Κάθειρξη έξι ετών με αναστολή και με «βραχιολάκι» ηλεκτρονικής επιτήρησης σε απόσταση τριών χιλιομέτρων από τον τόπο που θα δηλώσει ως μόνιμη κατοικία του, ήταν η ποινή που επέβαλε το Μονομελές Εφετείο Κακουργημάτων στον 50χρονο ελαιοχρωματιστή, ο οποίος το 2012 είχε κλέψει τρία σημαντικά έργα τέχνης από την Εθνική Πινακοθήκη και συνελήφθη το καλοκαίρι του 2021.
Επιπλέον, το δικαστήριο αναγνώρισε στον κατηγορούμενο το ελαφρυντικό της καλής συμπεριφοράς μετά την πράξη, υιοθετώντας στο σύνολό της την πρόταση που είχε κάνει νωρίτερα στο δικαστήριο ο εισαγγελέας της έδρας, Κωνσταντίνος Σιμιτζόγλου. Ο 50χρονος, ο οποίος έχει ομολογήσει την πράξη του, αφαίρεσε από την Εθνική Πινακοθήκη ένα έργο του Pablo Picasso διαστάσεων 56 επί 40 εκ. με θέμα γυναικείο κεφάλι έτους 1939, ένα έργο του Piet Mondrian διαστάσεων 35 επί 44 εκ. του 1905 και ένα έργο που αποδίδεται στον Guglielmo Caccia (Moncalvo), διαστάσεων 27 επί 16, 8 εκ. του 17ου αιώνα.
Από τα έργα αυτά, ο κατηγορούμενος επέστρεψε μετά τη σύλληψή του τους πίνακες του Picasso και του Montrian, ενώ του Moncalvo υποστήριξε ότι το πέταξε έχοντας το καταστρέψει πρώτα με αίμα όταν έκανε τη κλοπή και χωρίς να γνωρίζει, όπως είπε σήμερα, την αξία του.
«Ζητώ συγνώμη από τον ελληνικό λαό για τα έργα που αφαίρεσα. Η μεταμέλειά μου αποδείχθηκε από όλη τη διαδικασία και είμαι εδώ να απολογηθώ. Για 14 μήνες ήμουν προφυλακισμένος και είμαι πέντε μήνες έξω με βραχιόλακι» είπε στην απολογία του στο δικαστήριο ο 50χρονος για να υποστηρίξει πως ό,τι έκανε το έκανε από την αγάπη του για την τέχνη και επειδή ήθελε να εμπλουτίσει μια συλλογή που είχε.
«Ήταν το πάθος μου να αποκτήσω 2 -3 έργα» είπε ο χαρακτηριστικά ο 50χρονος για να προσθέσει: «Η σχεδίαση και η παρακολούθηση της Εθνικής Πινακοθήκης κράτησε γύρω στους έξι μήνες. Έβγαλα το συμπέρασμα ότι όλη η Πινακοθήκη φυλάσσονταν από δυο άτομα και θα ήταν εύκολο. Είχα μάθει τις βάρδιες των φυλάκων. Ποτέ έρχεται ο καθένας. Εκείνη την ημέρα κάθισα στο πάρκο του «Ευαγγελισμού» και χάζευα το κτίριο. Μπήκα στο προαύλιο. Είδα ότι είχε ένα φύλακα. Πηγαινοερχομουν, το σκεφτόμουν να το κάνω, να μη το κάνω. Η χαζομάρα είχε βαρέσει κόκκινο. Η κλοπή ήταν τόσο απλή και χαζή που κανείς δε μπορούσε να φανταστεί ότι αυτό θα συνέβαινε από έναν απλό πολίτη».
«Πως έκλεψα τα έργα»
Με την έδρα να του επισημαίνει, πάντως, πως αρκετοί από τους ισχυρισμούς που προβάλλει δεν πείθουν και παρουσιάζουν κενά αλλά και να στηλιτεύει τα ελλιπή μέτρα φύλαξης της Εθνικής Πινακοθήκης, ο 50χρονος αναφέρθηκε στη συνέχεια για το πώς διέπραξε τη μεγάλη κλοπή.
