Επιμέλεια: Αντώνης Χρυσουλάκης
Ύστερα από την απόφαση του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, να κατατεθεί αίτημα για να αποκτηθούν από τις ΗΠΑ τα μαχητικά F-35, η Ελλάδα μπαίνει επίσημα στο κλειστό κλαμπ των χωρών που θα διαθέτουν αυτά τα υψηλής τεχνολογίας αεροσκάφη. Όταν η Πολεμική Αεροπορία εντάξει τα πρώτα μαχητικά στον στόλο της τότε, η πλάστιγγα της ισχύος στο Αιγαίο θα γείρει υπέρ της χώρας μας. Τα μαχητικά F-35 αποτελούν την επιτομή της αεροναυπηγικής στο οπλοστάσιο των ΗΠΑ. Είναι μαχητικά 5ης γενιάς και έχουν τη δυνατότητα να είναι αόρατα στα εχθρικά ραντάρ. Ακόμα μπορούν να φέρουν τα πιο εξελιγμένα όπλα τα οποία υπάρχουν στο οπλοστάσιο της Δύσης.
Αξίζει να τονιστεί ότι τα 20+20 F-35 μαζί με τα 24 Rafale και τα ανανεωμένα F-16 Viper δεν θα μπορέσουν να αντιμετωπιστούν από την τουρκική Πολεμική Αεροπορία. Το κόστος αγοράς ενός F-35 αγγίζει τα 85 έως 90 εκατομμύρια δολάρια και τα πρώτα μαχητικά θα ξεκινήσουν να παραλαμβάνονται από την ελληνική Πολεμική Αεροπορία εκτός απροόπτου προς τα τέλη 2027 με αρχές του 2028. Τον επίσημο φάκελο για την αγορά τους θα το μεταφέρει στις ΗΠΑ ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ, Κωνσταντίνος Φλώρος, στις 11 Ιουλίου. Αμέσως μετά θα ακολουθήσει και επίσημη επίσκεψη του υπουργού Εθνικής Άμυνας, Νίκου Πανγωτόπουλου, όπου και θα έχει συνομιλίες για το ίδιο θέμα.
Ποια είναι τα F-35
Το F-35 είναι μια οικογένεια μονοκινητήριων, υπερηχητικών, stealth μαχητικών πολλαπλών ρόλων. Το δεύτερο μαχητικό πέμπτης γενιάς που εισήλθε στην υπηρεσία των ΗΠΑ και το πρώτο επιχειρησιακό υπερηχητικό μαχητικό STOVL stealth, το F-35 δίνει έμφαση στη χαμηλή παρατηρητικότητα από τα ραντάρ, τα προηγμένα αεροηλεκτρονικά και τη συγχώνευση αισθητήρων που επιτρέπουν υψηλό επίπεδο επίγνωσης της κατάστασης και χτυπήματα μεγάλου βεληνεκούς. Η USAF θεωρεί το αεροσκάφος το κύριο μαχητικό κρούσης για τη διεξαγωγή αποστολών καταστολής της εχθρικής αεράμυνας (SEAD), λόγω των προηγμένων αισθητήρων και συστημάτων αποστολής.
Το F-35 έχει διαμόρφωση πτέρυγας με δύο κατακόρυφους σταθεροποιητές κεκλιμένους για λόγους stealth. Οι επιφάνειες ελέγχου της πτήσης περιλαμβάνουν πτερύγια στην μπροστινή ακμή, flaperons, πηδάλια και ολόσωμες οριζόντιες ουρές. Το σχετικά μικρό άνοιγμα των φτερών 35 ποδιών των F-35A και F-35B καθορίζεται από την απαίτηση να χωράνε μέσα σε χώρους στάθμευσης και ανυψωτήρες αμφίβιων πλοίων εφόδου του USN. Σημειώνεται ότι το μοντέλο F-35C με τα μεγαλύτερα φτερά χρησιμοποιεί λιγότερα καύσιμα.
Ο πανίσχυρος κινητήρας F135 δίνει καλή υποηχητική επιτάχυνση και ενέργεια, με υπερηχητική εξόρμηση στην μετακαύση. Οι μεγάλοι σταθεροποιητές, οι προεκτάσεις και τα πτερύγια της μπροστινής ακμής και τα κεκλιμένα πηδάλια παρέχουν εξαιρετικά χαρακτηριστικά υψηλής γωνίας επίθεσης (άλφα), με ρυθμιζόμενη άλφα 50°. Η χαλαρή ευστάθεια και τα χειριστήρια fly-by-wire παρέχουν εξαιρετικές ιδιότητες χειρισμού και αντίσταση στην αναχώρηση. Έχοντας υπερδιπλάσια εσωτερικά καύσιμα από το F-16, το F-35 έχει σημαντικά μεγαλύτερη ακτίνα μάχης.
Αισθητήρες και ηλεκτρονικά συστήματα
Τα συστήματα αποστολής του F-35 είναι από τις πιο πολύπλοκες πτυχές του αεροσκάφους. Τα αεροηλεκτρονικά και η σύντηξη αισθητήρων έχουν σχεδιαστεί για να ενισχύσουν την επίγνωση της κατάστασης και τις δυνατότητες διοίκησης και ελέγχου του πιλότου και να διευκολύνουν τον δικτυοκεντρικό πόλεμο.
