Ένας πραγματικός θησαυρός από αγάλματα, ειδώλια, γλυπτά, αγγεία, κοσμήματα, σκεύη και εξαρτήματα, που χρονολογούνται από τους νεολιθικούς έως τους πρώιμους βυζαντινούς χρόνους, τα οποία βρίσκονταν στην κατοχή της υπό εκκαθάριση εταιρείας Robin Symes Limited, ανακτήθηκε από το ελληνικό Δημόσιο και επαναπατρίζεται έπειτα από την επιτυχή έκβαση της μακροχρόνιας διεκδίκησής του.
Πρόκειται για 351 αντικείμενα και 25 ομάδες αντικειμένων, τεράστιας πραγματικής και συμβολικής αξίας, ενώ μαζί τους επιστρέφουν στην Ελλάδα μεμονωμένα θραύσματα και πολυάριθμες ομάδες συνανηκόντων οστράκων αγγείων, ο αριθμός των οποίων θα προσδιοριστεί μετά τη συντήρησή τους.
Η Ελλάδα εδώ και χρόνια αγωνίζεται για την ανάκτηση των λεηλατημένων αρχαιοτήτων από μουσεία και ιδιωτικές συλλογές σε όλο τον κόσμο και ειδικά τελευταία αυτή η προσπάθεια έχει γίνει σαφώς πιο μεθοδική και συστηματική. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ετήσιος τζίρος παράνομου εμπορίου αρχαιοτήτων σε ολόκληρο τον κόσμο ξεπερνάει τα 500 δισεκατομμύρια δολάρια, οπότε η συγκεκριμένη εξέλιξη αποκτάει ακόμη μεγαλύτερη σημασία.
Πόσω μάλλον που με την κλοπή των αρχαίων αντικειμένων και την αναπόφευκτη καταστροφή του αρχαιολογικού περιβάλλοντος κινδυνεύει να χαθεί για πάντα η αρχαιολογική και -κατ’ επέκταση- η ιστορική γνώση. Από τον μακρύ κατάλογο των αρχαιοτήτων ξεχωρίζουν ένας χάλκινος κορμός αγάλματος, μεγαλύτερου του φυσικού μεγέθους, που απεικονίζει τον Μεγάλο Αλέξανδρο (παριστάνεται γυμνός, σε νεανική ηλικία, ένα ιδεαλιστικό πορτρέτο του θεοποιημένου Αλέξανδρου από το δεύτερο μισό του 2ου αιώνα μ.Χ.), μία μαρμάρινη αρχαϊκή κεφαλή κόρης ή σφίγγας (550-500 π.Χ.), ένα νεολιθικό ανθρωπόμορφο ειδώλιο από έντονα γυαλισμένο λευκό λίθο (4η χιλιετία π.Χ.), ένα μαρμάρινο βιολόσχημο ειδώλιο (3200-
2700 π.Χ.), ένα μαρμάρινο ανθρωπόμορφο ειδώλιο με διπλωμένα κάτω από το στήθος χέρια (2700-2300 π.Χ.), ένας μαρμάρινος κορμός αρχαϊκής κόρης (φοράει χιτώνα ζωσμένο στη μέση και ιωνικό ιμάτιο, ανοιχτό μπροστά, 550-500 π.Χ.).
Η αρχή της διεκδίκησης έγινε το 2006, όταν ξεκίνησε η έρευνα των ελληνικών Αρχών στην περιουσία της εταιρείας Robin Symes LTD εντός και εκτός Ελλάδας.
Έπειτα από συντονισμένες και επίμονες προσπάθειες, που διήρκεσαν 17 ολόκληρα χρόνια και οι οποίες εντάθηκαν ιδιαίτερα την περίοδο 2020-
2023, ικανοποιήθηκε το ελληνικό αίτημα με αποτέλεσμα την επιστροφή των διεκδικούμενων αρχαιοτήτων. Έτσι, ολοκληρώνεται επιτυχώς η εκ μέρους της ελληνικής πλευράς μακρά και επίμονη διεκδίκηση των παραπάνω αντικειμένων.
Η μέθοδος Μενδώνη
Άλλωστε, ο επαναπατρισμός αυτών των αρχαιοτήτων αποτέλεσε σταθερή επιδίωξη όλων των πολιτικών ηγεσιών του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και της Γενικής Διεύθυνσης
Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, που παρακολουθούσαν και συντόνιζαν όλες τις ενέργειες.
Η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη, είπε χαρακτηριστικά: «Τα τελευταία τρία χρόνια εργαστήκαμε συστηματικά και μεθοδικά, εντείναμε τις προσπάθειές μας για να φτάσουμε στο τελικό αποτέλεσμα. Ευχαριστώ τα στελέχη του ΥΠΠΟΑ, που δούλεψαν -με τη συντονιστική ευθύνη του γενικού γραμματέα Πολιτισμού- με αφοσίωση και αυταπάρνηση για να επιστρέψουν στην πατρίδα μας οι συγκεκριμένες αρχαιότητες. Ο επαναπατρισμός των παρανόμως εξαχθέντων πολιτιστικών αγαθών αποτελεί προτεραιότητα για το υπουργείο Πολιτισμού και την Αρχαιολογική Υπηρεσία».
*Γιώργος Βαϊλάκης/Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Απογευματινή τη Δευτέρα 22 Μαΐου