Η όσφρηση, σύμφωνα με τους επιστήμονες, έχει αγνοηθεί σε μεγάλο βαθμό στην προσπάθεια κατανόησης του παρελθόντος. Αλλά σήμερα, όλο και περισσότεροι ερευνητές βρίσκουν ιδιαίτερα γοητευτική αυτήν την πτυχή της Αρχαιολογίας. Το αποτύπωμα μιας παλιάς οσμής για εκείνους αποτελεί δέλεαρ.
«Οι αρωματικές ενώσεις είναι από τη φύση τους πτητικές – οι περισσότερες προέρχονται από βιολογικά υλικά που αποσυντίθενται γρήγορα», εξηγεί η Μπάρμπαρα Χούμπερ, διδακτορική ερευνήτρια Αρχαιολογίας στο Ινστιτούτο Γεωανθρωπολογίας Μαξ Πλανκ, στη Γερμανία. Παρ’ όλα αυτά, επισημαίνει η ερευνήτρια, υπάρχουν νέες και ισχυρές βιομοριακές προσεγγίσεις που βοηθούν στην αποκωδικοποίησή τους.
Τι κάνουν λοιπόν οι επιστήμονες; Μελετούν βιομοριακά κατάλοιπα σε μπουκάλια αρωμάτων, κατσαρόλες και βάζα αποθήκευσης τροφίμων. Στο πλαίσιο της εργασίας της, στη διερεύνηση του «οσφρητικού τοπίου», η Χούμπερ μελέτησε θυμιατήρια από τον αρχαιολογικό χώρο της Τάιμα στη Σαουδική Αραβία, που χρονολογείται πριν από 5.000 χρόνια. Εντόπισε, λοιπόν, τη χρήση αρωματικών ρητινών με λιβάνι, σμύρνα και φιστίκι σε ιδιωτικά κτίρια, τάφους και ναούς.
Το λιβάνι
Έπειτα, συνεργάστηκε με αρωματοποιό για να αναδημιουργήσει τις μυρωδιές. Και τα κατάφερε! «Το λιβάνι, για παράδειγμα, διέθετε μια πλούσια μυρωδιά και μπορούσες πραγματικά να φανταστείς ότι ίσως το χρησιμοποιούσαν για να καθαρίσουν τα σπίτια τους, ώστε να αποφεύγουν τις ανεπιθύμητες οσμές», αναφέρει η επιστήμονας.
Όσο για τον Σον Κόφλιν, ερευνητή στην Ακαδημία Επιστημών της Τσεχίας, ασχολείται με ένα εξαιρετικά φιλόδοξο πρότζεκτ. Προσπαθεί να αναδημιουργήσει τα αρώματα που φέρεται να φορούσε η Κλεοπάτρα! Ο Κόφλιν, ως αρχαιολόγος αρωμάτων, μελετάει τις συνταγές που έχουν καταγραφεί σε αρχαία αιγυπτιακά κείμενα και επιγραφές ναών. «Αυτό που πραγματικά προσπαθούμε να κάνουμε είναι να χρησιμοποιήσουμε οργανική χημεία, που θα μπορέσει να μας πει κάτι για τη διαδικασία παραγωγής των πιθανών αρωμάτων της Κλεοπάτρας», λέει ο Κόφλιν και προσθέτει: «Οι αρχαίοι αρωματοποιοί ήταν πρωτοπόροι σε πολλές τεχνικές που ακόμη χρησιμοποιούνται».
*Γιώργος Βαϊλάκης/Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Απογευματινή την Πέμπτη 6 Απριλίου