Μετάφραση: Αντώνης Χρυσουλάκης
Το τουρκικό υπουργείο Άμυνας δημοσίευσε την Κυριακή έναν κατάλογο όπλων που ισχυρίζεται ότι έχει κατασχέσει από το παράνομο Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) μαζί με ένα βίντεο κατά τη διάρκεια μιας επιχείρησης που διεξάγει ο τουρκικός στρατός στο βόρειο Ιράκ από τις 17 Απριλίου. Τα ρωσικά φορητά αντιαεροπορικά συστήματα (MANPADS) είναι τα πιο εντυπωσιακά μεταξύ των 1.043 όπλων διαφόρων τύπων που εκτίθενται στο βίντεο του υπουργείου.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου, οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις (TSK) κατέλαβαν δύο φορητούς πυραύλους εδάφους-αέρος SA-18 με υπέρυθρη στόχευση, οι οποίοι παράγονται από την KB Mashinostroyeniya, μια ρωσική κρατική αμυντική επιχείρηση που ειδικεύεται σε πυραυλικά συστήματα.
Η Τουρκία είχε προηγουμένως ισχυριστεί ότι το PKK είχε χρησιμοποιήσει ρωσικά MANPADS εναντίον στρατιωτικών ελικοπτέρων και χαμηλά ιπτάμενων αεροσκαφών της στο Ιράκ. Το 2019 τα φιλοκυβερνητικά τουρκικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι ρωσικά MANPADS κατασχέθηκαν σε κρησφύγετα του PKK, χωρίς να παρέχουν λεπτομέρειες.
Στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες υποστηρίζουν ότι το PKK χρησιμοποιεί συχνά αυτούς τους πυραύλους εναντίον χαμηλά ιπτάμενων αεροσκαφών ή ελικοπτέρων κατά την απογείωση, ιδιαίτερα στο Ιράκ, καθώς υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να τα χτυπήσει σε ορεινές περιοχές.
Μέχρι στιγμής, τουλάχιστον τρία ελικόπτερα των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων έχουν πληγεί από πυραύλους που εκτοξεύονται από τον ώμο. Για πρώτη φορά ανακοινώθηκε επίσημα το 1997 ότι δύο ελικόπτερα καταρρίφθηκαν από τα ρωσικής κατασκευής SA-7 Strela στο βόρειο Ιράκ.
Πιο πρόσφατα, το 2016, ένα ελικόπτερο του τουρκικού στρατού συνετρίβη μετά από χτύπημα από πύραυλο τύπου SA-18. Δύο πιλότοι του ελικοπτέρου καθώς και έξι στρατιώτες που υπερασπίζονταν ένα φυλάκιο στα σύνορα σκοτώθηκαν, ενώ 13 τραυματίστηκαν από την επίθεση. Το Nordic Monitor ανέφερε προηγουμένως ότι ο τουρκικός στρατός πιστεύει ότι το τουρκικό ελικόπτερο Cobra χτυπήθηκε από το PKK στις 13 Μαΐου 2016 με πυραύλους που παρείχε η Ρωσία σε αντίποινα για την κατάρριψη από την Τουρκία ενός ρωσικού αεροσκάφους Su-24 στον εναέριο χώρο πάνω από τα τουρκοσυριακά σύνορα στις 24 Νοεμβρίου 2015.
Μια αξιολόγηση του περιστατικού από τον στρατό αποκαλύφθηκε κατά τη διάρκεια δικαστικής ακρόασης στην Άγκυρα στις 9 Ιουνίου 2017 από τον Mehmet Şahin, συνταγματάρχη επιτελείου που ήταν πιλότος στην αεροπορική διοίκηση των χερσαίων δυνάμεων, η οποία χειριζόταν το κατεστραμμένο επιθετικό ελικόπτερο AH-1W Super Cobra. Ο Şahin συνελήφθη στο πλαίσιο εκκαθάρισης του στρατού μετά από μια αμφιλεγόμενη απόπειρα πραξικοπήματος το 2016.
«Το ρωσικό πολεμικό ναυτικό πέρασε από το στενό της Κωνσταντινούπολης επιδεικνύοντας έναν πύραυλο αεράμυνας»
Είπε ότι οι Ρώσοι ήταν αυτοί που ενορχήστρωσαν την κατάρριψη του τουρκικού ελικοπτέρου με πύραυλο SA-18, αναφερόμενος σε περιστατικό εκτόξευσης πυραύλων σε ρωσικό πολεμικό πλοίο που περνούσε από τα στενά του Βοσπόρου της Κωνσταντινούπολης στις 6 Δεκεμβρίου 2015. Το Caesar Kunikov διέπλευσε τον Βόσπορο με έναν στρατιώτη να κρατά στο κατάστρωμα έναν πύραυλο επιφανείας-αέρος που εκτοξεύεται από τον ώμο καθ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού. Ήταν ένα ασυνήθιστο θέαμα και αναφέρθηκε ευρέως στον τουρκικό Τύπο.
