Στο εδώλιο του ποινικού δικαστηρίου, προκειμένου να δικαστούν για την φονική πυρκαγιά στο Μάτι, η οποία στοίχισε τη ζωή σε 104 άτομα, καλούνται να καθίσουν τη Δευτέρα, οι 22 κατηγορούμενοι της υπόθεσης. Ήταν 23 Ιουλίου του 2018 όταν η πύρινη λαίλαπα εξαπλωνόταν στην Ανατολική Αττική, προκαλώντας στο πέρασμά μια ανείπωτη καταστροφή. Οικογένειες ξεκληρίστηκαν, περιουσίες καταστράφηκαν και φυσικός πλούτος χάθηκε στις στάχτες.
Τώρα τέσσερα και πλέον χρόνια μετά από αυτή την τραγωδία, η Δικαιοσύνη επιλαμβάνεται για αποδώσει ποινικές ευθύνες σε όσους κρίνει ενόχους για αυτόν τον εφιάλτη. Τη στιγμή αυτή άλλωστε περίμεναν όλα αυτά τα χρόνια οι συγγενείς των θυμάτων, οι οποίοι και αναμένεται να βρεθούν στη δικαστική αίθουσα με την έναρξη της δίκης. Μιας δίκης, που έχει προγραμματιστεί να διεξαχθεί σε μια μικρή αίθουσα των δικαστηρίων της πρώην σχολής Ευελπίδων, ακατάλληλης να στεγάζει αυτή τη μαραθώνια ακροαματική διαδικασία. Αρκεί να αναφερθεί ότι μόνο οι μάρτυρες που έχουν κληθεί να καταθέσουν στο ακροατήριο ανέρχονται στους 213.
Πλέον, αυτών στην αίθουσα θα βρεθούν συγγενείς των θυμάτων, δικηγόροι των κατηγορουμένων, κάτοικοι της περιοχής αλλά και όσοι βίωσαν την καταστροφή και να επιθυμούν να παρακολουθήσουν τη διαδικασία. Ακόμη, στον μικρό αυτό χώρο θα πρέπει να «στηθούν» 21 εδώλια για τους κατηγορουμένους της υπόθεσης, ενώ δεν αποκλείεται να χρειαστεί ακόμη και να ακουστούν ηχητικά ντοκουμέντα από τις συνομιλίες μεταξύ των αρμοδίων εκείνη την αποφράδα ημέρα. Πάντως, η ακροαματική διαδικασία, είτε διεξαχθεί σε αυτή την αίθουσα είτε σε άλλη καταλληλότερη, αναμένεται να είναι μαραθώνια.
Οι κατηγορούμενοι και τα αδικήματα
Στη λίστα των κατηγορουμένων, συγκαταλέγονται τα ονόματα της τότε περιφερειάρχη Αττικής Ρένας Δούρου, αυτοδιοικητικών παραγόντων στελεχών της Περιφέρειας, δημάρχων της περιοχής, στελεχών της Πολιτικής Προστασίας, της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και της Αστυνομίας, όπως και ο ιδιώτης που προκάλεσε την πυρκαγιά.
Οι κατηγορούμενοι θα δικαστούν για κατηγορίες σε βαθμό πλημμελήματος και συγκεκριμένα για τα αδικήματα της ανθρωποκτονίας από αμέλεια κατά συρροή δια παραλείψεως από υπόχρεους και μη, αλλά και της πρόκλησης σωματικών βλαβών κατά συρροή. Για εμπρησμό από αμέλεια θα δικαστεί επιπλέον ο άνδρας που προκάλεσε την πυρκαγιά.
Η παραπομπή σε δίκη των 21 κατηγορουμένων (από τους 24 αρχικά) αποφασίστηκε με βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών της Αθήνας, με το οποίο έκλεισε οριστικά κάθε πιθανότητα αναβάθμισης της κατηγορίας σε κακουργηματική μορφή για συγκεκριμένη μερίδα των κατηγορουμένων. Το παραπεμπτικό βούλευμα που αριθμεί 500 και πλέον σελίδες εκδόθηκε από το Συμβούλιο Εφετών της Αθήνας. Τα μέλη του συμβουλίου που το εξέδωσαν συντάχθηκαν με την έφεση που είχε ασκήσει τον περασμένο Μάιο ο εισαγγελέας Εφετών Παναγιώτης Μεϊδάνης κατά του βουλεύματος το οποίο είχε εκδοθεί από το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών της Αθήνας. Με αυτό είχε ζητηθεί, μεταξύ άλλων, ο διαχωρισμός της διαδικασίας για πέντε κατηγορούμενος αλλά και η αναβάθμιση της κατηγορίας σε βάρος τους σε κακούργημα, όπως και η απαλλαγή 10 προσώπων από κάθε κατηγορία.
