Ο Τζο Μπάιντεν µπορεί να εξέφρασε την υποστήριξή του για την πώληση στην Τουρκία 40 µαχητικών F-16 (της σύγχρονης εκδοχής Viper) και την αναβάθµιση άλλων 80 τουρκικών, αλλά φαίνεται ότι υπολόγισε χωρίς τον ξενοδόχο. Στην περίπτωση αυτή, ξενοδόχος είναι το ελληνικό λόµπι (Συµβούλιο Ελληνοαµερικανικής Ηγεσίας – HALC), το εβραϊκό (Αµερικανοεβραϊκή Επιτροπή – AJC), ο γερουσιαστής Ρόμπερτ Μενέντεζ, ο βουλευτής Κρις Πάπας και άλλα µέλη του Κογκρέσου που στήριξαν την τροπολογία.
Η τροπολογία πέρασε άνετα από την αρµόδια επιτροπή της Αµερικανικής Βουλής και το επόµενο κοινοβουλευτικό στάδιο είναι η υπερψήφισή της από την ολοµέλεια, κάτι που εκτιµάται ότι θα γίνει έως το τέλος αυτού του µήνα. Βάσει της τροπολογίας, απαγορεύεται «η πώληση νέων F-16, κιτ εκσυγχρονισµού και αναβαθµισµένης τεχνολογίας στην Τουρκία και σε κάθε οντότητα που σχετίζεται µε την Τουρκία».
Παρ’ όλα αυτά, η τεχνολογία αφήνει ένα παράθυρο ανοιχτό που επιτρέπει στον πρόεδρο Μπάιντεν να ξεπεράσει τους περιορισµούς που διατυπώνονται εάν πιστοποιήσει στο Κογκρέσο ότι κάτι τέτοιο εξυπηρετεί συµφέροντα εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ.
Γνωρίζοντάς το αυτό, ο Μενέντεζ µίλησε δηµόσια για το πώς η Τουρκία παραβιάζει τον ελληνικό εναέριο χώρο και τα ανθρώπινα δικαιώµατα, θέτοντας συγκεκριµένους όρους, τους οποίους πρέπει να τηρήσει ο Ερντογάν για να αποκτήσει τα αναβαθµισµένα F-16. Οπως και να έχει, πρόκειται για µία νίκη, την οποία αναγνωρίζει και η Αγκυρα. Τα τουρκικά ΜΜΕ αναφέρθηκαν εκτενώς στην υπερψήφιση της τροπολογίας, υποστηρίζοντας ότι «πέτυχε η εχθρική ενέργεια του ελληνικού λόµπι».
Ο Τζον Σαρµπάνης
Ο βουλευτής Τζον Σαρμπάνης έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην υπερψήφιση της τροπολογίας. Πρωτοστάτησε στην εκστρατεία ενηµέρωσης του Κογκρέσου τόσο για την επιθετικότητα της Τουρκίας, όσο και για να αναδείξει το πόσο αξιόπιστη σύµµαχος είναι η Ελλάδα. «Πριν από µερικά χρόνια, στείλαµε ένα ισχυρό µήνυµα, καθυστερώντας την πώληση µαχητικών F-35 στην Τουρκία για πολύ καλούς λόγους. Νοµίζω ότι η πώληση F-16 ανήκει στην ίδια κατηγορία, και γι’ αυτό αντιστεκόµαστε εντός του Κογκρέσου», δήλωσε λίγες ηµέρες νωρίτερα.
Εµπειρος πολιτικός και µέλος της ελληνικής οµογένειας, ο Τζον Σαρµπάνης εκπροσωπεί την 3η Περιφέρεια του Μέριλαντ στη Βουλή των Αντιπροσώπων από το 2007. Προέρχεται από πολιτικό τζάκι, καθώς πατέρας του ήταν ο πρώτος ελληνικής καταγωγής γερουσιαστής, ο Πολ Σαρµπάνης. Είχε γεννηθεί στο Μέριλαντ το 1933 από Ελληνες γονείς.