Οι βασικοί αισθητήρες περιλαμβάνουν το ραντάρ ενεργής ηλεκτρονικής σάρωσης (AESA) AN/APG-81 της Northrop Grumman, το σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου Barracuda AN/ASQ-239 της BAE Systems, το σύστημα κατανεμημένου διαφράγματος (DAS) AN/AAQ-37 της Northrop Grumman/Raytheon, το ηλεκτρονικό οπτικό σύστημα στόχευσης (EOTS) AN/AAQ-40 της Lockheed Martin και τη κονσόλα επικοινωνιών, πλοήγησης και αναγνώρισης (CNI) AN/ASQ-242 της Northrop Grumman.
Μεγάλο μέρος του λογισμικού του F-35 αναπτύχθηκε σε γλώσσες προγραμματισμού C και C++, ενώ χρησιμοποιήθηκε και κώδικας Ada83 από το F-22. Το λογισμικό του Block 3F έχει 8,6 εκατομμύρια γραμμές κώδικα. Το λειτουργικό σύστημα πραγματικού χρόνου (RTOS) Green Hills Software Integrity DO-178B εκτελείται σε ολοκληρωμένους επεξεργαστές με πυρήνα ICPs, ενώ η δικτύωση δεδομένων περιλαμβάνει τους διαύλους IEEE 1394b και Fibre Channel.
Οι stealth ικανότητες
Το Stealth αποτελεί βασική πτυχή του σχεδιασμού του F-35 και η διατομή ραντάρ (RCS) ελαχιστοποιείται μέσω της προσεκτικής διαμόρφωσης του αεροσκάφους και της χρήσης υλικών που απορροφούν το ραντάρ (RAM). Το RCS του F-35 έχει χαρακτηριστεί ως χαμηλότερο από μια μεταλλική μπάλα του γκολφ σε ορισμένες συχνότητες και γωνίες- σε ορισμένες συνθήκες, το F-35 συγκρίνεται ευνοϊκά με το F-22 σε stealth. Για τη συντηρησιμότητα, ο σχεδιασμός stealth του F-35 πήρε διδάγματα από προηγούμενα αεροσκάφη stealth όπως το F-22- το δέρμα fibermat του F-35 που απορροφά τα ραντάρ είναι πιο ανθεκτικό και απαιτεί λιγότερη συντήρηση από τα παλαιότερα καλύμματα. [150] Το αεροσκάφος έχει επίσης μειωμένες υπέρυθρες και οπτικές υπογραφές καθώς και αυστηρούς ελέγχους των πομπών ραδιοσυχνοτήτων για την αποφυγή εντοπισμού τους. Για να συγκαλύψει το RCS του, το αεροσκάφος μπορεί να τοποθετήσει τέσσερις ανακλαστήρες φακών Luneburg.
Ο θόρυβος από το F-35 προκάλεσε ανησυχίες σε κατοικημένες περιοχές κοντά σε πιθανές βάσεις για τα αεροσκάφη, και οι κάτοικοι κοντά σε δύο τέτοιες βάσεις -την αεροπορική βάση Λουκ, στην Αριζόνα, και την αεροπορική βάση Έγκλιν (AFB), στη Φλόριντα- ζήτησαν μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων το 2008 και το 2009 αντίστοιχα. Αν και το επίπεδο θορύβου σε ντεσιμπέλ ήταν συγκρίσιμο με εκείνο προηγούμενων μαχητικών όπως το F-16, η ηχητική ισχύς του F-35 είναι ισχυρότερη ιδιαίτερα στις χαμηλές συχνότητες. Μεταγενέστερες έρευνες και μελέτες έδειξαν ότι ο θόρυβος του F-35 δεν διέφερε αισθητά από τα F-16 και F/A-18E/F, αν και ο μεγαλύτερος θόρυβος στις χαμηλές συχνότητες ήταν αισθητός για ορισμένους παρατηρητές.
Πιλοτήριο
Το γυάλινο πιλοτήριο σχεδιάστηκε για να παρέχει στον πιλότο καλή επίγνωση της κατάστασης. Η κύρια οθόνη είναι μια πανοραμική οθόνη αφής 20 επί 8 ιντσών (50 επί 20 cm), η οποία εμφανίζει τα όργανα πτήσης, τη διαχείριση των αποθεμάτων, πληροφορίες CNI και προειδοποιήσεις (ο πιλότος μπορεί να προσαρμόσει τη διάταξη των πληροφοριών). Κάτω από την κύρια οθόνη υπάρχει μια μικρότερη οθόνη. Το πιλοτήριο διαθέτει ένα σύστημα αναγνώρισης ομιλίας που αναπτύχθηκε από την Adacel. Το F-35 δεν διαθέτει head-up display- αντ’ αυτού, οι πληροφορίες πτήσης και μάχης εμφανίζονται στο κράνος του πιλότου. Το εκτινασσόμενο κάθισμα Martin-Baker US16E εκτοξεύεται από ένα σύστημα διπλού καταπέλτη που στεγάζεται σε πλευρικές ράγες.
