Μαρία Κάλλας: Εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια από τη γέννησή της στην Εθνική Λυρική Σκηνή

Από τον Απρίλιο έως και τον Δεκέμβριο του 2023

Καθώς το 2023 συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας, η Εθνική Λυρική Σκηνή προγραμματίζει μια σειρά εκδηλώσεων για να τιμήσει την κορυφαία υψίφωνο του 20ού αιώνα, σε καλλιτεχνική επιμέλεια του Γιώργου Κουμεντάκη.

 

Από τον Απρίλιο έως και τον Δεκέμβριο του 2023 η ΕΛΣ, στο πλαίσιο του αφιερώματος στην Κάλλας, θα παρουσιάσει τη Μήδεια του Κερουμπίνι, μια εικαστική εγκατάσταση στο φουαγέ, ένα Γκαλά Όπερας στο Ηρώδειο, μια έκθεση στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, ένα ντοκιμαντέρ για τα άγνωστα πρώτα χρόνια της Ελληνίδας ντίβας, ένα βίντεο-ρεσιτάλ αφιερωμένο στο «πρώτο της ρεπερτόριο», ενώ επιπλέον θα πραγματοποιήσει εκπαιδευτικό εργαστήριο μαζί με το DmLab του Πολυτεχνείου Κρήτης. Χορηγός του προγράμματος της ΕΛΣ για την Μαρία Κάλλας είναι η ΔΕΗ.

Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του αφιερώματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στη Μαρία Κάλλας θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά πολύτιμο υλικό από το Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, το οποίο τα τελευταία χρόνια έχει αποκτήσει σημαντικές αρχειακές συλλογές.

Οι εκδηλώσεις αναλυτικά

Όπερα

Μήδεια

Λουίτζι Κερουμπίνι

25, 27, 30 Απριλίου & 2, 4, 9 Μαΐου 2023

Ώρα έναρξης 19.30 (Κυριακή 18.30)

Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος ΕΛΣ – ΚΠΙΣΝ

Μουσική διεύθυνση: Φιλίπ Ωγκέν

Σκηνοθεσία, σκηνικά: Ντέιβιντ ΜακΒίκαρ

Αναβίωση σκηνοθεσίας: Τζόναθον Λόυ / Συνεργάτιδα σκηνογράφος: Χάννα Πόστλουεϊτ

Κοστούμια: Ντούυ Λύτι

Κινησιολογία: Τζο Μέρεντιθ

Φωτισμοί: Πώλι Κόνσταμπλ

Σχεδιασμός προβολών: Σ. Κέιτυ Τάκερ

Διεύθυνση χορωδίας: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος

Κρέων: Γιάννης Γιαννίσης

Γλαύκη: Βασιλική Καραγιάννη

Ιάσων: Τζόρτζιο Μπερρούτζι

Μήδεια: Άννα Πιρότσι

Νέρις: Νεφέλη Κωτσέλη / Επικεφαλής της φρουράς: Νικόλας Ντούρος

Πρώτη υπηρέτρια: Δέσποινα Σκαρλάτου / Δεύτερη υπηρέτρια: Μάρθα Σωτηρίου

Με την Ορχήστρα και τη Χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής

Πολυμορφική εγκατάσταση

UNBOXING CALLAS

Από την Κάλλας στη Μήδεια, εγκατάσταση σε τρεις πράξεις

4 Μαΐου – 9 Ιουνίου 2023

Φουαγέ Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Καλλιτεχνική σύλληψη και εκτέλεση: Πάνος Προφήτης

Κινηματογράφηση: Γιώργος Αθανασίου

Χορός: Βέρα Ζούκα

Επιμέλεια: Βασίλης Ζηδιανάκης / ATOPOS cvc

Συνεργάτιδα επιμέλειας: Στέφη Στούρη

Επιστημονική σύμβουλος: Σοφία Κομποτιάτη

Οι τρεις πράξεις που σχηματίζουν την εγκατάσταση είναι:

  • η γλυπτική εγκατάσταση που καταλαμβάνει το ισόγειο, και τον 5ο όροφο του φουαγέ
  • μια βιντεοεγκατάσταση που αναπαράγεται ταυτόχρονα σε όλες τις οθόνες, σε όλους τους ορόφους του φουαγέ
  • μια περφόρμανς που ενεργοποιεί την εγκατάσταση στο σύνολό της. Ευχαριστούμε το Αρχείο Παραστατικών Τεχνών ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ, για την ευγενική παραχώρηση του υλικού.

Είσοδος ελεύθερη

Γκαλά Όπερας

Η Κάλλας στο Ηρώδειο

Σεπτέμβριος 2023

Ωδείο Ηρώδου Αττικού

Σολίστ: θ.α.

Μουσική διεύθυνση: θ.α.

