ΠΡΙΣΤΙΝΑ. Στο χείλος της ανάφλεξης βρίσκονται οι σχέσεις της Σερβίας με το Κόσοβο, με εστία τις περιοχές του Κοσόβου που κατοικούνται από Σέρβους. Ο Σέρβος πρόεδρος Βούτσιτς δήλωσε ότι ο σερβικός στρατός είναι έτοιμος να υπερασπιστεί την «πατρίδα» και ζήτησε από τη διεθνή κοινότητα την άδεια να τοποθετήσει 1.000 στρατιώτες στο βόρειο Κόσοβο για να προστατεύσουν τον τοπικό πληθυσμό από τις «παρενοχλήσεις».
Η πρόσβαση στο βόρειο Κόσοβο εμποδίζεται με οδοφράγματα που έχουν τοποθετήσει Σέρβοι, καθώς και με το κλείσιμο δύο συνοριακών σταθμών, που έχουν επιβάλει οι αρχές της Πρίστινα, ενώ χθες τα σχολεία της περιοχής δεν λειτούργησαν.
Οι εντάσεις έχουν πολλές αφορμές, αλλά στο επίκεντρο βρίσκεται η πρόθεση του Κοσόβου να καταθέσει υποψηφιότητα για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση πριν από τα τέλη της χρονιάς χωρίς να έχει υπάρξει συμφωνία ως προς το καθεστώς των Σέρβων στο βόρειο Κόσοβο. «Εχουμε λάβει κάποια μέτρα για την προστασία της πατρίδας μας», είπε ο Σέρβος πρόεδρος Βούτσιτς την Κυριακή, μετά την έκτακτη συνεδρίαση του σερβικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας. «Εδωσα εντολές και το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας τις αποδέχθηκε. Είμαι πολύ υπερήφανος για τους στρατιώτες και τους αστυνομικούς μας. Πριν λάβουν εντολές, θα προσπαθήσουμε για εκατομμυριοστή φορά να διαφυλάξουμε την ειρήνη».
Η Πρίστινα κάλεσε τους Σέρβους του Κοσόβου να μην παίζουν το παιχνίδι του Βελιγραδίου και να απομακρύνουν άμεσα τα οδοφράγματα. «Δεν θέλουμε σύγκρουση, θέλουμε ειρήνη και πρόοδο, αλλά θα απαντήσουμε στην επιθετικότητα με όλες μας τις δυνάμεις», δήλωσε ο πρωθυπουργός του Κοσόβου, Αλμπίν Κούρτι, προτρέποντας την Ευρωπαϊκή Ενωση και τις ΗΠΑ να «τιμωρήσουν» τη Σερβία για την «απόπειρα αποσταθεροποίησης» του Κοσόβου.
Ζητούν αποκλιμάκωση
Στο επίκεντρο η πρόθεση του Κοσόβου να καταθέσει υποψηφιότητα για ένταξη στην Ε.Ε. εντός του έτους χωρίς συμφωνία ως προς το καθεστώς των Σέρβων.
Οι πρεσβείες των ΗΠΑ και της Βρετανίας εξέδωσαν κοινή ανακοίνωση, με την οποία εκφράζουν την έντονη ανησυχία τους και ζητούν άμεση αποκλιμάκωση. Παρέμβαση πραγματοποίησε και ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε., Ζοζέπ Μπορέλ. «Γνωρίζω ότι τα δύο μέρη επιθυμούν την αποκλιμάκωση και τους προτρέπω να το πράξουν», τόνισε. «Πρέπει να επιστρέψουν στον διάλογο και να καταπνίξουν την τάση να λύνουν τις διαφορές τους στους δρόμους».
Οι Σέρβοι υποστηρίζουν ότι έστησαν τα οδοφράγματα για να διαμαρτυρηθούν για τη σύλληψη Σέρβου, πρώην αστυνομικού του σερβικού στρατού, στις διαδηλώσεις της περασμένης εβδομάδας. «Το Κόσοβο μείωσε τις εντάσεις αναβάλλοντας τις τοπικές εκλογές», είπε την Κυριακή η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών, Αναλένα Μπέρμποκ. «Η σερβική ρητορική κάνει το αντίθετο. Οι προτάσεις για αποστολή σερβικών δυνάμεων στο Κόσοβο και οι επιθέσεις κατά της EULEX είναι απαράδεκτες», προσέθεσε.
