Ο πρώτος Έλληνας με Oscar: Ο Νίκος Μουρατίδης γράφει για τον Ερμή Παναγιωτόπουλο

Την χρυσή εποχή του Hollywood επικρατούσαν τα musicals. Δεν έχει σημασία που οι ταινίες ήταν ασπρόμαυρες, τα musicals άστραφταν. Μεγάλα σκηνικά, απίστευτα κοστούμια, πλήθος ηθοποιών, χορευτών, τραγουδιστών και ο κινηματογράφος στις δόξες του. Ταινίες γεμάτες από μεγάλα ταλέντα χορευτών και χορογράφων. Ένα τέτοιο εξαιρετικό ταλέντο, ήταν και ο Ελληνοαμερικανός Ερμής Παν (Hermes Pan).

Ο Ερμής Παν ήταν ο επί δεκαετίες αχώριστος συνεργάτης του Φρεντ Αστέρ – και σωσίας του – που κέρδισε το βραβείο της Ακαδημίας και κράτησε το χρυσό αγαλματάκι του Oscar το 1937.

Ο Ερμής Παν (Hermes Panagiotopoulos), ήταν επί δεκαετίες φίλος, συνεργάτης και σωσίας του Fred Astaire. Προτάθηκε για Όσκαρ χορογραφίας για το Top Hat του 1935 και για το Swing Time του 1936 και τελικά κέρδισε το χρυσό αγαλματίδιο την επόμενη χρονιά, 1937, για την ταινία A Damsel in Distress, όπου πρωταγωνιστούσαν ο Φρεντ Αστέρ με την Τζόαν Φοντέιν.

Ήταν σπουδαίος χορευτής και χορογράφος, πολύ σεμνή και διακριτική προσωπικότητα, ο ελληνικής καταγωγής καλλιτέχνης, υπήρξε συχνά η «ψυχή» στα μεγάλα musical της Χρυσής Εποχής του Hollywood, αλλά ποτέ δεν έκανε «φασαρία». Ήταν άνθρωπος της δουλειάς και όχι των δημοσίων σχέσεων. Γεννήθηκε με το όνομα Ερμής Παναγιωτόπουλος στο Memphis του Tennessee το 1909. Ο πατέρας του, Παντελής Παναγιωτόπουλος ήταν ένας πλούσιος ζαχαροπλάστης από το Αίγιο, όπου βρέθηκε στον Αμερικανικό Νότο για μια μεγάλη Διεθνή Έκθεση Εμπορίου. Παρέμεινε όμως μόνιμα αφού γνώρισε την Αμερικανίδα μέλλουσα μητέρα του Ερμή, Mary Houston.

Λίγα χρόνια μετά τη γέννηση του μικρού, η οικογένεια μετακόμισε στη Νέα Υόρκη όπου ο Ερμής έκανε τα πρώτα του βήματα στον χορό. Σταδιακά, το αναμφισβήτητο ταλέντο του, οι πρωτοποριακές εμπνεύσεις του στη χορογραφία και το μοναδικό του χάρισμα να μετατρέπει καθημερινές καταστάσεις σε χορογραφία τον οδήγησαν στο χώρο του κινηματογραφικού μιούζικαλ όπου γνωρίστηκε και με τον Fred Astaire στα γυρίσματα της ταινίας Flying Down to Rio (1933), όπου δούλευε ως βοηθός χορογράφου. Από τότε ξεκίνησε η μακρά συνεργασία τους στο σινεμά αλλά και μια πολύ στενή φιλία.

Ο Hal Borne, ο πιανίστας του Fred Astaire έλεγε: “Ο Ερμής ενορχήστρωνε ό,τι έκανε ο Fred. Ήταν πραγματικά το alter ego του. Όλες του τις ιδέες για την χορογραφία ο Fred τις πραγματοποιούσε στο παραμικρό”.

Άλλωστε και ο ίδιος ο Fred Astaire έλεγε χαριτολογώντας ότι ο Ερμής ήταν…«ο άνθρωπος πίσω από όλες τις ιδέες μου». Η συνεργασία τους περιλαμβάνει 17 ταινίες μεγάλου μήκους και θεωρείται μια από τις πιο σημαντικές στην ιστορία των musical του Hollywood. Λόγω μάλιστα της ομοιότητάς τους, ο Ερμής, εκτός από τους δικούς του ρόλους, ντούμπλαρε και τον Astaire. Όταν δε, γίνονταν οι πρόβες πριν το γύρισμα, όλες τις έκανε ο Ερμής. Στις δέκα από αυτές της ταινίες, παρτενέρ του Fred Astaire ήταν η Ginger Rogers, η οποία περνούσε ατέλειωτες ώρες προετοιμασίας με τον Hermes Pan πριν ξεκινήσει την τελική πρόβα με τον Astaire. Όπως είχε πει κάποτε ο ίδιος: «Με τον Fred ήμουν η Ginger και με την Ginger ήμουν ο Fred».

Εκτός από τα musicals, έκανε την επιμέλεια και διάφορες δύσκολες σκηνές σε μεγάλες παραγωγές. Για παράδειγμα αυτός ήταν που «κίνησε» όλους τους ηθοποιούς και τους κομπάρσους στην σκηνή με την μεγαλειώδη είσοδο της Elizabeth Taylor ως Cleopatra – αν θυμάστε – στην ομώνυμη υπερπαραγωγή του 1963.

Όπως και πολλοί άλλοι άντρες και γυναίκες της κλασικής εποχής του Hollywood, κρατούσε μυστικό τον σεξουαλικό του προσανατολισμό ως gay. Είχε μακροχρόνια σχέση με τον χορευτή Gino Malerba με τον οποίο σπανίως έκανε κοινές δημόσιες εμφανίσεις. Ήταν οι εποχές που ακόμα και το Hollywood ήταν συντηρητικό και γεμάτο πουριτανούς.

Αριστερά με την Lena Horne και δεξιά με την Lucille Ball

Τον Σεπτέμβριο του 1990, λίγο πριν κλείσει τα 81 του χρόνια, ξύπνησε στο σπίτι του στο Beverly Hills, πήρε πρωινό, και ύστερα κάθισε στην πολυθρόνα του, με τη θέα στον κήπο.Εκεί τον βρήκαν αργότερα το ίδιο απόγευμα, να μοιάζει σα να κοιμάται ενώ είχε αφήσει την τελευταία του πνοή.

Η συνεργασία του Παν (ο πίσω) με τον Φρεντ Αστέρ που διήρκεσε μια ολόκληρη ζωή, περιλαμβάνει 17 ταινίες και θεωρείται μια από τις πιο σημαντικές στην ιστορία των musicals του Hollywood.