Το 2022, το μέγεθος της αξίας της αγοράς Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) ανήλθε σε 119,78 δισεκατομμύρια δολάρια και αναμένεται να αυξηθεί με εκπληκτικό σύνθετο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης (CAGR) 38,1% έως το 2030.
Η ανάπτυξη της βιομηχανίας τεχνητής νοημοσύνης ανοίγει αναμφίβολα νέα συναρπαστικά σύνορα, αλλά θα μπορούσε να εμποδίσει μεγάλο μέρος της κοινωνίας να καρπωθεί τα οφέλη της. Οι νέες τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης εφαρμόζονται συχνά τυχαία, χωρίς επαρκή ηθικά και νομικά μέτρα, δημιουργώντας ανισότητες στην ικανότητα ταχείας προσαρμογής στις τεχνολογικές εξελίξεις. Καθώς η τεχνολογία οδηγεί αρκετές θέσεις εργασίας σε εξαφάνιση, αξίζει να αναρωτηθούμε αν οι εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης ενδιαφέρονται πραγματικά για τα μέσα διαβίωσης του γενικού πληθυσμού. Μήπως αυτές οι τεχνολογίες κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό στον μέσο πολίτη;
Για να βρούμε απαντήσεις, μπορούμε να ταξιδέψουμε πίσω στο χρόνο στη Βιομηχανική Επανάσταση, ένα βασικό σημείο εκκίνησης για την κατανόηση της δυναμικής της τεχνολογίας και της ανθρώπινης αλληλεπίδρασης. Πολλά από τα παράπονα κατά της τεχνολογίας που αντηχούν στην κοινωνία σήμερα μπορούν να ανιχνευθούν στις απαρχές του κινήματος των Λουδιτών, μιας πρωτοβουλίας της εργατικής τάξης που προσπάθησε να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες σχετικά με την απάνθρωπη ανάπτυξη της τεχνολογίας στον εργασιακό χώρο. Μια ομάδα Άγγλων εργατών κλωστοϋφαντουργίας του 19ου αιώνα που αντιτάχθηκαν στην αυξημένη χρήση μηχανοποιημένων αργαλειών, οι Λουδίτες ήταν διάσημοι επειδή έσπαζαν μηχανές σε μια μεγαλειώδη εκδήλωση διαμαρτυρίας. Αυτό που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν, ωστόσο, είναι ότι στον πυρήνα τους, οι Λουδίτες υπερασπίστηκαν τα δίκαια εργασιακά δικαιώματα, βλέποντας την καταστροφή των μέσων διαβίωσής τους από τα επικίνδυνα υφαντουργεία που υπέβαλαν τους εργάτες σε ανασφαλείς συνθήκες εργασίας, με χαμηλούς μισθούς. Δεν ανατράπηκαν από τις αναπόφευκτες δυνάμεις της τεχνολογικής προόδου, αλλά μάλλον από τα στοχευμένα αντίποινα των κυρίαρχων δυνά -μεων που προσπαθούσαν να φιμώσουν τα παράπονά τους. Κάνοντας το σπάσιμο των μηχανών αδίκημα που τιμωρείται με απαγχονισμό, η αγγλική κυβέρνηση συνέτριψε το κίνημα και απλά παρακολουθούσε τα αφεντικά των εργοστασίων να τους σκοτώνουνν μαζικά. Παρά το γεγονός ότι αντιμετώπισε το σκληρό πρόσωπο της κυβέρνησης, το κίνημα δεν πέθανε, αντιθέτως μετασχηματίστηκε σε νεολουδισμό προσελκύοντας έναν ολοένα και αυξανόμενο αριθμό οπαδών μέχρι σήμερα. Οι νεολουδιστές αντλούν από την αρχική φιλοσοφία της αμφισβήτησης της ηθικότητας των σύγχρονων τεχνολογικών επιτευγμάτων -μια γραμμή σκέψης που μπορεί να αποδειχθεί πολύ πιο σχετική για τον μέσο χρήστη της τεχνολογίας από ό,τι της αναγνωρίζεται.
