Με το διπλωματικό παιχνίδι του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη ξεκίνησε την Τρίτη στη Μαδρίτη η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ. Η σκιά του εκβιασμού του τούρκου προέδρου πέφτει βαριά με τους ηγέτες των κρατών – μελών της Συμμαχίας να αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο να μην έχουν τα αποτελέσματα στα οποία στοχεύουν.
Το πρώτο τραπέζι στο διπλωματικό πόκερ της Συνόδου στήθηκε – άτυπα – με την κρίσιμη τετραμερή συνάντηση ΝΑΤΟ – Τουρκίας – Σουηδίας – Φινλανδίας, το απόγευμα της Τρίτης, η οποία πραγματοποιείται στο περιθώριο της Συνόδου, κεκλεισμένων των θυρών με στόχο να καμφθούν οι αντιρρήσεις Ερντογάν στην «ιστορική» – όπως χαρακτηρίζεται – διεύρυνση του ΝΑΤΟ και την ένταξη Ελσίνκι και Στοκχόλμης στη Συμμαχία.
Πριν την έναρξη της τετραμερούς ο τούρκος πρόεδρος διεμήνυσε για πολλοστή φορά ότι δεν θέλει λόγια από την Σουηδία και τη Φινλανδία αλλά πράξεις. Με την Τουρκία να καλεί, επί της ουσίας, τις δύο χώρες να κάνουν παρεμβάσεις και αλλαγές – σύμφωνα με τις απαιτήσεις της – στη νομοθεσία τους σε σχέση με την τρομοκρατία.
Κίνδυνος εκτροχιασμού
Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και ο κίνδυνος ο Ερντογάν να επιχειρήσει να εκτροχιάσει τη Σύνοδο βάζοντας στο τραπέζι και την ατζέντα των αιτιάσεων του απέναντι στην Αθήνα, όπως έχει απειλήσει, συνδέοντας μάλιστα το ζήτημα της ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας με την επανεισδοχή στο ΝΑΤΟ της Ελλάδας.
Ο τούρκος πρόεδρος έχει ήδη προαναγγείλει ότι θα θέσει στην συνάντηση που θα έχει – πιθανότατα – την Τετάρτη με τον αμερικανό πρόεδρο, Τζο Μπάιντεν το ζήτημα των αμερικανικών βάσεων επί αμερικανικού εδάφους.
«Πέντε συν 4, σύνολο 9 αμερικανικές βάσεις έχουν φτιαχτεί στην Ελλάδα. Ε, γιατί τις φτιάξατε; Εναντίον ποιου τις φτιάξατε; Η απάντησή τους είναι: Τις φτιάξαμε εναντίον της Ρωσίας. Τι εννοείς ότι ‘τις εγκαταστήσαμε ενάντια στη Ρωσία’; Και τι έγινε που τις κάνατε ενάντια στη Ρωσίας; Το θέμα σας είναι μόνο οι S-400 και μόνο οι S-400. Όλο με τους S-400, ασχολείστε. Όλο λόγια. Αυτά θα τα φέρουμε προς συζήτηση στη συνάντηση που θα έχουμε απόψε το βράδυ ή αύριο με τον κ. Μπάιντεν», είπε χαρακτηριστικά ο τούρκος πρόεδρος.
Στόχος οι ΗΠΑ
Τόσο το βέτο σε Φινλανδία και Σουηδία όσο και η ένταση στα ελληνοτουρκικά εκτιμάται ότι έχουν στόχο κατ΄αρχήν τις διεκδικήσεις της Τουρκίας προς τις ΗΠΑ. Ο Ερντογάν αναμένεται να αναφερθεί στη συνάντηση του με τον Μπάιντεν στις αμερικανικές κυρώσεις για τα εξοπλιστικά, λόγω των S-400, στο ζήτημα της προμήθειας των F-16, αλλά και σε μία σειρά ζητημάτων που αποτελούν αγκάθι στις σχέσεις, μεταξύ των οποίων και το ζήτημα της τρομοκρατίας.
Τα σενάρια για αναφορά Ερντογάν στα ελληνοτουρκικά
Ενώ την ίδια στιγμή τα σενάρια για τις προθέσεις του σε σχέση με την Αθήνα παραμένουν.
