Στις 16 Ιουλίου 2022 έφυγε από τη ζωή στην Αθήνα, μετά από μακρόχρονια ασθένεια ο Χανς-Τις Λέμαν (Hans-Thies Lehmann), ένας από τους κορυφαίους και πλέον επιδραστικότερους Ευρωπαίους θεωρητικούς του θεάτρου.
Ο Χανς-Τις Λέμαν γεννήθηκε το 1944 στο Έρινγκσχάουζεν της Γερμανίας και σπούδασε στο Ινστιτούτο Συγκριτικής Λογοτεχνίας του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Βερολίνου δίπλα στον Πέτερ Σόντι (Peter Szondi), του οποίου υπήρξε και συνεργάτης. Μαζί με τον Αντρέι Βιρτ (Andrzej Wirth) προχώρησαν το 1982 στην ίδρυση του Ινστιτούτου Εφηρμοσμένης Θεατρολογίας στο Πανεπιστήμιο του Γκίσεν.
Από το τμήμα αυτό αναδείχθηκε μια ολόκληρη γενιά σημαντικών σκηνοθετών και ομάδων του νέου γερμανικού θεάτρου, όπως οι Ρενέ Πόλες (René Pollesch), She She Pop, Rimini Protokoll, κ.α. Συνέχισε την ακαδημαϊκή του πορεία ιδρύοντας το Ινστιτούτο Θεάτρου, Κινηματογράφου και Επιστήμης των Μέσων στο Πανεπιστήμιο Johan Wolfgang Goethe της Φρανκφούρτης του Μάιν.
Η σύγχρονη ποιητική
Το εξαιρετικά σημαντικό έργο του Το Μεταδραματικό Θέατρο, που εκδόθηκε το 1999 και μεταφράστηκε σε τουλάχιστον 30 γλώσσες (δυστυχώς όμως όχι και στα ελληνικά), επηρέασε όσο λίγα τις αναζητήσεις της σύγχρονης σκηνής. Το Μεταδραματικό θέατρο είναι μέρος μόνο της θεωρητικής σύλληψης του Λέμαν περί θεάτρου, στην οποία περιλαμβάνονται τρεις ενότητες: το προδραματικό, το δραματικό και το μεταδραματικό, ένα σύστημα σκέψης το οποίο ο Γάλλος μεταφραστής του Ζαν-Λουί Μπεσόν (Jean-Louis Besson) χαρακτηρίζει ως “μία σύγχρονη Ποιητική”.
Το εύρος των φιλολογικών και θεατρολογικών μελετών του Λέμαν περιλαμβάνει από τον Σοφοκλή, τον Κλάιστ και τον Μπύχνερ, έως τον Μπρεχτ και τον Χάινερ Μύλλερ, επηρεάζοντας καθοριστικά την πρόσληψη αυτών των συγγραφέων και συνεισφέροντας σε νέες προσεγγίσεις του έργου τους (μπορεί κανείς να βρει στα ελληνικά τους προλόγους του στα έργα του Χάινερ Μύλλερ στις Εκδόσεις Άγρα).
Η προσφορά
Η διδακτική προσφορά του Λέμαν δεν περιορίζεται μόνο στον ευρωπαϊκό χώρο, αλλά εκτείνεται και στην αμερικανική ήπειρο (βόρεια, κεντρική και νότια), σε πολλές ασιατικές χώρες και στην Αυστραλία. Θεωρούν τον εαυτό τους μαθητές του πολλοί και σημαντικοί άνθρωποι του θεάτρου του 21ου αιώνα όχι μόνο στη Γερμανία, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Εργάστηκε ως δραματουργός δίπλα σε σημαντικούς σκηνοθέτες όπως ο Γιόσι Βίλερ (Jossi Wieler), ο Θόδωρος Τερζόπουλος και ο Φαλκ Ρίχτερ (Falk Richter).
Ο Χανς-Τις Λέμαν υπήρξε στενά συνδεδεμένος με την Ελλάδα, λόγω της κλασικής παιδείας του και της αγάπης του για τον ελληνικό πολιτισμό. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του επέλεξε να ζήσει με την σύζυγό του, θεατρολόγο και κριτικό Ελένη Βαροπούλου, στην Αθήνα. Δίδαξε επανηλειμμένα νέους Έλληνες καλλιτέχνες και θεατρολόγους στο Φεστιβάλ του Άργους και την Θερινή Ακαδημία του Εθνικού Θεάτρου.
Οι διακρίσεις
Ο Χανς-Τις Λέμαν τιμήθηκε με πολλές διακρίσεις: διετέλεσε επί σειρά ετών Πρόεδρος της International Brecht Society, ενώ υπήρξε μέλος της Ακαδημίας των Τεχνών στο Βερολίνο, η οποία και τίμησε την επέτειο των 75 χρόνων του με μία μεγάλη διεθνή συνάντηση στη βερολινέζικη έδρα της. To 2018 του απονεμήθηκε το μεγάλο βραβείο Thalia της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Θεάτρου.
Η κηδεία του θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη στις 10 π.μ. στο Αποτεφρωτήριο Ριτσώνας