Ο Πολ Σαρµπάνης υπερασπίστηκε µε επιµονή τα θέµατα του Ελληνισµού για 30 χρόνια στην αµερικανική Γερουσία. Είχε υπηρετήσει στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων, όντας µάλιστα ένας από τους πρωτεργάτες για την επιβολή του αµερικανικού εµπάργκο όπλων στην Τουρκία µετά την εισβολή στην Κύπρο. Ο ίδιος είχε πραγµατοποιήσει εντυπωσιακές σπουδές στα Πανεπιστήµια Πρίνστον και Οξφόρδης και στη Νοµική Σχολή του Χάρβαρντ. Εκλέχθηκε για πρώτη φορά γερουσιαστής το 1977 και παρέµεινε στη θέση αυτή για 30 ολόκληρα χρόνια.
Ακολουθώντας τα βήµατα του πατέρα του ο Τζον αποφοίτησε από τη Νοµική Σχολή του Πρίνστον και του Χάρβαρντ, ενώ στη συνέχεια εργάστηκε ως δικηγόρος στον ιδιωτικό τοµέα, µέχρι το 1989. Μετά τη δική του εκλογή, υπηρέτησε στην Επιτροπή Ενέργειας και Εµπορίου και στην Επιτροπή Εποπτείας και Μεταρρύθµισης. Καθ’ όλη τη διάρκεια της παρουσίας του στο Κογκρέσο, διατήρησε τους άρρηκτους οικογενειακούς δεσµούς µε την Ελλάδα ως Ελληνας της ∆ιασποράς. Στάθηκε δίπλα στην Οµογένεια, δίπλα στην Ελλάδα, και το απέδειξε εµπράκτως ως ενεργό µέλος του Κολλεγίου Ανατόλια και του Κέντρου Dukakis.
Ο Τζον Σαρµπάνης έχει αφοσιωθεί στην επέκταση των εκπαιδευτικών ευκαιριών που ενδυναµώνουν τους µαθητές και ωφελούν την κοινωνία, όπως το πρόγραµµα CTY Greece (Center for Talented Youth – Κέντρο για Χαρισµατικά και Ταλαντούχα Παιδιά), του Κολλεγίου Ανατόλια. Το πρόγραµµα είναι το αποτέλεσµα της στρατηγικής συνεργασίας τριών οργανισµών µε µακρά παράδοση στην εκπαίδευση και στην προσφορά προς το κοινωνικό σύνολο.
∆ηµιουργήθηκε το 2013 µε την ιδρυτική δωρεά του Ιδρύµατος Σταύρος Νιάρχος και µε την τεχνογνωσία στην εκπαίδευση µαθητών µε υψηλές ακαδηµαϊκές ικανότητες του Center for Talented Youth του Πανεπιστηµίου Johns Hopkins των ΗΠΑ. Τόνισε επίσης τον ρόλο που έπαιξε η ελληνική του κληρονοµιά, βοηθώντας τον να εδραιώσει το πολιτικό του πιστεύω και την αντίληψή του για την ευθύνη του πολίτη.
Ο Κρις Πάπας
∆εν θα µπορούσε να παραλείψει κανείς τον Ελληνοαµερικανό βουλευτή Κρις Πάπας, µέλος της Επιτροπής του Κογκρέσου για Ελληνικά Θέµατα. Αυτός ήταν που ηγήθηκε 18 συναδέλφων του για την εισαγωγή µιας διακοµµατικής τροπολογίας στον Νόµο περί Εθνικής Αµυνας (NDAA), η οποία εµποδίζει τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν να προωθήσει το πρόγραµµα των µαχητικών F-16 Viper για την Τουρκία.
Κατέθεσε δύο τροπολογίες στον αµυντικό προϋπολογισµό των ΗΠΑ, οι οποίες δηµιουργούν υψηλά εµπόδια στα σχέδια της Τουρκίας. «Εχω εναντιωθεί σταθερά στην πώληση των F-16 στην Τουρκία, όπως και προηγµένων όπλων και εξοπλισµού για την αναβάθµιση του υπάρχοντος τουρκικού στόλου των F-16.
Με ανησυχεί βαθύτατα και εµένα και πολλούς στο Κογκρέσο το γεγονός ότι ο πρόεδρος Μπάιντεν υποστηρίζει την προώθηση αυτής της πώλησης, ενώ η Τουρκία απέτυχε να αντιµετωπίσει τα ζητήµατα που οδήγησαν στην απόρριψή της από το πρόγραµµα F-35 και στην επιβολή κυρώσεων στη βάση του νόµου CAATSA πριν από τρία χρόνια».