Το πρώτο σενάριο αναφέρεται στο ενδεχόμενο ο Ερντογάν να επιχειρήσει να εμπλέξει την Ελλάδα στη ρητορική του περί τρομοκρατίας, με τον ίδιο να προαναγγέλλει τη Δευτέρα ότι στο ΝΑΤΟ θα προσέλθει με ντοκουμέντα που θα αποδεικνύουν την υποκρισία των συμμάχων για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Το ζήτημα αυτό για τον τούρκο πρόεδρο στηρίζει τη ρητορική του και ενάντια στην ένταξη Σουηδίας – Φινλανδίας, ενώ δεν αποκλείεται σε αυτό το πλαίσιο να επιχειρήσει να εμπλέξει και το ζήτημα του μεταναστευτικού, σε σχέση με την επίθεση που θα επιχειρήσει στην Ελλάδα.
Το δεύτερο σενάριο είναι ο Ερντογάν να έχει αποφασίσει να τορπιλίσει την Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ και να ανοίξει το σύνολο των τουρκικών διεκδικήσεων απέναντι στην Ελλάδα, βάζοντας στο τραπέζι – μεταξύ άλλων – και την απαίτηση της Άγκυρας περί αποστρατικοποίσης των νησιών και αμφισβήτησης της κυριαρχίας τους.
Το τρίτο – και μάλλον απίθανο – σενάριο είναι ο τούρκος πρόεδρος να υποχωρήσει από την πολεμική ρητορική του και να επικεντρωθεί στο ζήτημα της Σουηδίας και της Φινλανδίας με έμμεσες αναφορές στην Αθήνα.
Σε κάθε περίπτωση εάν ο τούρκος πρόεδρος δεν βάλει ζήτημα Ελλάδας στο τραπέζι του ΝΑΤΟ, αναμένεται ότι θα το βάλει στο τραπέζι της συνάντησης του με τον Μπάιντεν.
Έτοιμοι για όλα
Έτοιμη για όλα δηλώνει από την πλευρά της η Αθήνα, με το Μέγαρο Μαξίμου να έχει ξεκαθαρίσει ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα απαντήσει μόνο εφόσον προκληθεί, καθώς η ελληνική πλευρά δεν έχει στόχο να δυναμιτίσει τη Σύνοδο.
Όπως ανέφερε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόμου, «είμαστε προετοιμασμένοι για κάθε ενδεχόμενο. Δεν πάμε με το ζωνάρι μας λυμένο για καβγά. Πάμε για να συμβάλουμε θετικά στην ατζέντα της Σύνοδου που είναι σημαντική, καθώς περιλαμβάνει θέματα όπως η διεύρυνση της συμμαχίας και η κρίση στην Ουκρανία».
Διεμήνυσε ωστόσο ότι «όπως σε κάθε διεθνές φόρουμ η Ελλάδα εκπέμπει καθαρά μηνύματα. Είμαστε ανυποχώρητοι σε θέματα εθνικής κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων, είμαστε έτοιμοι κάθε στιγμή να αποδομήσουμε τους οποίους ανιστόρητους ισχυρισμούς από όποια πλευρά κι αν διατυπωθούν».
Ο Οικονόμου διεμήνυσε δε ότι «κάθε πρόκληση θα απαντηθεί. Η χώρα έχει σταθερές θέσεις».
Άλλωστε υπενθυμίζεται ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αλλά και ο Νίκος Δένδιας, το προηγούμενο διάστημα είχαν παράλληλους διπλωματικούς μαραθώνιους με στόχο την ενημέρωση των εταίρων και συμμάχων της Ελλάδας, σε ΕΕ και όχι μόνο, με αφετηρία την επίσκεψη του πρωθυπουργού στην Ουάσιγκτον.
Οι χάρτες της τουρκικής προκλητικότητας καθώς και η αναλυτική ενημέρωση περί των τουρκικών αιτιάσεων έχουν φτάσει σε όλους τους κρίσιμους «παίκτες», με την Αθήνα να έχει πρόσφατα εξασφαλίσει και δηλώσεις στήριξης τόσο από τις ΗΠΑ και την ΕΕ, όσο και από χώρες όπως η Γερμανία και η Γαλλία.