Στο βόρειο Κόσοβο σταθμεύει μια μικρή δύναμη της Ευρωπαϊκής Ενωσης (EULEX) αποτελούμενη από 134 Πολωνούς, Ιταλούς και Λιθουανούς αστυνομικούς. Το Σάββατο, οβίδα κρότου-λάμψης έσκασε κοντά σε όχημα της EULEX, χωρίς να υπάρξουν ζημιές ή τραυματισμοί. Οι Σέρβοι υποστηρίζουν πως η συμφωνία με την οποία έληξε ο πόλεμος του 1999 επιτρέπει την ανάπτυξη 1.000 Σέρβων στρατιωτών στο βόρειο Κόσοβο σε περίπτωση που κινδυνεύει ο σερβικός πληθυσμός. Η Πρίστινα υποστηρίζει ότι αυτή η πρόβλεψη δεν ισχύει και ότι η είσοδος Σέρβων στρατιωτών θα ισοδυναμούσε με διχοτόμηση και απώλεια ελέγχου της περιοχής.
Ρωσική παρέμβαση
Η Ρωσία απηύθυνε χθες έκκληση για διπλωματική διευθέτηση αλλά και «εγγύηση των δικαιωμάτων των Σέρβων». «Υποστηρίζουμε τις ειρηνικές προσπάθειες επίλυσης, ώστε η κατάσταση να εκτονωθεί με διπλωματικά μέσα», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ. Ομως το θέμα είναι πολύ πιο σύνθετο από τη σύλληψη του πρώην αστυνομικού. «Πέρα από τη σύλληψη, υπάρχουν δεκάδες λόγοι για τους οποίους το Βελιγράδι και οι Σέρβοι του Κοσόβου χρόνια προειδοποιούν», υπογράμμισε ο επικεφαλής του σερβικού γραφείου για το Κόσοβο, Πέταρ Πέτκοβιτς. «Οι Σέρβοι στα οδοφράγματα στέλνουν κραυγή προς τη διεθνή κοινότητα, αλλά αυτή δεν ακούει».
Η υποβολή υποψηφιότητας
Προσωπικές επιστολές προς τους ηγέτες των πέντε χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης που δεν αναγνωρίζουν το Κόσοβο (Ελλάδας, Ισπανίας, Κύπρου, Ρουμανίας και Σλοβακίας) ανακοίνωσε ότι θα στείλει ο Σέρβος πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς, ενόψει της υποβολής της υποψηφιότητας του Κοσόβου για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση. «Εργαζόμαστε ώστε να πείσουμε τα μέλη της Ε.Ε. που δεν έχουν αναγνωρίσει το Κόσοβο να εμποδίσουν την κατάθεση της υποψηφιότητας, εφόσον το καθεστώς της περιοχής βρίσκεται σε εκκρεμότητα. Δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για να συζητηθεί κάτι τέτοιο», είπε ο αντιπρόεδρος της σερβικής κυβέρνησης, Ιβιτσα Ντάσιτς. Η κατάθεση της υποψηφιότητας της Πρίστινας αναμένεται μεθαύριο Πέμπτη, 15 Δεκεμβρίου. Ο διάλογος ανάμεσα στο Βελιγράδι και στην Πρίστινα, υπό την αιγίδα του Ευρωπαίου μεσολαβητή Μίροσλαβ Λάιτσακ, έχει στόχο να εξομαλυνθούν οι σχέσεις όσο χρειάζεται ώστε να ανοίξει ο δρόμος για την ενταξιακή πορεία της περιοχής στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ο διάλογος δεν έχει καρποφορήσει.
Πηγή: REUTERS, A.P., BALKAN INSIGHT, TASS