Σε κοινή επιστολή που στάλθηκε στην ολοµέλεια της Βουλής των Αντιπροσώπων, το Συµβούλιο Ελληνοαµερικανικής Ηγεσίας (HALC) και η Αµερικανοεβραϊκή Επιτροπή (AJC) ζήτησαν από τους Αµερικανούς νοµοθέτες να στηρίξουν την τροπολογία του.
Ο 38χρονος οµογενής επικράτησε του Ρεπουµπλικανού Εντι Εντουαρντς και από τότε η πολιτική του µετοχή εκτοξεύεται. Πρόκειται για τον πρώτο δηλωµένο οµοφυλόφιλο βουλευτή στο Κογκρέσο από το Νιου Χάµσιρ. Γεννήθηκε το καλοκαίρι του 1980 στο Μάντσεστερ, τη µεγαλύτερη πόλη της Πολιτείας στα βορειοανατολικά των ΗΠΑ, όπου και µεγάλωσε. Σπούδασε στο Χάρβαρντ και αφού αποφοίτησε το 2002, επέστρεψε στο Μάντσεστερ για να συµβάλει στη διαχείριση της οικογενειακής επιχείρησης, του εστιατορίου που είχε ιδρύσει ο προπάππους του το 1917.
Με τα χρόνια το «Puritan Backroom» µετατράπηκε σε αγαπηµένο στέκι πολιτικών, ακόµα και υποψηφίων προέδρων όταν επισκέπτονται το Μάντσεστερ. Μέχρι και την εκλογή του αφιέρωνε τον χρόνο του στο εστιατόριο, το οποίο πλέον είχε αναπτυχθεί, έχοντας εκατοντάδες υπαλλήλους. Ο Κρις Πάπας, µάλιστα, δεν δίσταζε να κινείται µε άνεση στην κουζίνα, να κόβει σαλάτες και να καθαρίζει τραπέζια.
Ο Έντι Ζεμενίδης
Εκτός από µέλη του Κονγκρέσου, βαρυσήµαντο ρόλο έπαιξε για να φτάσουν τα πράγµατα στο σηµείο όπου έχουν φτάσει και το Συµβούλιο Ελληνοαµερικανικής Ηγεσίας, του οποίου εκτελεστικός διευθυντής είναι ο κυπριακής καταγωγής οµογενής από το Σικάγο Εντι Ζεμενίδης. Πρόκειται για ένα από τα στελέχη της Οµογένειας που διαθέτει ιδιαίτερη γνώση των πολιτικών διεργασιών στην Ουάσιγκτον και ο οποίος έχει πρόσβαση στα κέντρα εξουσίας.
Είναι γνωστός ως ο δυνατός άνδρας του ελληνικού λόµπι στις ΗΠΑ. Πατέρας του ήταν ο οµογενής αγωνιστής της ΕΟΚΑ και επί χρόνια στέλεχος της Παγκόσµιας Συντονιστικής Επιτροπής Κυπριακού Αγώνα και εν γένει της ελληνοκυπριακής οµογένειας στο Ιλινόις ∆ηµήτριος Ζεµενίδης. «Ολοι βάζουµε πλάτη σε αυτή την προσπάθεια και σίγουρα θα περάσει αυτή η τροπολογία γιατί βλέπουµε ισχυρούς βουλευτές και Ελληνοαµερικανούς που την υποστηρίζουν», δήλωσε πρόσφατα σε ελληνικό Μέσο.
Ο Ζεµενίδης ανατράφηκε υπό την ισχυρή επιρροή των γονιών του και της αγάπης που αυτοί του εµφύσησαν για τον Ελληνισµό. Μεγαλώνοντας αφιερώθηκε στις σπουδές του, παίρνοντας πτυχίο στις Πολιτικές Επιστήµες από το Πανεπιστήµιο DePaul, µεταπτυχιακό για Θεωρία και Πράξη των Ανθρωπίνων ∆ικαιωµάτων στο Πανεπιστήµιο του Εσσεξ (Ηνωµένο Βασίλειο) και το διδακτορικό του από το Πανεπιστήµιο Τζορτζτάουν.
Στη συνέχεια, άσκησε δικηγορία στο Σικάγο και υπηρέτησε ως Ανώτερος Σύµβουλος του υποψηφίου των ∆ηµοκρατικών για τη Γερουσία στο Ιλινόις Αλέξη Γιαννούλια. Είναι λέκτορας στις ∆ιεθνείς Σχέσεις και στην αµερικανική εξωτερική πολιτική στο Τµήµα Πολιτικών Επιστηµών του Πανεπιστηµίου DePaul.