Με την Ορχήστρα της ΕΛΣ

Η ελληνική σταδιοδρομία της Μαρίας Κάλλας έχει συνδεθεί με το Ωδείο Ηρώδου Αττικού σε δύο διαφορετικές χρονικές περιόδους. Έναν χρόνο πριν εγκαταλείψει την Αθήνα για τη Νέα Υόρκη, τον Ιούλιο του 1944 η Μαρία Καλογεροπούλου ερμηνεύει στο Ηρώδειο τη Σμαράγδα στην όπερα του Μανώλη Καλομοίρη Ο πρωτομάστορας σε μουσική διεύθυνση του ίδιου του συνθέτη και σκηνοθεσία Σωκράτη Καραντινού, ενώ λίγες μόλις μέρες αργότερα, τον Αύγουστο του 1944, θα ερμηνεύσει τη Λεονόρα στον Φιντέλιο του Μπετόβεν σε μουσική διεύθυνση Χανς Χαίρνερ και σκηνοθεσία Όσκαρ Βάλλεκ.

Έκθεση

UNBOXING CALLAS:

Μια αρχειακή εξερεύνηση στη συλλογή Πυρομάλλη και το αρχείο της ΕΛΣ

26 Νοεμβρίου 2023 – Ιανουάριος 2024

2ος όροφος Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος – ΚΠΙΣΝ

Επιμέλεια: Βασίλης Ζηδιανάκης / ATOPOS cvc

Συνεργάτιδα επιμέλειας: Στέφη Στούρη

Σύμβουλος: Δημήτρης Πυρομάλλης

Επιστημονική συνεργάτιδα: Σοφία Κομποτιάτη

Συμμετέχουν οι εικαστικοί: Μαρία Βαρελά, Παναγιώτης Ευαγγελίδης, Πέτρος Ευσταθιάδης, Χρυσάνθη Κουμιανάκη, Ελευθερία Κοτζάκη, Αριστείδης Λάππας, Αγγελική Μπόζου, Λυκούργος Πορφύρης, Αντιγόνη Τσαγκαροπούλου, Αλέξης Φιδετζής

Συμμετέχουν στο παράλληλο πρόγραμμα: Αλέξανδρος Ευκλείδης, Γιώργος Κουμεντάκης, Στέλλα Κουρμπανά, Έλενα Ματθαιοπούλου, Γιάννης Μπελώνης, Παναγής Παγουλάτος, Τότα Πρίτσα, Ζωή Τζαμτζή, Φάτμα Φαϊάντ

Προβολή

Μαίρη, Μαριάνα, Μαρία  Τα άγνωστα ελληνικά χρόνια της Κάλλας

Ένα ντοκιμαντέρ του Βασίλη Λούρα

2 Δεκεμβρίου 2023

Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος ΕΛΣ – ΚΠΙΣΝ

Ιδέα, έρευνα, σενάριο: Βασίλης Λούρας

Σκηνοθεσία: Μιχάλης Ασθενίδης, Βασίλης Λούρας

Διεύθυνση φωτογραφίας: Φώτης Ζυγούρης

Παραγωγός: Στέλλα Αγγελέτου

Καλλιτεχνική συνεργάτιδα οργάνωσης παραγωγής: Ηώ Καλοχρήστου

Επιστημονικοί σύμβουλοι: Άρης Χριστοφέλλης, Σοφία Κομποτιάτη

Μια συμπαραγωγή της ΕΛΣ με την εταιρεία παραγωγής ESCAPE

Στις 2 Δεκεμβρίου 2023, ημέρα που συμπληρώνονται τα 100 χρόνια από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας, θα κάνει πρεμιέρα στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος ένα νέο ντοκιμαντέρ για την κορυφαία υψίφωνο του 20ού αιώνα, η οποία έκανε τα πρώτα σημαντικά βήματα της σταδιοδρομίας της στην Ελλάδα. Το ντοκιμαντέρ του Βασίλη Λούρα, μια συμπαραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με την εταιρεία παραγωγής ESCAPE, εστιάζει στα χρόνια κατά τα οποία έλαβε την καλλιτεχνική της μόρφωση και ερμήνευσε τους πρώτους της ρόλους στη Λυρική Σκηνή (1937-1945), καθώς επίσης και στις τρεις μεταγενέστερες εμφανίσεις της στο Ηρώδειο (1957) με το Φεστιβάλ Αθηνών και στην Επίδαυρο (1960 και 1961) με την Εθνική Λυρική Σκηνή.

Από το 1937 που φθάνει στην Ελλάδα στην ηλικία των 14 ετών, η Μαίρη Καλογεροπούλου ξεκινά μαθήματα τραγουδιού στο Εθνικό Ωδείο με δασκάλα τη Μαρία Τριβέλλα. Ήδη το 1938 κάνει την πρώτη της δημόσια εμφάνιση στον Φιλολογικό Σύλλογο Παρνασσός στις ετήσιες επιδείξεις του Ωδείου. Το 1939 ανοίγει ο πιο σημαντικός κύκλος των σπουδών της, καθώς ξεκινά στο Ωδείο Αθηνών με δασκάλα τη θρυλική Ισπανίδα υψίφωνο Ελβίρα ντε Ιντάλγκο.

