγματοποιήσει νέα έκτακτη σύσκεψη προκειμένου να επανεξετάσει αν θα κηρύξει παγκόσμια έκτακτη κατάσταση για την ευλογιά των πιθήκων.
Τον περασμένο μήνα έκρινε ότι δεν υπήρχε ακόμα λόγος να προχωρήσει σε αυτή την κίνηση, διευκρίνισε όμως ότι θα συνεχίσει να αξιολογεί την κατάσταση παρακολουθώντας αν πλήττονται ευάλωτες ομάδες όπως τα παιδιά ή αν η ασθένεια έχει αλλάξει συμπεριφορά.