Ο «ενορχηστρωτής»
Ο Εντι Ζεµενίδης διατηρεί πολύ στενές σχέσεις µε τον γερουσιαστή Ρόµπερτ Μενέντεζ, τον λεγόµενο και «ενορχηστρωτή», µια και βρίσκεται πίσω από κάθε απόφαση που λαµβάνει το Κογκρέσο για θέµατα που αφορούν την Ελλάδα και την Ανατολική Μεσόγειο. Τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος απολαµβάνουν τη στήριξη του Μενέντεζ, ο οποίος δεν έχει ελληνική καταγωγή, αλλά είναι πιο Ελληνας κι από Ελληνες.
Η βαρύτητα που έχει ο λόγος του Μενέντεζ αποτυπώνεται και στο ρεπορτάζ δηµοσιογράφου του Politico, ο οποίος υποστήριξε ότι «ο Μπάιντεν είπε στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ πως υποστηρίζει την πώληση F-16 στην Τουρκία, όµως δεν µπορεί να κάνει τίποτα χωρίς την έγκριση των Μενέντεζ και Ρις». Αυτός είναι που «φρενάρει» τοι πρόγραµµα των F-16 για την Τουρκία, θέτοντας αυστηρούς όρους για την αποδέσµευση των µαχητικών.
«Ηµουν πολύ σαφής σχετικά µε την πώληση των F-16 στην Τουρκία. Πουλάµε τον στρατιωτικό µας εξοπλισµό µε βάση κάποια στάνταρ, µε αυτούς που µοιράζονται τις αξίες µας, και όχι απλώς στη βάση του οικονοµικού κέρδους», σχολίασε πρόσφατα. Ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας Μπομπ Μενέντεζ συναντήθηκε στην Ουάσινγκτον και µε τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ στρατηγό Κωνσταντίνο Φλώρο. Πριν από λίγο καιρό, ο γερουσιαστής είχε συναντήσει και τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος τον είχε υποδεχθεί «ως έναν πολύ καλό φίλο της Ελλάδας, αλλά και έναν άνθρωπο που έχει θέσει τη στρατηγική σηµασία της Ανατολικής Μεσογείου στο επίκεντρο της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ».
Πώς έφτασε, όµως, ο κουβανικής καταγωγής πολιτικός να κατανοήσει σε βάθος τα ζητήµατα του Ελληνισµού; Κοµβικό ρόλο έπαιξαν Ελληνες και Κύπριοι οµογενείς που βρίσκονται εδώ και δεκαετίες στη ζωή του. Χαρακτηριστικό παράδειγµα, η οικογένεια Ζαµπά, µε καταγωγή από την κατεχόµενη Μόρφου.
Ο Τάσος Ζαμπάς είναι χρηµατιστηριακός σύµβουλος στο Anastasiou Financial Group της Wells Fargo Advisors, µέλος του ∆ιοικητικού Συµβουλίου της Κυπριακής Οµοσπονδίας Αµερικής, αναπληρωτής πρόεδρος της Παγκόσµιας Συντονιστικής Επιτροπής Κυπριακού Αγών (ΠΣΕΚΑ) και ένας από τους πιο κοντινούς ανθρώπους του Μενέντεζ.
Τον έχει στηρίξει από τα πρώτα του χρόνια στην πολιτική, ενώ συγχρόνως τον έχει ευαισθητοποιήσει σε όλα τα εθνικά θέµατα που απασχολούν την Κύπρο και την Ελλάδα. Ο Ζαµπάς ήταν που επισκέφτηκε πριν από δεκαετίες µαζί µε τον Μενέντεζ τα κατεχόµενα το 1995, γεγονός που έµελλε να διαδραµατίσει καθοριστικό ρόλο στη µετέπειτα πορεία.
