Τυχεροί στην ατυχία τους, ορισμένοι καπνιστές που υπέστησαν εγκεφαλικό επεισόδιο έχασαν ξαφνικά κάθε επιθυμία για τσιγάρο.
Μια νέα μελέτη που χαρτογράφησε τους εγκεφάλους αυτών των ανθρώπων υπόσχεται τώρα να οδηγήσει σε νέες θεραπείες για τον εθισμό, τον οποίο οι περισσότεροι ειδικοί θεωρούν πλέον νευρολογική ασθένεια και όχι συνέπεια της αδύναμης βούλησης.
Η μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε την Δευτέρα στην έγκριση επιθεώρηση Nature Medicine, ενισχύει τις υποψίες ότι η εθισμός δεν ζει σε μια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου αλλά σε δίκτυα που συνδέουν διάφορες εγκεφαλικές περιοχές.
Τα ευρήματα αποκαλύπτουν έτσι τους στόχους στους οποίους θα μπορούσαν να εφαρμοστούν νέες τεχνικές για την αντιμετώπιση του εθισμού, όπως η διακρανιακή μαγνητική διέγερση ή η διέγερση συγκεκριμένων σημείων του εγκεφάλου με εμφυτευμένα ηλεκτρόδια, εκτιμούν οι ερευνητές.
«Εξετάζοντας τα εγκεφαλικά κυκλώματα αντί μεμονωμένες περιοχές του εγκεφάλου, εντοπίσαμε στόχους για αντιμετώπιση του εθιαμού, και ανυπομονούμε να τους εξετάσουμε ενδελεχώς με κλινικές μελέτες» δήλωσε ο Μάικλ Φοξ του Νοσοκομείου Brigham and Women’s Hospital της Μασαχουσέτης, επικεφαλής της μελέτης.
Αυθόρμητη διακοπή του καπνίσματος αναφέρθηκε σε ασθενείς με βλάβες σε διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου (κόκκινο). Πηγή: Joutsa, Fox et al., Nature Medicine 2022)
Ο Φοξ και οι συνεργάτες του υπέβαλαν εκ νέου σε ανάλυση δεδομένα από καπνιστές που υπέστησαν εγκεφαλικό και στη συνέχεια είτε το έκοψαν αυθόρμητα είτε συνέχισαν να καπνίσουν κανονικά. Στη συνέχεια αντιστοίχησαν τις βλάβες που προκάλεσε το εγκεφαλικό με έναν χάρτη των εγκεφαλικών συνδέσεων, διαθέσιμο σε βάση δεδομένων.
Η ανάλυση αποκάλυψε δύο εγκεφαλικά κυκλώματα στα οποία οι βλάβες είχαν οδηγήσει σε άμεση εξαφάνιση της επιθυμίας για τσιγάρο. Ένα από τα κυκλώματα αυτά βρέθηκε επίσης να παίζει ρόλο στη μείωση του κινδύνου για αλκοολισμό σε μια ξεχωριστή ομάδα ασθενών.
Το εύρημα αυτό, εκτιμά η ερευνητική ομάδα, υποδεικνύει ότι τα ίδια εγκεφαλικά κυκλώματα μπορεί να εμπλέκονται στην κατάχρηση πολλών διαφορετικών ουσιών πέρα από το τσιγάρο και το αλκοόλ.
Οι ερευνητές εξέτασαν το κατά πόσο η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να οφειλόταν σε άλλους παράγοντες πέρα από τις ίδιες τις βλάβες, όπως για παράδειγμα η κατάθλιψη που μπορεί να εκδηλωθεί μετά το εγκεφαλικό επεισόδιο, κατέληξαν όμως στο συμπέρασμα ότοι παράγοντες αυτοί δεν δείχνουν να παίζουν ρόλο.
Παρόλα αυτά, η ερευνητική ομάδα αναγνωρίζει δύο αδυναμίες: πρώτον, η μελέτη βασίστηκε στην αναδρομική ανάλυση παλαιότερων δεδομένων, και δεύτερο, δεν εξέτασε άλλους εθισμούς πέρα από το τσιγάρο και το αλκοόλ.
Οι ερευνητές σκοπεύουν τώρα να επιβεβαιώσουν τα ευρήματα με κλινικές μελέτες με στόχο την αξιοποίησή τους σε τεχνικές όπως η διακρανιακή μαγνητική διέγερση, μια μη επεμβατική μέθοδο στην οποία διεγείρονται με μαγνητικά πεδία συγκεκριμένες περιοχές ή κυκλώματα του εγκεφάλου.