Η συζήτηση για την Τεχνητή Νοημοσύνη
Ακριβώς όπως οι ιδιοκτήτες βιομηχανικών εργοστασίων απέτυχαν να λάβουν υπόψη τους το συμφέρον των εργατών τους τον 19ο αιώνα, οι σύγχρονες εταιρείες τεχνητής νοη -μοσύνης είναι επίσης συνυπεύθυνες για την εκμετάλλευση των πολιτών – σε αυτή την περίπτωση, λόγω της ικανότητάς τους να καταλαμβάνουν ανθρώπινες θέσεις εργασίας και να καταστρέφουν τα προς το ζην. Η OpenAI, η ερευνητική εται -ρεία που βρίσκεται πίσω από πλατφόρμες όπως η ChatGPT και η Dall-E, αντιμετωπίζει μεγάλο μέρος των αντιδράσεων. Η ChatGPT, η οποία έχει συγκεντρώσει το ρεκόρ των 100 εκατομμυρίων χρηστών μόλις δύο μήνες μετά την έναρξή της, αλλάζει ήδη ραγδαία το εργασιακό τοπίο, αφήνοντας πολλούς πίσω.
Όπως προειδοποιεί ο Αμερικανός οικονο -μολόγος Harry J. Holzer, «η αυτοματοποίηση μεταφέρει την αποζημίωση από τους εργαζόμενους στους ιδιοκτήτες επιχειρήσεων, οι οποίοι αποκομίζουν υψηλότερα κέρδη με λιγότερη ανάγκη για εργασία». Οι εργαζόμενοι υψηλής ειδίκευσης που μπορούν να εκτελούν εργασίες πέρα από τις ικανότητες των μηχανών «συμπληρώνοντας» τον νέο αυτοματισμό, είτε μέσω αυξημένης εκπαίδευσης και κατάρ -τισης, συχνά απολαμβάνουν αυξανόμενες αμοιβές». Από την άλλη πλευρά, οι εργαζόμενοι των οποίων τα καθήκοντα «υποκαθίστανται» σε μεγάλο βαθμό από τις μηχανές μένουν σε χειρότερη θέση. Σε αυτή την περίπτωση, οι εργαζόμενοι με τουλάχιστον κάποια μεταδευτεροβάθμια πιστοποιητικά θα έχουν καλύτερη τύχη λόγω της προσαρμοστικότητάς τους, ενώ όσοι δεν έχουν ανώτερη εκπαίδευση μπορεί να υποστούν την απώλεια της εργασίας τους.
Οι πλατφόρμες τεχνητής νοημοσύνης όπως η Dall-E και η Stable Diffusion θέτουν επίσης ζητήματα για τους καλλιτέχνες μικρότερης κλίμακας που προσπαθούν να γίνουν γνωστοί, δημιουργώντας ψηφιακή τέχνη με βάση ένα συνονθύλευμα εισροών από προϋπάρχοντα έργα τέ
-χνης που βρίσκονται στο διαδίκτυο. Υπό αυτή την έννοια, κομμάτια του έργου μικρότερων καλλιτεχνών κλέβονται και επαναχρησιμοποιούνται χωρίς τη συγκατάθεσή τους, συχνά αναπαράγοντας το χαρακτηριστικό στυλ και τα μο -τίβα τους, με αποτέλεσμα την απώλεια της δημιουργικής αξίας των καλλιτεχνών, οδηγώντας τους στην απαξίωση. Για να αντιδράσουν, οι καλλιτέχνες Karla Ortiz, Sarah Andersen και Kelly McKernan κατέθεσαν ομαδική αγωγή στην Καλιφόρνια κατά της Stability AI, της Midjourney και της καλλιτεχνικής ιστοσελίδας DeviantArt, πιστοποι -ώντας ότι η μη εξουσιοδοτημένη χρήση των έργων των καλλιτεχνών για την εκπαίδευση της Stable Diffusion AI αποτελεί παραβίαση των πνευματικών δικαιωμάτων. Όπως δήλωσε ένα μέλος της νομικής ομάδας που ηγείται της αγωγής, ο Matthew Butterick, εταιρείες όπως η Stable Diffusion AI έχουν βολικά «παρακάμψει το ακριβό μέρος της συμμόρφωσης με τα πνευματικά δικαιώματα και της αποζημίωσης των καλλιτεχνών, αντί να βοηθούν τον εαυτό τους σε εκατομμύρια έργα που προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα δωρεάν».
Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη συνεχίζει να αναπτύσσεται και να επεκτείνεται σε διάφορους τομείς, πρέπει να σταματήσουμε να αναρωτιόμαστε πώς αυτές οι τεχνολογίες επηρεάζουν τις θέσεις εργασίας και τα μέσα διαβίωσης του μέσου ανθρώπου.
