Η Ινδία, η μεγαλύτερη παραγωγός χώρα εμβολίων στον κόσμο, κάνει ένα βήμα μπροστά με τη δημιουργία εμβολίων DNA κατά του κορωνοϊού και προσβλέπει στην παραγωγή 10 εκατ. δόσεων τον μήνα, αρχίζοντας από τον Οκτώβριο.
Τι είναι λοιπόν τα εμβόλια DNA και σε τι διαφέρουν από τα υπάρχοντα εμβόλια που έχουν εγκριθεί και στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Και γιατί δίνουν περαιτέρω ελπίδες και για την καταπολέμηση του καρκίνου και του HIV;
Τα συνήθη εμβόλια κατά των ασθενειών εισάγουν στον οργανισμό τον ιό-στόχο εξασθενημένο, εκπαιδεύοντας το ανοσοποιητικό μας σύστημα να τον αντιμετωπίζει επιτυχώς. Ωστόσο αυτό δεν είναι τόσο αποτελεσματικό για ένα ιό που μεταλλάσσεται τάχιστα, όπως ο κορωνοϊός.
Από τα τέλη του 20ού αιώνα οι επιστήμονες έχουν προσπαθήσει να επινοήσουν έναν απλούστερο τρόπο για να διδάσκουν τον οργανισμό να αντιμετωπίζει μια ασθένεια. Έτσι έχουν προκύψει τα εμβόλια με τεχνολογία mRNA, τα οποία μεταφέρουν την εντολή στο σώμα μας να θυμάται να παράγει μια πρωτεΐνη από το DNA κυττάρου στον πυρήνα της μοριακής παραγωγής.
Από την άλλη πλευρά, τα εμβόλια τεχνολογίας DNA ξεκινούν από ένα βήμα πιο πίσω, καθώς οι ερευνητές ξεκινούν εντοπίζοντας πρώτα το DNA που θα αναπτύξει τη λεγόμενη πρωτεΐνη-ακίδα (το τμήμα του ιού που το βοηθάει να κολλήσει στον υποδοχέα του στον ανθρώπινο οργανισμό) και τη μεταφέρουν στο κύτταρο. Κατόπιν το DNA μεταγράφεται στο mRNA που δίνει στο κύτταρο την εντολή να παραγάγει την πρωτεΐνη του ιού-στόχου, ενισχύοντας έτσι το ανοσοποιητικό σύστημα.
Τόσο τα DNA όσο και τα mRNA εμβόλια έχουν εξαιρετικά ποσοστά ασφαλείας και πολύ χαμηλότερα έξοδα παραγωγής από τα συνήθη εμβόλια. Μπορούνε επίσης να προσαρμοστούν εύκολα στις παραλλαγές του ιού.
Ωστόσο τα εμβόλια DNA έχουν ένα πλεονέκτημα ακόμη, που τα ξαδέλφια τους mRNA δεν διαθέτουν: Είναι πολύ πιο βολικά στη μεταφορά και την αποθήκευση, καθιστώντας τα πολύ ευκολότερα στη διανομή σε φτωχότερες χώρες με ελελιματικές υποδομές.
Στην Ινδία το πρωτοποριακό εμβόλιο DNA με την ονομασία ZyCoV-D που έχει αναπτύξει η εταιρία Zydus Cadila έλαβε στις 20 Αυγούστου έγκριση για χορήγηση στους ανθρώπους. Η εταιρία δηλώνει ότι σχεδιάζει να παράγει 120 εκατ. δόσεις τον χρόνο, με τις πρώτες αδειοδοτημένες δόσεις να διανέμονται τον επόμενο μήνα.
Αυτό το εμβόλιο λοιπόν αποθηκεύεται σε θερμοκρασίες απλής ψύξης (από 2 έως 8 βαθμών Κελσίου), αλλά έχει δείξει και επαρκή σταθερότητα ακόμη και με τρεις μήνες παραμονή στους 25 βαθμούς. Αντιθέτως το εμβόλιο mRNA της Pfizer πρέπει να αποθηκεύεται σε συνθήκες βαθιάς κατάψυξης, έως και -80 βαθμούς.
Ωστόσο το συγκεκριμένο σκεύασμα της ινδικής εταιρίας φαίνεται σύμφωνα με τα προκαταρτικά αποτελέσματα της τρίτης φάσης κλινικών μελετών να έχει αποτελεσματικότητα 66,6% έναντι της μετάλλαξης Δέλτα, που επίσης προέρχεται από την Ινδία, στην καταπολέμηση της συμπτωματικής Covid-19. Πρόκειται για σημαντικά χαμηλότερο ποσοστό από εκείνα των εμβολίων της Pfizer και της Moderna.
Δεν είναι όμως μόνο το ZyCoV-D: Εμβόλια DNA αναπτύσσουν επίσης η αμερικανική εταιρία βιοτεχνολογίας Inovio, που βρίσκεται στα τελευταία στάδια των κλινικών δοκιμών, καθώς και το Πανεπιστήμιο της Οσάκα με δύο ιαπωνικές εταιρίες, τις AnGes και Takara Bio.
Κυρίως όμως η προσπάθεια καταπολέμησης του κορωνοϊού με τα εμβόλια της νέας αυτής τεχνολογίας αποτελεί το εφαλτήριο για την ανάπτυξη μιας νέας γενιάς εμβολίων που θα αντιμετωπίζουν ασθένειες όπως ο καρκίνος, καθώς θα μπορούν να εκπαιδεύουν τα κύτταρα να αναγνωρίζουν αντιγόνα όγκων.
Πηγή: The Economist