Την ίδια περίπου περίοδο, η τότε πρωθυπουργός της Τουρκίας Τανσού Τσιλέρ είχε επισκεφτεί τις ΗΠΑ. Τότε ο Μενέντεζ της είχε εκφράσει τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι ένας Αµερικανός πολίτης, ο Ζαµπάς, δεν έχει τη δυνατότητα λόγω των τουρκικών στρατευµάτων να επισκεφτεί το σπίτι του στην κατεχόµενη Κύπρο. Πρόκειται για µία φιλία που έχει αντέξει στον χρόνο, µε τους δύο άνδρες να παραµένουν πιστοί ο ένας στον άλλον. Επηρεασµένος και ενηµερωµένος πλέον για τα ζητήµατα της Ανατολικής Μεσογείου, αυτός ήταν που πολέµησε για να ακουστεί στην Ουάσινγκτον το αυτονόητο, ότι δεν πρέπει να µπαίνει στην ίδια µοίρα ο θύτης και το θύµα. Ο Μενέντεζ έχει τιµηθεί πολλαπλώς, µεταξύ αυτών έχει ανακηρυχθεί και επίτιµος διδάκτορας του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστηµίου Αθηνών. Ηταν από τους πρώτους που κατακεραύνωσαν την απόφαση της Τουρκίας για τη µετατροπή της Αγια-Σοφιάς σε τζαµί το 2019. ∆εν δίστασε να προτείνει και την επιβολή κυρώσεων εις βάρος της Τουρκίας.
Εβραϊκή στήριξη
Θέση υπέρ της τροπολογίας για την παρεµπόδιση της πώλησης F-16 στην Τουρκία πήρε και ο Ντέιβιντ Χάρις, εκτελεστικός διευθυντής της πανίσχυρης Αµερικανοεβραϊκής Επιτροπής. Σε ανάρτησή του στο Twitter έγραψε µε νόηµα: «Ο πρόεδρος Ερντογάν κατηγόρησε την Ελλάδα πως κάνει “ό,τι έκαναν και οι ναζί” αναφερόµενος στη συνοριακή κρίση την οποία ο ίδιος είχε δηµιουργήσει. Αντιµετωπίζουν Ολοκαύτωµα οι µετανάστες στην Τουρκία. Εγκαταλείπουν τη χώρα φοβούµενοι για τις ζωές τους; Εάν ναι, τότε ο Ερντογάν θα έπρεπε να είναι υπόλογος. Εάν όχι, θα πρέπει να επισκεφθεί το Αουσβιτς και να µάθει τι είναι πραγµατικά οι ναζί».
Ο Ντέιβιντ Χάρις βρίσκεται στο τιµόνι της οργάνωσης πάνω από τρεις δεκαετίες. Σε λίγους µήνες, µάλιστα, αποχωρεί.
Αµέσως µετά την κατάθεση στο Κογκρέσο του νοµοσχεδίου για την ενίσχυση της αµυντικής συνεργασίας ΗΠΑ – Ελλάδας, ο επικεφαλής της Αµερικανοεβραϊκής Επιτροπής AJC Ντέιβιντ Χάρις ήταν από τους πρώτους που τη χαιρέτησαν. Πρόκειται για µία σηµαντική νίκη της Ελλάδας και µάλιστα σε αµερικανικό έδαφος. Εντύπωση προκάλεσαν και τα λόγια του βουλευτή και «αρχιτέκτονα» των τροπολογιών που θα απαγορεύσουν την πώληση µαχητικών στην Τουρκία Κρις Πάπας, ο οποίος υποστήριξε ότι «δεν µπορούµε να αγνοήσουµε την πολεµική ρητορική και συµπεριφορά της Τουρκίας απέναντι στην Ελλάδα – έναν πραγµατικά αξιόπιστο και δηµοκρατικό νατοϊκό σύµµαχο».
Αυτό ήταν και το επιχείρηµα που εξέφρασε µε ηχηρό τρόπο και ο Φρανκ Παλόν. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης κατηγόρησε την αµερικανική κυβέρνηση ότι αγνόησε την ισχυρή αντίθεση του Κογκρέσου στην πώληση µαχητικών στην Τουρκία και υποστήριξε ότι ο Ερντογάν συνεχίζει να δίνει προτεραιότητα στο προσωπικό όφελος και όχι στο συλλογικό καλό των συµµάχων του ΝΑΤΟ. Οι βουλευτές και από τα δύο κόµµατα που υποστηρίζουν την τροπολογία ανέρχονται σε 35. Είναι αυτοί που λίγες ηµέρες νωρίτερα απευθύνθηκαν µε κοινή επιστολή τους προς τον πρόεδρο Μπάιντεν και του ζητούν να µην πωληθούν στην Τουρκία τα F-16 Viper.