Τι έχει απογίνει η αρχαία κληρονομιά του Ιράκ, 22 χρόνια μετά την αμερικανική εισβολή; Μπαίνοντας στο Εθνικό Μουσείο της χώρας, στην καρδιά της Βαγδάτης, νιώθεις σαν να ταξιδεύεις χιλιάδες χρόνια πίσω στον χρόνο. Είναι διάχυτη, ωστόσο, η αίσθηση πως κάτι λείπει.
Η απουσία ενός τεράστιου μέρους της πολιτιστικής κληρονομιάς της Μεσοποταμίας είναι περισσότερο από αισθητή σε ένα κράτος «που δεν έχει ακόμα συνέλθει δύο δεκαετίες μετά τον πόλεμο», όπως σχολίασε πρόσφατα το γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων AFP. Πού βρίσκεται, λοιπόν, το πολιτιστικό αποτύπωμα των Σουμερίων, των Ασσυρίων και των Βαβυλωνίων;
Ευθύνες στις ΗΠΑ
Παρόλο που δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για τις αρχαιότητες που έχουν κλαπεί από το Ιρακινό Μουσείο, είναι ξεκάθαρο -από την απογραφή των αποθεμάτων- πως έχει καταστραφεί ένα τεράστιο μέρος της ιστορίας της χώρας. Για την πλειονότητα των Ιρακινών -όπως σημειώνει η ιστοσελίδα του Al Jazeera- το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης ανήκει στις ΗΠΑ.
Η ιρακινή κυβέρνηση εργάζεται για την ανάκτηση περισσότερων από 40.000 αντικειμένων, τα οποία είναι διασκορπισμένα σε όλο τον κόσμο. Περίπου 30.000 αντικείμενα ανακτήθηκαν μεταξύ 2017 και 2022. Αξιοσημείωτο είναι πως, περισσότερα από τα μισά (περίπου 17.000 κλεμμένα αντικείμενα ) ανακτήθηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το ιρακινό κράτος πασχίζει για την επιστροφή των κλεμμένων αρχαιοτήτων στην πατρίδα τους, «σύμφωνα με τις διεθνείς συμφωνίες, που δίνουν έμφαση στην επιστροφή των πολιτιστικών αγαθών στους ιδιοκτήτες τους», όπως επισημαίνει ο Hakim al-Shammari, διευθυντής μέσων ενημέρωσης του υπουργού Πολιτισμού του Ιράκ, τονίζοντας πως ο δρόμος για την ανάκτηση όλων των κλεμμένων αρχαιοτήτων είναι μακρύς. Μόλις τον περασμένο μήνα, η ιρακινή προεδρία ανακοίνωσε την επιστροφή εννέα κλεμμένων αντικειμένων από τις ΗΠΑ, μεταξύ των οποίων επτά σφραγίδες που χρονολογούνται από τους Βαβυλώνιους, ένα κομμάτι ελεφαντόδοντου σε σχήμα ανθρώπινου προσώπου και μια πήλινη πινακίδα από τη Μέση Βαβυλωνιακή περίοδο.
Στο ρεπορτάζ του αραβικού δικτύου αναφέρεται πως, κατά τη διάρκεια της κυριαρχίας του ISIS, καταστράφηκε ένας σημαντικός αριθμός αρχαιοτήτων, με αποτέλεσμα πολλά αντικείμενα να φυλάσσονται σε ιρακινές πρεσβείες και κέντρα δανεισμού αρχαιοτήτων σε όλο τον κόσμο, μέχρι να βρεθούν κατάλληλα κέντρα αποθήκευσης στο Ιράκ. Πού πήγαν τα αρxαία της Μεσοποταμίας;
*Ιουστίνη Αλεξάκη/Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Απογευματινή το Σάββατο 8 Απριλίου