Η έκρηξη στη γέφυρα του Κερτς (ή Κριμαίας) εκ πρώτης όψεως έφερε ένα σοβαρό πλήγμα στο γόητρο της Ρωσίας που δέχτηκε επίθεση υψηλού συμβολισμού στο έδαφός της.
Τα όσα έγιναν στη γέφυρα ήρθαν μετά από ήττες σε πεδία των μαχών στα νότια της Ουκρανίας και σίγουρα απέδειξαν το πόσο ευάλωτη μπορεί να είναι η Μόσχα, καθώς η ζημιά στη γέφυρα διέκοψε τη σύνδεση όχι μόνο μεταξύ Ρωσίας και Κριμαίας αλλά και μεταξύ Ρωσίας και των πρόσφατα προσαρτηθέντων εδαφών.
Από την άλλη οι πανηγυρισμοί της ουκρανικής πλευράς φάνηκαν λίγο πρόωροι καθώς η ζημιά αποκαταστάθηκε εντός 24ωρου και δεν ήταν τόσο σημαντική ώστε να παίξει ρόλο στην εξέλιξη των πολεμικών συγκρούσεων. Το Κίεβο που δεν έχει αναλάβει επίσημα την ευθύνη προσπάθησε να οικειοποιηθεί την επιτυχία όπως είχε κάνει και τις πρώτες ώρες με το χτύπημα του Moskva.
Η Ρωσία από τη μεριά της μετά από κάποιες ώρες αμηχανίας έδωσε την εξήγηση για την έκρηξη: Ήταν μια τρομοκρατική επίθεση χρησιμοποιώντας μια τεράστια εκρηκτική γόμωση κρυμμένη σε ένα φορτηγό και στη συνέχεια πυροδοτήθηκε καθώς το όχημα διέσχιζε τη γέφυρα προς την Κριμαία.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν επανέλαβε τον ισχυρισμό τη Δευτέρα, λέγοντας ότι το Κίεβο «ισοδυναμεί με τις πιο απεχθείς τρομοκρατικές ομάδες», γεγονός που προκάλεσε το επόμενο «μαζικό χτύπημα με όπλα ακριβείας στις ουκρανικές υποδομές – ενεργειακή υποδομή, στρατιωτική διοίκηση και επικοινωνιών».
Θεωρίες
Η έκρηξη, η εκδοχή της Μόσχας για το τι συνέβη και η απουσία οποιασδήποτε ουκρανικής αναγνώρισης για την πραγματοποίησή της, έχουν προκαλέσει θύελλα θεωριών για το τι την προκάλεσε και ποιος ήταν υπεύθυνος, αναφέρει σε ανάλυσή του το CNN.
Η Γέφυρα του Κερτς απέχει περίπου 250 χιλιόμετρα από τις πλησιέστερες ουκρανικές θέσεις και πολύ πέρα από την εμβέλεια των όπλων που παρέχει η Δύση. Ωστόσο, αναφέρθηκε ότι ουκρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη προσέγγισαν την περιοχή το καλοκαίρι, ξεκινώντας μέτρα αεράμυνας.
Ορισμένοι αναλυτές που δεν πείστηκαν από το αφήγημα για τη βόμβα φορτηγού υπέδειξαν ότι ένας πύραυλος ή οι πύραυλοι που εκτοξεύτηκαν από drones μπορεί να ήταν υπεύθυνοι ή ότι μια υποβρύχια ομάδα δολιοφθοράς είχε παγιδεύσει τη δομή υποστήριξης της γέφυρας.
Οι εικόνες και το βίντεο από το σημείο δεν οδηγούν σε ασφαλή συμπεράσματα. Το φορτηγό που εντόπισαν οι Ρώσοι διασχίζει τη γέφυρα και αρχίζει να ανεβαίνει στο υψηλότερο σημείο της, καταποντίζεται σε μια τεράστια έκρηξη.