«Το ρωσικό πολεμικό ναυτικό πέρασε από το στενό [της Κωνσταντινούπολης] επιδεικνύοντας έναν πύραυλο αεράμυνας, ο οποίος νόμιζα ότι ήταν ο SA-18 που πυροδοτείται από τον ώμο. … Οι Ρώσοι έδειξαν πρώτα τον πύραυλο στον Βόσπορο και στη συνέχεια κατέρριψαν το επιθετικό μας ελικόπτερο AH-1 Cobra στο Hakkari [επαρχία] στα σύνορα με το Ιράκ. Δύο από τους πιλότους μας έπεσαν μάρτυρες σε αυτό το περιστατικό», δήλωσε. «Το επανεξετάσαμε πολλές φορές, έγινε ανάλυση και μου επιβεβαιώθηκε ότι το SA-18 ήταν πιθανότατα ο ίδιος πύραυλος που εμφανιζόταν στο πλοίο».
Σύμφωνα με στρατιωτικούς εμπειρογνώμονες, μετά την επίθεση στο ελικόπτερο το 2016, εγκαταστάθηκαν συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και αντίδρασης κατά των πυραύλων σε όλα τα ελικόπτερα που διαθέτει η τουρκική πολεμική αεροπορία για να μειωθεί ο κίνδυνος.
Ο υπουργός Άμυνας Hulusi Akar, σε δήλωσή του τον Απρίλιο του 2021, επέστησε την προσοχή στις δυσκολίες μιας συνεχιζόμενης στρατιωτικής επιχείρησης και ανέφερε ιδιαίτερα τον κίνδυνο για τα στρατιωτικά ελικόπτερα. «Δυστυχώς, ορισμένες χώρες που γνωρίζουμε ως φίλες έχουν δώσει πυραύλους στο PKK. Ως εκ τούτου, κάθε εξόρμηση ελικοπτέρου ενέχει κινδύνους», δήλωσε.
Η Τουρκία είναι προσεκτική στην αναφορά των χωρών προέλευσης των όπλων που έχουν κατασχεθεί από το PKK λόγω προτεραιοτήτων εξωτερικής πολιτικής.
Η Τουρκία, η οποία έθεσε όρους για την έγκριση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, ισχυρίστηκε ότι αντιαρματικά όπλα ΑΤ-4 σουηδικής κατασκευής κατασχέθηκαν από το PKK και δημοσίευσε φωτογραφίες τους.
Στις 28 Ιουνίου η Τουρκία, η Φινλανδία και η Σουηδία κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη υπέγραψαν μνημόνιο για την αντιμετώπιση των ανησυχιών της Τουρκίας, ανοίγοντας το δρόμο για την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Από τότε η Τουρκία δεν έχει προβεί σε καμία δήλωση σχετικά με τα όπλα σουηδικής κατασκευής. Η ανακοίνωση του υπουργείου την Κυριακή δεν αποκάλυψε ποια χώρα παρήγαγε τα κατασχεθέντα αντιαρματικά όπλα.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δηλώνει συχνά ότι τα όπλα που δόθηκαν στις Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), τη στρατιωτική πτέρυγα του κουρδικού Κόμματος Δημοκρατικής Ένωσης (PYD), στη Συρία από τις ΗΠΑ στο πλαίσιο της καταπολέμησης του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ και τη Συρία (ISIS), χρησιμοποιούνται από το PKK εναντίον των τουρκικών δυνάμεων. Ο Ερντογάν δεν έχει κάνει μέχρι στιγμής δήλωση σχετικά με τα ρωσικής κατασκευής όπλα που έχουν κατασχεθεί από το PKK.
Άλλα όπλα που απαριθμήθηκαν από το υπουργείο την Κυριακή περιλαμβάνουν 106 ρωσικούς εκτοξευτές ρουκετών RPG-7, 50 ρωσικά αντιαεροπορικά πυροβόλα μεγάλου διαμετρήματος Degtyaryov-Shpagin, 31 τυφέκια ελεύθερου σκοπευτή Zagros, 85 ρωσικά πολυβόλα PK, 519 ρωσικά τυφέκια πεζικού AK-47, 79 αμερικανικά τυφέκια πεζικού M-16 και 73 ρωσικά τυφέκια ελεύθερου σκοπευτή Dragunov.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Nordic Monitor