Παρά τις Δυτικές κυρώσεις που είχαν επιβληθεί στον ίδιο και το πολιτικό κόμμα του, εξόριστος μολδαβός ολιγάρχης που συνδέεται με το Κεμλίνο έτρεξε διαφημιστική καμπάνια στο Facebook καλώντας τους Μολδαβούς σε εξέγερση κατά της φιλοδυτικής κυβέρνησης.
Η αποκάλυψη της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης Reset για τον ολιγάρχη Ιλάν Σορ έρχεται λίγες ημέρες αφότου η πρόεδρος της Μολδαβίας Μάια Σάντου κατήγγειλε ρωσικό σχέδιο για ανατροπή της κυβέρνησής της.
Οι πλατφόρμες της Meta «εξακολουθούν να αξιοποιούνται ως όπλα από το Κρεμλίνο και τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες. Λόγω της αδράνειας της εταιρείας, οι ΗΠΑ και η Ευρώπη κινδυνεύουν να χάσουν έναν σημαντικό σύμμαχο στην περιοχή» δήλωσε ο Φέλξ Κάρτε της Reset, η οποία κοινοποίησε τα ευρήματα στο Associated Press.
Οι επίμαχες διαφημίσεις του καταδικασμένου για απάτη Σορ τελικά απομακρύνθηκαν από το Facebook, αφότου όμως είχαν συγκεντρώσει εκατομμύρια προβολές στη Μολδαβία, μικρή χώρα με πληθυσμό 2,6 εκατομμυρίων, σφηνωμένη ανάμεσα στη Ρουμανία και την εμπόλεμη Ουκρανία.
O Iλάν Σορ έχει κατηγορηθεί για μεγάλη τραπεζική απάτη και δωροδοκία (Privesc.Eu Moldova)
Δάκτυλος του Κρεμλίνου
Σε μια προσπάθεια να αξιοποιήσει την οργή της κοινής γνώμης για τον πληθωρισμό και τις υψηλές τιμές στα καύσιμα, η καμπάνια του Σορ στοχοποίησε την κυβέρνηση της Σάντου.
«Οι προσπάθειες αποσταθεροποίησης είναι πραγματικότητα και αποτελούν πραγματική απειλή για τους θεσμούς μας» δήλωσε η μολδαβή πρόεδρος την Πέμπτη, ημέρα κατά την οποία ορκίστηκε νέα κυβέρνηση με επικεφαλής τον φιλοδυτικό πρωθυπουργό Ντορίν Ρετσάν. «Απαιτούνται αποφασιστικά βήματα για να ενισχύσουμε την ασφάλεια της χώρας» είπε.
Η καμπάνια του Σορ ενθάρρυναν τις διαδηλώσεις κατά της κυβέρνησης και δείχνουν να είχαν στόχο να επαναφέρουν τη Μολδαβία στη ρωσική σφαίρα επιρροής, δήλωσε ο Ντορίν Φράσιναου, σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής στην τέως πρωθυπουργό της Μολδαβίας Νατάλια Γκαβριλίτσα, της οποίας η παραίτηση οδήγησε στον σχηματισμό νέας κυβέρνησης την Πέμπτη.
«Παρά το γεγονός ότι περιλαμβάνεται στη λίστα των αμερικανικών κυρώσεων, ακόμα βλέπω πληρωμένες καταχωρίσεις στο Facebook» δήλωσε ο Φράσιναου.
«Μιλήσαμε με το Facebook αλλά είναι πολύ δύσκολο επειδή δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο πρόσωπο να απευθυνθούμε» κατήγγειλε.
Με ανακοίνωσή της προς το Associated Pres, η Meta ανέφερε ότι απομάκρυνε τις επίμαχες καταχωρίσεις μόλις αντιλήφθηκε την παρουσία τους.
«»Όταν ο Ιλάν Σορ και το Κόμμα Σορ προστέθηκαν στη λίστα των κυρώσεων των ΗΠΑ λάβαμε μέτρα για τους γνωστούς λογαριασμούς τους» ανέφερε εκπρόσωπος της Meta. «Όταν αναγνωρίσαμε νέους λογαριασμούς που συνδέονταν μαζί τους, λάβαμε μέτρα και για αυτούς».
Ωστόσο η εταιρεία δεν απάντησε σε ερώτημα για το μέγεθος του προσωπικού της στη Μολδαβία και τον αριθμό των ελεγκτών περιεχομένου που μιλούν γλώσσες της Μολδαβίας. Όπως και άλλες εταιρείες του Διαδικτύου, η Meta έχει κατηγορηθεί ότι δεν ελέγχει αποτελεσματικά το περιεχόμενο σε άλλες γλώσσες πέρα από τα αγγλικά.