Το σύστημα απεικόνισης του F-35 είναι τοποθετημένο στο κράνος του πιλότου
Η οθόνη κράνους της Vision Systems International αποτελεί βασικό κομμάτι της διεπαφής ανθρώπου-μηχανής του F-35. Αντί για την οθόνη head-up display που ήταν τοποθετημένη στην κορυφή του ταμπλό των προηγούμενων μαχητικών, το HMDS τοποθετεί τις πληροφορίες πτήσης και μάχης μέσα στο κράνος του πιλότου, επιτρέποντάς του να τις βλέπει ανεξάρτητα από το προς τα πού κοιτάζει.
Οι εικόνες υπέρυθρης και νυχτερινής όρασης από το Distributed Aperture System μπορούν να εμφανίζονται απευθείας στο HMDS και επιτρέπουν στον πιλότο να«βλέπει μέσα από το αεροσκάφος». Το HMDS επιτρέπει στον πιλότο του F-35 να βάλλει πυραύλους σε στόχους ακόμη και όταν το ρύγχος του αεροσκάφους είναι στραμμένο αλλού, καθοδηγώντας τους ανιχνευτές των πυραύλων. Κάθε κράνος κοστίζει 400.000 δολάρια. Το HMDS ζυγίζει περισσότερο από τα παραδοσιακά κράνη και υπάρχει ανησυχία ότι μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τους ελαφρούς πιλότους κατά την εκτίναξη.
Οπλισμός
Για να διατηρήσει το σχήμα stealth, το F-35 διαθέτει δύο εσωτερικές αποθήκες όπλων με τέσσερις οπλικούς σταθμούς. Οι δύο εξωτερικοί οπλικοί σταθμοί μπορούν να μεταφέρουν πυρομαχικά μέχρι 1.100 κιλά (2.500 lb) ή 680 κιλά (1.500 lb) για το F-35B, ενώ οι δύο εσωτερικοί σταθμοί μεταφέρουν πυραύλους αέρος-αέρος. Τα όπλα αέρος-επιφανείας για τον εξωτερικό σταθμό περιλαμβάνουν το Joint Direct Attack Munition (JDAM), τη σειρά βομβών Paveway, το Joint Standoff Weapon (JSOW) και τα πυρομαχικά διασποράς συστάδων (Wind Corrected Munitions Dispenser). Ο σταθμός μπορεί επίσης να μεταφέρει πολλαπλά μικρότερα πυρομαχικά, όπως τις βόμβες μικρής διαμέτρου GBU-39 (SDB), GBU-53/B SDB II και αντιαρματικούς πυραύλους SPEAR 3. Μπορούν να μεταφερθούν έως και τέσσερα SDB ανά σταθμό για τα F-35A και F-35C και τρία για το F-35B. Ο εσωτερικός σταθμός μπορεί να μεταφέρει το AIM-120 AMRAAM. Δύο διαμερίσματα πίσω από τις αποθήκες όπλων περιέχουν φωτοβολίδες, chaff.
Το αεροσκάφος μπορεί να χρησιμοποιήσει έξι εξωτερικούς σταθμούς όπλων για αποστολές που δεν απαιτούν stealth. Οι πυλώνες στην άκρη της πτέρυγας μπορούν να μεταφέρουν από ένα AIM-9X ή AIM-132 ASRAAM και είναι κεκλιμένοι προς τα έξω για να μειώσουν τη διατομή του ραντάρ τους. Οι εξωτερικοί σταθμοί της πτέρυγας μπορούν να μεταφέρουν μεγάλα όπλα αέρος-επιφανείας που δεν θα χωρούσαν μέσα στις αποθήκες όπλων, όπως ο πύραυλος cruise AGM-158 Joint Air to Surface Stand-off Missile (JASSM). Ένα φορτίο πυραύλων αέρος-αέρος από οκτώ AIM-120 και δύο AIM-9 είναι δυνατό με τη χρήση εσωτερικών και εξωτερικών οπλικών σταθμών- μπορεί επίσης να διαμορφωθεί μια διάταξη έξι βομβών 2.000 λιβρών (910 kg), δύο AIM-120 και δύο AIM-9. Το F-35A είναι οπλισμένο με ένα περιστροφικό πυροβόλο GAU-22/A των 25 χιλιοστών τοποθετημένο εσωτερικά κοντά στη ρίζα της αριστερής πτέρυγας με 182 μεταφερόμενες βολές- το πυροβόλο είναι πιο αποτελεσματικό κατά στόχων εδάφους.
Τα F-35B και F-35C δεν διαθέτουν εσωτερικό πυροβόλο και αντ’ αυτού μπορούν να χρησιμοποιήσουν ένα θάλαμο πολλαπλών αποστολών (MMP) της Terma A/S που φέρει το GAU-22/A και 220 σφαίρες- ο θάλαμος είναι τοποθετημένος στην κεντρική γραμμή του αεροσκάφους και διαμορφωμένος ώστε να μειώνει τη διατομή του ραντάρ.