Τώρα, το βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών, το οποίο και άνοιξε το δρόμο για την έναρξη της δίκης, αποτυπώνει ως εξής τις ευθύνες των βασικών κατηγορουμένων της υπόθεσης:
– Για την τότε περιφερειάρχη Αττικής Ρένας Δούρου, αναφέρει, μεταξύ άλλων, πως συγκάλεσε το έκτακτο Σ.Ο.Π.Π., στις 20:30 το βράδυ και αφού η πυρκαγιά είχε πλέον αυτοκατασβεστεί. Ακόμη, δεν εισηγήθηκε έγκαιρα στο γενικό γραμματέα Πολιτικής Προστασίας την έκδοση απόφασης κήρυξης της περιοχής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
– Για τον τότε αρχηγό της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και Διοικητή της Ε.Μ.Α.Κ. Στέφανο Κολοκούρη, οι δικαστές σημειώνουν πως «δεν μερίμνησε να εκτελέσει άμεσα την εντολή, ώστε να βρεθεί τουλάχιστον στις 18.00 ή το ταχύτερο δυνατόν στον τόπο της πυρκαγιάς και να τεθεί επικεφαλής σε σχέδιο διάσωσης των πολιτών που κινδύνευαν, αλλά αντιθέτως παρέμεινε στην πυρκαγιά της Κινέττας μέχρι 19.59, ακολούθως μετέβη στις εγκαταστάσεις της ΕΜΑΚ στην Μαγούλα, αναχώρησε από εκεί μετά τις 20.30 και αφίχθη με μεγάλη καθυστέρηση στην περιοχή του συμβάντος στις 21.30».
– Για τον πρώην Δήμαρχο Μαραθώνα Ηλία Ψινάκη, στο βούλευμα επισημαίνεται πως «δεν μερίμνησε για την πλήρη απομάκρυνση της καύσιμης φυτικής ύλης, που βρίσκεται στην επιφάνεια του εδάφους, όπως τα φυλλοστρώματα, τα ξερά χόρτα, η ποώδης βλάστηση, τα φρύγανα καθώς και τα κείμενα ξερά κλαδιά κ.λπ., όπως και στην απομάκρυνση της βλάστησης γύρω από περιοχές ιδιαίτερης προστασίας, (…), προκειμένου να μειωθεί η πιθανότητα σε μία πυρκαγιά…».
– Για τον τότε αρχηγό της Πυροσβεστικής Σωτήρη Τερζούδη, αναφέρεται ότι δεν μερίμνησε πρωτίστως, όπως όφειλε, για την προληπτική εναέρια επιτήρηση, για την μεταστάθμευση εναέριων μέσων λόγω καιρικών συνθηκών, με αποτέλεσμα τρία από τα πλέον αξιόπιστα επιχειρησιακά ελικόπτερα να μη μπορούν να απογειωθούν την κρίσιμη στιγμή.
– Για τον τότε υπαρχηγό Επιχειρήσεων του Πυροσβεστικού Σώματος, Βασίλη Ματθαιόπουλο, οι δικαστές σημειώνουν πως ενώ ήταν αρμόδιος για το συντονισμό και τη διαχείριση σε εθνικό επίπεδο των δράσεων για την αντιμετώπιση πυρκαγιών με στόχο την ελαχιστοποίηση των συνεπειών τους, (…) ενώ γνώριζε ότι υπήρχε δείκτης επικινδυνότητας 4 για πυρκαγιά στην περιοχή της Αττικής «δεν έλαβε τα απαραίτητα μέτρα σε επίπεδο πρόληψης και έκτακτης ανάγκης και δεν αξιοποίησε τον ημερήσιο χάρτη πρόβλεψης κινδύνου πυρκαγιάς με δείκτη επικινδυνότητας 4 και συγκεκριμένα δεν φρόντισε να υπάρχει επαρκής εναέρια επιτήρηση στην Αττική από τις πρώτες επικίνδυνες από άποψη πυρκαγιών ώρες (…) ούτε εκμεταλλεύτηκε επιχειρησιακά τη νεοσύστατη υπηρεσία μη επανδρωμένων αεροσκαφών drones, τα οποία μπορούν να κάνουν 24ωρη επιτήρηση, έχουν κάμερες και δίνουν άμεσες πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο στο Ε.Σ.Κ.Ε».
– Για τον τότε Διοικητή του Ε.Σ.Κ.Ε., Ιωάννη Φωστιέρη, επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, πως «ενώ γνώριζε ότι η πυρκαγιά στο Καλαμάκι Ισθμού ήταν έρπουσα σε θάμνους και η κατάσταση ήταν ελεγχόμενη», ζήτησε το ελικόπτερο τύπου S-64 να φύγει από Νταού Πεντέλης και να κατευθυνθεί προς τις εγκαταστάσεις της MOTOR OIL.
– Τέλος, για τον ηλικιωμένο άνδρα που έκαψε τα χόρτα κοντά στο σπίτι του στο Νταού Πεντέλης και από εκεί ξεκίνησε η πυρκαγιά, αναφέρεται πως από αμέλεια τέσσερις με πέντε ώρες νωρίτερα είχε ανάψει φωτιά σε απερίφρακτο οικόπεδο που βρισκόταν δίπλα από την κατοικία του, προκειμένου να κάψει κλαδιά. «Εντούτοις δεν φρόντιζε, καίτι, μπορούσε να την κατασβήσει πλήρως και αποτελεσματικά, δηλαδή με επαρκή ποσότητα νερού και κάλυψη με ικανή ποσότητα χώματος, με αποτέλεσμα τα υπολείμματα της καύσης, λόγω των επικρατουσών καιρικών συνθηκών, να φύγουν και να πυροδοτήσουν την παρακείμενη καύσιμη ύλη χαμηλού ύψους, η δε κατά τα ως άνω προκληθείσα φωτιά έλαβε διαστάσεις σημαντικής έκτασης εξαπλώθηκε σε δύο μέτωπα που κατευθύνονταν σε κατοικημένους οικιστικούς ιστούς».