Ποτάμια και υπόγεια ύδατα στο χαμηλότερο επίπεδό τους, καύσωνες και τεράστιες πυρκαγιές: το περσινό καλοκαίρι κατέδειξε πόσο πλήττεται η Ευρώπη από την κλιματική αλλαγή, σύμφωνα με έκθεση της ευρωπαϊκής υπηρεσίας Κοπέρνικος για την Κλιματική Αλλαγή (C3S).
Ο κόσμος θερμαίνεται λόγω της συγκέντρωσης αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούνται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, κυρίως το διοξείδιο του άνθρακα και το μεθάνιο – η συγκέντρωση του οποίου στην ατμόσφαιρα πέρυσι έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο που έχουν καταγράψει οι δορυφόροι.
Τα οκτώ προηγούμενα χρόνια ήταν τα πιο ζεστά που έχουν καταγραφεί ποτέ, επεσήμανε στην έκθεσή της η C3S, επιβεβαιώνοντας τα προκαταρκτικά στοιχεία που δημοσιεύθηκαν τον Ιανουάριο.
Η Ευρώπη, όπου η θερμοκρασία αυξάνεται με διπλάσιο ρυθμό σε σχέση με τον παγκόσμιο μέσο όρο, γνώρισε πέρυσι το πιο ζεστό καλοκαίρι που έχει καταγραφεί από τότε που διατηρούνται στοιχεία, το 1950. Η θερμοκρασία στην ήπειρο έχει αυξηθεί κατά 2,2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, έναντι μόνο 1,2 βαθμού Κελσίου για όλον τον πλανήτη.
«Η έκθεση υπογραμμίζει ανησυχητικές τάσεις, με το 2022 να είναι ακόμη μία χρονιά ρεκόρ σε ό,τι αφορά τη συγκέντρωση αερίων του θερμοκηπίου, σε ό,τι αφορά τις ακραίες θερμοκρασίες, τις πυρκαγιές και (την έλλειψη) βροχοπτώσεων, γεγονότα που είχαν σημαντικές επιπτώσεις στα οικοσυστήματα και τις κοινότητες σε όλη την ήπειρο», υπογράμμισε ο Κάρλο Μπουοντέμπο διευθυντής της C3S.
«Προχωράμε προς το άγνωστο», πρόσθεσε.
Μειωμένες σοδειές
«Σε όλο τον κόσμο κάποιες χρονιές θα είναι πιο ζεστές και άλλες πιο δροσερές. Αλλά οι πιθανότητες να υπάρχουν περισσότερες ζεστές χρονιές αυξάνονται», υπενθύμισε η Σαμάνθα Μπέρτζες υποδιευθύντρια της C3S.
Εξάλλου η Ευρώπη επλήγη πέρυσι από μεγάλη ξηρασία, με λιγότερο από το κανονικό χιόνι στη διάρκεια του χειμώνα του 2021-22 και στη συνέχεια με βροχοπτώσεις κάτω του κανονικού στη διάρκεια της άνοιξης σε μεγάλο μέρος της ηπείρου. Οι αλπικοί παγετώνες έχασαν πάγο που αντιστοιχούσε σε 5 τετραγωνικά χιλιόμετρα.
Οι καύσωνες το καλοκαίρι συνέβαλαν στην «εκτεταμένη και παρατεταμένη ξηρασία», η οποία είχε αρνητικές επιπτώσεις σε τομείς όπως η γεωργία, η ενέργεια και οι μεταφορές μέσω ποταμών.
Παράλληλα η ροή των ποταμών στην Ευρώπη ήταν η δεύτερη χαμηλότερη που έχει καταγραφεί ποτέ, ενώ το 2022 ήταν «η έκτη χρονιά με ροή κάτω του μέσου όρου».
Η υπηρεσία Κοπέρνικος καταμέτρησε ότι η ροή του 63% των ευρωπαϊκών ποταμών ήταν χαμηλότερη του μέσου όρου, ποσοστό ρεκόρ.
Φέτος η γεωργία θα πληγεί ιδιαίτερα στη νότια Ευρώπη. Η Γαλλία είναι ήδη σε κατάσταση συναγερμού, με τις αρχές να έχουν επιβάλει περιορισμούς στη χρήση νερού, όπως και στην Ισπανία, όπου οι ταμιευτήρες νερού βρίσκονται σε ασυνήθιστα χαμηλά επίπεδα.
«Πιθανόν θα υπάρξουν μειωμένες σοδειές εξαιτίας του ξηρού χειμώνα και της άνοιξης», εκτίμησε η Μπέρτζες.
«Απαραίτητη» η μείωση των εκπομπών
Η ξηρασία και η ζέστη του περασμένου καλοκαιριού ευνόησαν τις πυρκαγιές στην Ευρώπη, οι οποίες προκάλεσαν τη μεγαλύτερη έκλυση διοξειδίου του άνθρακα από το 2017, σύμφωνα με την υπηρεσία του Κοπέρνικου.
«Στη Γερμανία, την Ισπανία, τη Γαλλία και τη Σλοβενία παρατηρήθηκε το υψηλότερο ποσοστό εκλύσεων που συνδεόταν με τις πυρκαγιές εδώ και τουλάχιστον 20 χρόνια, καθώς η νοτιοδυτική Ευρώπη ήταν αντιμέτωπη με κάποιες από τις μεγαλύτερες πυρκαγιές που έχουν καταγραφεί ποτέ», πρόσθεσε.
«Η μείωση των αερίων του θερμοκηπίου είναι απαραίτητη προκειμένου να περιοριστούν οι χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής», σημείωσε η Μπέρτζες.
«Η κατανόηση και η ανταπόκριση στις αλλαγές και η εναλλαγή των πόρων από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως ο άνεμος και ο ήλιος, είναι απαραίτητες για να υποστηριχθεί η ενεργειακή μετάβαση προς την ουδετερότητα του άνθρακα», υπογράμμισε η ίδια.