Με οδηγό το πάθος του, όπως είπε, ήταν αποφασισμένος εκείνη τη νύχτα να φύγει με κάποια έργα τέχνης. «Έσπασα ένα τζαμάκι κι έφτασα σε ένα σημείο μέσα σε τέσσερις ώρες που χτυπούσε ο συναγερμός ο φύλακας ανεβοκατέβαινε συνεχώς. Το έκανα μέχρι να κουραστεί και να κατέβει κάτω. Κάποια λεπτά αργότερα, πήγα με τα οικοδομικά εργαλεία να παραβιάσω την πόρτα. Ήταν ξεκλείδωτη! Είχα πια μπει μέσα. Ανοιγόκλεινα τη τζαμαρία χωρίς ο φύλακας να με βλέπει, πίσω από τη γυψοσανίδα. Είχε αρχίσει να νευριάζει. Άρχισα να κόβω καλώδια, χωρίς να ξέρω τι κόβω. Κάποια στιγμή έκανα μια με το πόδι μου και ξεκολλάει όλη η γυψοσανιδα και πέφτουν γύρω στα 7-8 κάδρα από γκραβούρες. Ακούω τα γυαλιά που σπάνε. Εγώ δεν ήξερα τι έπεσε».
Πρόεδρος: Μας λέτε δηλαδή ότι δεν ξέρατε που είναι ο Πικασο;
Κατηγορούμενος: Όχι κυρία μου!
Προεδρος: Δεν είμαι κυρία σας. Τόσα καιρό παρακολουθούσατε την Πινακοθήκη μας είπατε. Γιατί δεν πήρατε αυτά που έπεσαν;
Κατηγορούμενος: Δεν ήμουν επαγγελματίας κλέφτης. Όταν έπεσαν αυτά ταράχτηκα. Ανέβηκα τις σκάλες, είδα ένα πίνακα, δεν ήταν δεμένος. Είδα ότι δεν είχε έρθει κανείς. Περιεργάστηκα το έργο και διαπίστωσα ότι ήταν Πικασο. Ξεκρέμασα τον πίνακα και τον έβαλα στο σάκο. Πήρα άλλο έναν πίνακα. Είδα ένα ωραίο δημιούργημα, το αφαίρεσα, το έβαλα στο σάκο. Δεν ήξερα ότι ήταν το Μοντριάν. Έβαλα και ένα άλλο στη μασχάλη και έφυγα. Ξαφνικά ακούω να φωνάζει κάποιος «κλέφτη! Κλέφτη!».
Συνεχίζοντας ο 50χρονος υποστήριξε πως όταν πήγε να μαζέψει έναν ακόμη πίνακα κόπηκε και σκουπίστηκε από ένα χαρτί. Επρόκειτο για το σχέδιο του Caccia, το οποίο όπως είχε πει, πέταξε πια όταν γύρισε στο σπίτι του στη συνέχεια στη λεκάνη της τουαλέτας.
Πρόεδρος: Δε γίνεται εύκολα πιστευτό ότι το κάνατε μόνος σας.
Κατηγορούμενος: Το σύστημα ασφαλείας ήταν… Ήμουν ολομόναχος! Ήταν τόσο χαζή κλοπή γι’ αυτό δεν με ανακάλυψαν όλα αυτά τα χρόνια.
Πρόεδρος: Γιατί πήγατε τα έργα στη ρεματιά;
Κατηγορούμενος: Είχα προβλήματα με το γιο μου με χρήση ναρκωτικών. Μου είπε ένας φίλος να το πάω στο σπίτι στον Περισσό να τον απομονώσω. Είχα ενημερώσει την ασφάλεια Μαρκόπουλου ότι θα είμαι με το παιδί στο σπίτι. Πήγα μαζί του 1,5 μήνα εκεί για να το βοηθήσω. Κάποια στιγμή σε αυτά τα μοναχικά βράδια, θυμήθηκα τους πίνακες! Λέω είναι ακόμα στο σπίτι! Λέω λες να έρθει η αστυνομία να δει τι κάνω με το παιδί και να τα βρει; Έτσι πήρα το αμάξι κι επειδή ξέρω την περιοχή πήγα να τα κρύψω.