Κάλεσμα σε εξέγερση
Εννέα διαφημιστικές καταχωρίσεις του Κόμματος Σορ προβλήθηκαν στο Facebook μετά την επιβολή των αμερικανικών κυρώσεων. Οι περισσότερες απομακρύνθηκαν εντός μιας εβδομάδας από την ανακοίνωση των κυρώσεων, όμως ο Σορ πλήρωσε για ακόμα μια διαφήμιση τον Ιανουάριο, δύο μήνες μετά την προσθήκη του στην αμερικανική λύση. Το όνομα του Σορ εμφανιζόταν σε όλες τις καταχωρίσεις.
Η καμπάνια φαίνεται πως ήταν επιτυχής, καθώς μια διαφήμιση που έτρεξε για μόλις δύο ημέρες τον Οκτώβριο προβλήθηκε πάνω από ένα εκατομμύριο φορές στη Μολδαβία. Η καταχώριση, για την οποία το Facebook πληρώθηκε 100 δολάρια, εμφάνιζε τον Σορ να κατηγορεί την κυβέρνηση για διαφθορά και κλεπτοκρατία.
«Εσείς και εγώ θα τους βγάλουμε από τα γραφεία τραβώντας τους τα αφτιά και θα τους πετάξουμε από τη χώρα» εμφανίζεται να λέει ο ολιγάρχης.
Ο Σορ, 35 ετών είναι επικεφαλής του λαϊκιστικού, φιλορωσικού κόμματος που φέρει το όνομά του, ζει όμως εξόριστος στο Ισραήλ όπου γεννήθηκε. Εμπλέκεται σε κλοπή 1 δισ. δολαρίων από τράπεζες της Μολδαβίας το 2014· κατηγορείται για ενεργητική δωροδοκία για να εξασφαλίσει τη θέση του προέδρου μολδαβικής τράπεζας· και περιελήφθη τον Οκτώβριο στην λίστα των αμερικανικών κυρώσεων, με το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ να τον κατηγορεί ότι εξυπηρετεί συμφέροντα της Ρωσίας.
Σύμφωνα με τις ΗΠΑ, ο Σορ συνεργάστηκε με «διεφθαρμένους ολιγάρχες και οντότητες με έδρα τη Μόσχα για να δημιουργήσει πολιτική αναταραχή στη Μολδαβία» και να υπονομεύσει την προσπάθεια ένταξης στην ΕΕ. Κυρώσεις εναντίον του έχουν επιβληθεί και από την ΕΕ και τη Βρετανία.
Το περασμένο φθινόπωρο, η Μολδαβία συγκλονίστηκε από αντικυβερνητικές διαδηλώσεις που ξεκίνησαν από το Κόμμα Σορ, εν μέσω εκρηκτικής αύξησης του κόστους ζωής και ενεργειακής ανασφάλειας μετά τη μείωση της ροής φυσικού αερίου από Ρωσία.
Περίπου εκείνη την περίοδο, η κυβέρνηση ζήτησε από το συνταγματικό δικαστήριο να κηρύξει παράνομο το κόμμα του Σορ, υπόθεση που ακόμα εκδικάζεται. Έρευνα κατά του Σορ ξεκίνησε και στην εισαγγελία, σύμφωνα με την οποία οι διαδηλώσεις χρηματοδοτήθηκαν εν μέρει με ρωσικό χρήμα.
Την Δευτέρα, η πρόεδρος Σαντού κατήγγειλε σχέδιο του Κρεμλίνου για επιθέσεις σε κυβερνητικά κτήρια, ομηρίες και άλλες βίαιες ενέργειες από σαμποτέρ της Ρωσίας, σχέδιο που η Μόσχα αρνείται.
Κάποτε τμήμα της Σοβιετικής Ένωσης, η Μολδαβία κήρυξε την ανεξαρτησία της το 1991. Τα τελευταία χρόνια η χώρα περνά από τη μια πολιτική κρίση στην άλλη, μετέωρη ανάμεσα σε φιλορωσικά και φιλοφυτικά αισθήματα.
Το 2001, η Μολδαβία εξέλεξε φιλοδυτική, φιλοευρωπαϊκή κυβέρνηση που την έφερε σε πορεία προσέγγισης με τη Δύση. Τον Ιούνιο, η ΕΕ την αναγνώρισε ως χώρα υποψήφια για ένταση, την ίδια ημέρα που αναγνώρισε ως υποψήφια και την Ουκρανία.