Η πραγματικότητα της κατάστασης είναι ότι η τεχνητή νοημοσύνη δεν βοηθά τους ανθρώπους να βάλουν φαγητό στο τραπέζι – υπάρχει για να εξυπηρετεί εκείνους που είναι ήδη καλά εκπαιδευμένοι και πλούσιοι. Η τεχνητή νοημοσύνη θα διευρύνει πιθανότατα την εισοδη -ματική ανισότητα, θέτοντας αυξημένο έλεγχο στα χέρια των εργοδοτών, οι οποίοι μπορεί να επιλέξουν να απολύσουν τους εργαζόμενους ή να μειώσουν τους χρόνους εργασίας τους. Σε περίπτωση τέτοιων αλλαγών, ποιος μπορεί να πει ότι οι trickle down πολιτικές θα λειτουργήσουν προς το συμφέρον των εργαζομένων;
Μια ένδειξη αυτής της αλλαγής είναι ήδη ορατή στις ενέργειες της μητρικής εταιρείας του Facebook, της Meta. Τον Νοέμβριο μείωσε 11.000 θέσεις εργασίας και τώρα βάζει σκοπό να μειώσει άλλες 10.000, προκειμένου να διοχετεύσει μεγαλύτερο ποσό επενδύσεων στην προώθηση της τεχνητής νοημοσύνης στα προϊόντα της. Η κούρσα με άλλες εταιρείες Μεγάλης Τεχνολογίας προς την κυριαρχία της AI καταστρέφει κυριολεκτικά τα προς το ζην χιλιάδων εργαζομένων, οι οποίοι θα πρέπει να αναζητήσουν αλλού εργασία.
Κινητοποίηση για δράση: Προληπτική δεοντολογία
Αυτός ο εντεινόμενος ανταγωνισμός με επικεφαλής τεχνο -λογικούς γίγαντες όπως η Microsoft και η Google διαιωνίζει την ταχεία εξάπλωση νέων εργαλείων δημιουργικής ΤΝ χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η εφαρμογή ρητών, διαφανών ομοσπονδιακών μέτρων καθοδήγησης της ΤΝ. Οι εταιρείες που δεν θα έπρεπε να εμπιστεύονται, αντίθετα, αφήνονται σε μεγάλο βαθμό στην τύχη τους, θέτοντας και ακολουθώντας τις δικές τους κατευθυντήριες γραμμές. Ο κίνδυνος παρα -γωγής ψευδών πληροφοριών είναι υψηλός στις καινοτομίες ΤΝ που κυκλοφορούν πριν να είναι απολύτως έτοιμες και αλάνθαστες. Συχνά, σε ένα φαινόμενο που ο κλάδος ονομάζει «παραισθησιογόνο», οι χρήστες πρέπει να είναι ειδικοί στον τομέα τους για να αξιολογήσουν αν οι πληροφορίες του AI chatbot παράγουν σωστά αποτελέσματα ή όχι. Με αυτό το σκεπτικό, οι μέσοι χρήστες είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς στην παραπληροφόρηση. Η διάδοση μεροληπτικού περιεχομένου μπορεί να έχει σοβαρές γεωπολιτικές επιπτώσεις για τις εκλογές και τη νομιμότητα της δημοκρατίας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί και αποτυγχάνει εδώ και χρόνια να θέσει τις εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης προ των ευθυνών τους μέσω κανονισμών, όπως ο νόμος για την τεχνητή νοημοσύνη που προτάθηκε το 2021 με σκοπό να αντιμετωπιστούν οι κακοήθεις συνέπειες της τεχνητής νο -ημοσύνης. Καθώς πλατφόρμες όπως η ChatGPT μπορούν να προτρέπονται με θετικούς και αρνητικούς τρόπους, είναι σχεδόν αδύνατο να ρυθμιστεί η χρήση της. Υπάρχουν τόσοι πολλοί άγνωστοι σε αυτόν τον τομέα, γι’ αυτό ακριβώς είναι ακόμη πιο σημαντικό να αμφισβητούμε την ηθική τους και την ανάγκη ύπαρξής τους. Οι εταιρείες πρέπει να κοιτάξουν προς τα μέσα τους για να δουν αν οι πλατφόρμες τους είναι πράγματι απαραίτητες, και αν όχι, το βάρος της ευθύνης και της λογοδοσίας πρέπει να πέσει πάνω τους. Ενώ ο κλάδος λειτουργεί με τη νοοτροπία του «προχωράμε γρήγορα και καταστρέφουμε πράγματα», χρειάζεται περισσότερη έρευνα για την αξιολόγηση των μειονεκτημάτων των έργων πριν από την υλοποίησή τους.
*Αλέξανδρος Λυγερός/Δημοσιεύθηκε στο ένεθετο της εφημερίδας ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, COVER STORY, το Σάββατο 22 Απριλίου