«Μέλους διεθνούς κυκλώματος»
Ο εκ των μαρτύρων κ. Στέλιος Γκαρίπης, δικηγόρος και συλλέκτης έργων τέχνης που κατέθεσε νωρίτερα στο δικαστήριο: «Ασχολούμαι με την αγορά έργων τέχνης. Δεν ήταν συμπτωματικό ότι επεστράφησαν δύο έργα. Για το σχέδιο (του Moncalvo) ακούστηκε ότι εμφανίστηκε προς πώληση. Απευθύνθηκα στην Εθνική Πινακοθήκη να δω σε τι ενέργειες είχαν προβεί. Το πιο απλό ήταν να στείλουν έγγραφα να δουν ποιος παρέλαβε το έργο διότι αυτό δεν πουλήθηκε. Δεν έκαναν τίποτα. Έγινε εν συνεχεία ταυτοποίηση από ξένους ειδικούς που είπαν ότι πρόκειται σίγουρα για το ίδιο έργο. Από την Πινακοθήκη δεν έκαναν τίποτα».
Πρόεδρος: Ναι από τη Πινακοθήκη δεν έκαναν ούτε ένα ΔΣ να δουν τι θα κάνουν….
Μάρτυρας: Οι διαφορές που εμφανίστηκαν είναι αυτές που εμφανίζονται σε έργα που είναι να πουληθούν για να γίνει ξέπλυμα. Πήγαν από τη Πινακοθήκη στη Φλωρεντία να δουν το έργο, αν είναι πλαστό; Ο κατηγορούμενος δεν είναι ένας απλός ελαιοχρωματιστής αλλά μέλους ενός διεθνούς κυκλώματος…
Εισαγγελέας: Αν ήταν σε διεθνές κύκλωμα όλα αυτά τα χρόνια δε θα πουλούσε; Είναι πολλά τα χρόνια…
Μάρτυρας: Εφόσον τα έργα είναι κλεμμένα είναι εκτός συναλλαγής. Αυτά τα έργα τα έχουν προκειμένου να τύχουν καλύτερης ποινικής αντιμετώπισης όταν και εάν τους συλλάβουν. Τα εμφανίζουν ως αντάλλαγμα. Το ότι δεν πουλήθηκαν δε μας λέει κάτι. Ή τα κρατάνε για κάποιους με τους οποίους συνεργάζονται. Ο συγκεκριμένος ζούσε στο εξωτερικό….».
Συνήγορος προς υποστήριξη της κατηγορίας: Είναι αυτόκλητος μάρτυρας….
Μάρτυρας: Έλαβα κλήση και ήρθα.
Στη δίκη κατέθεσε και η διευθύντρια συλλογών της Εθνικής Πινακοθήκης, κ. Ευτυχία Αγαθονίκου, η οποία μεταξύ άλλων είπε στο δικαστήριο: «Για 10 χρόνια η πινακοθήκη είχε ένα τεράστιο έλλειμμα. Έλειπαν τρια σημαντικά έργα. Εκτός από τον Πικασο, ήταν και του Μοντριάν εξαιρετικά σημαντικό έργο. Χάσαμε και το σχέδιο του Moncalvo. Είχαμε αποτυπώσει την αξία του Πικάσο στα 2 εκ. ευρώ, τον Μοντριάν στις 200.000 και το σχέδιο 1.000 ευρώ».
Εισαγγελέας: Είχαν υποστεί ζημιές τελικά;
Μάρτυρας: Με γυμνό μάτι δεν φαινόταν ζημιά. Η μη αναστρέψιμη ζημιά φάνηκε στο έλεγχο. Υπήρξε ζημιά στη συνοχή των χρωμάτων. Πρέπει να είναι σε ειδικές συνθήκες για να μην επέλθει ζημιά.
Εισαγγελέας: Θεωρείτε ότι ο κατηγορούμενος μπορεί να είναι συλλέκτης;
Μάρτυρας: Με τίποτα! Αυτά είναι αστεία! Ο συλλέκτης έχει συλλογή! Ποια συλλογή έχει; Δεν είναι καν φιλότεχνος. Δε θα πετούσε ποτέ το σχέδιο του Moncalvo. Ένας φιλότεχνος θα σκεφτόταν πρώτα το έργο και μετά τον εαυτό του. Παράτησε τα έργα σε ρεματιά. Ένα ζώο να τα έβρισκε και θα είχε αρχίσει η αλλοίωση από πολύ μικρή δαγκωματιά που θα τρυπούσε τη σακούλα. Είναι κοινός κλέφτης και τίποτε άλλο!