Έναν χρόνο αργότερα η Ιντάλγκο προτείνει στον Κωστή Μπαστιά, διευθυντή της Λυρικής Σκηνής και του Εθνικού (τότε Βασιλικού) Θεάτρου, να προσλάβει την Καλογεροπούλου στη Λυρική ως χορωδό προκειμένου να έχει τους αναγκαίους πόρους για να συνεχίσει τη μελέτη της. Το πρώτο της συμβόλαιο με τη Λυρική έχει ημερομηνία 20 Ιουνίου 1940 και η 17χρονη υψίφωνος υπογράφει ως Μαριάνα Καλογεροπούλου. Από το 1940 έως και το 1945 (που θα επιστρέψει στη Νέα Υόρκη), μέσα στη σκοτεινή εποχή του πολέμου, η Καλογεροπούλου δοκιμάζεται στους πρώτους μεγάλους ρόλους της. Παρά τις δύσκολες σχέσεις με τη μητέρα της, τον ανταγωνισμό που αντιμετώπισε από μερίδα συναδέλφων της και τις αδικίες που υπέστη μετά την αποχώρηση των Γερμανών, η Μαρία Καλογεροπούλου αναχωρεί τον Σεπτέμβριο του 1945 ως μια έτοιμη πρωταγωνίστρια ευρέως γνωστή στους φίλους της Λυρικής στην Αθήνα, με στέρεη εκπαίδευση και μεγάλη σκηνική εμπειρία. Δεν είναι τυχαίο ότι, λίγους μήνες αργότερα, μετά από ακρόαση η Μετροπόλιταν της Νέας Υόρκης τής προτείνει το πρώτο της συμβόλαιο. Το 1957 η Μαρία Μενεγκίνι-Κάλλας επιστρέφει στην Αθήνα για να ανοίξει το Φεστιβάλ Αθηνών στο Ηρώδειο, όμως γίνεται αντικείμενο μιας ντροπιαστικής επίθεσης από το δημοσιογραφικό και πολιτικό κατεστημένο της εποχής. Το 1960, ως Μαρία Κάλλας πλέον, μετά από πρόσκληση του Κωστή Μπαστιά, ερμηνεύει στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου τη Νόρμα του Μπελλίνι και την επόμενη χρονιά τη Μήδεια του Κερουμπίνι.

Μέσα από αρχειακό υλικό, συνεντεύξεις συναδέλφων της, ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα, αλλά και από μεταγενέστερες συνεντεύξεις της ίδιας της Κάλλας, το ντοκιμαντέρ επιχειρεί να συγκεντρώσει από κάθε δυνατή πηγή θραύσματα πληροφοριών και τα στοιχεία εκείνα που θα τεκμηριώσουν, θα διηγηθούν και θα φωτίσουν την πιο άγνωστη –αλλά και ταυτόχρονα τόσο καθοριστική για τη μετέπειτα πορεία της– περίοδο της ζωής της Κάλλας, η οποία έχει υποβαθμιστεί ή ακόμα και αγνοηθεί στις δεκάδες απόπειρες βιογραφίας της.

GNO TV

H Μαρία Κάλλας στην Ελλάδα, 1937-1945

Το ρεπερτόριο που ποτέ δεν ακούσαμε…

Βίντεο-ρεσιτάλ

Από τον Δεκέμβριο του 2023 στην GNO TV

Η Εθνική Λυρική Σκηνή παρουσιάζει ένα βίντεο-ρεσιτάλ με το ρεπερτόριο που ερμήνευσε η Μαρία Καλογεροπούλου από το 1937 έως το 1945 στην Αθήνα, είτε στο πλαίσιο των ωδειακών εξετάσεών της είτε σε παραστάσεις, ακροάσεις, γιορτές και ρεσιτάλ, το οποίο θα προβληθεί δωρεάν στην GNO TV.

Εκπαιδευτικό εργαστήριο

Visualising the Voice of Maria Callas

Μια συνεργασία της ΕΛΣ και του Digital Media Lab (DmLab) του Πολυτεχνείου Κρήτης

Σεπτέμβριος – Δεκέμβριος 2023

Προϊόντα ΕΛΣ

Σειρά αφιερωμένη στη Μαρία Κάλλας

Διατίθενται στο SNFCC STORE στο ΚΠΙΣΝ και στο snfccstore.com

Στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 100 χρόνια από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας, η Εθνική Λυρική Σκηνή παρουσιάζει μια πρωτότυπη σειρά προϊόντων εμπνευσμένων κυρίως από τις εμφανίσεις της στην Ελλάδα. Βασισμένα σε σπάνιες φωτογραφίες και ντοκουμέντα, τα προϊόντα της ΕΛΣ είναι υψηλής αισθητικής και ποιότητας, σε αποχρώσεις του μαύρου, του μπεζ και του χρυσού. Τα προϊόντα, τα οποία διατίθενται στο SNFCC STORE στο ΚΠΙΣΝ και στο snfccstore.com, σε τιμές από 7 έως 90 ευρώ