Το πρόβλημα στη θεωρία του φορτηγού
Η Ρωσική Ερευνητική Επιτροπή, που ήταν επιφορτισμένη να ανακαλύψει τι προκάλεσε την έκρηξη, αναγνώρισε πολύ γρήγορα το όχημα. Εμφανίστηκε βίντεο παρακολούθησης του φορτηγού, με την ξεχωριστή κόκκινη καμπίνα του, σε ένα σημείο ελέγχου πριν μπει στη γέφυρα. Υπόκειται σε μια πρόχειρη επιθεώρηση και ο οδηγός –με κοντομάνικο πουκάμισο– φαίνεται να κλείνει για λίγο τις πίσω πόρτες του φορτηγού.
Αλλά είναι περίεργο πώς ένα φορτηγό-βόμβα θα είχε προκαλέσει δύο ξεχωριστά ανοίγματα των λωρίδων προς τα δυτικά να καταρρεύσουν στο στενό του Κερτς. Επιπλέον, η δύναμη μιας τέτοιας έκρηξης θα πήγαινε κυρίως προς τα πάνω και προς τα έξω. Ορισμένοι αναλυτές σημειώνουν ότι ο τρόπος με τον οποίο κατέρρευσαν τα ανοίγματα υποδηλώνει ότι η δύναμη της έκρηξης προήλθε από κάτω.
Ο Κρις Κομπ-Σμιθ, αναλυτής της ερευνητικής ομάδας Forensic Architecture, είναι δύσπιστος σχετικά με την θεωρία περί φορτηγού. «Είναι δυνατό να ανατινάξετε μια γέφυρα χρησιμοποιώντας εκρηκτικά στο άνοιγμα, αλλά χρειάζεται τεράστια ποσότητα και χρειάζεται “τάμπινγκ” – ένα τεράστιο βάρος έρματος στη γόμωση για να διασφαλιστεί ότι η έκρηξη θα πέσει προς τα κάτω», είπε στο CNN. «Δεν πιστεύω ότι ένα παγιδευμένο φορτηγό θα μπορούσε να έχει προκαλέσει αυτό το επίπεδο ζημιάς. Αυτό θα συνεπαγόταν έναν οδηγό βομβιστή αυτοκτονίας, ανήκουστο στο πλαίσιο αυτής της σύγκρουσης».
Η «βολική» τρομοκρατία
Ο κ. Κομπ-Σμιθ, βετεράνος του βρετανικού στρατού, είναι επίσης δύσπιστος σχετικά με μια πιθανή επιχείρηση ειδικών δυνάμεων. «Υπάρχουν ακριβή οπλικά συστήματα που θα μπορούσαν να επιτύχουν τον στόχο της καταστροφής της γέφυρας χωρίς να διακινδυνεύσουν άτομα». Αλλά προειδοποιεί: «Για να το λύσουμε αυτό πιστεύω ότι χρειαζόμαστε ανάλυση των κομματιών της γέφυρας που βρίσκεται αυτή τη στιγμή κάτω από το νερό. Εξακολουθώ να πιστεύω ότι αυτό θα είχε επιτευχθεί εύκολα με ένα πυρομαχικό ακριβείας».
Την Κυριακή, ο επικεφαλής της Ερευνητικής Επιτροπής της Ρωσίας, Αλεξάντερ Μπαστρίκιν, επανέλαβε τη θεωρία του φορτηγού.
Πρόσωπο με πρόσωπο με τον κ. Πούτιν σε μια καλά προετοιμασμένη στιχομυθία, ο κ. Μπαστρίκιν είπε ότι το φορτηγό ήταν στη Βουλγαρία πριν ταξιδέψει μέσω Γεωργίας, Αρμενίας, Βόρειας Οσετίας και στη Ρωσία – θα έπρεπε όμως να διασχίσει και την Τουρκία…
Το αφήγημα της «τρομοκρατικής πράξης» θα γλίτωνε τουλάχιστον τον ρωσικό στρατό από το να χρειάζεται να εξηγήσει γιατί οι πολυεπίπεδες άμυνές του γύρω από τη γέφυρα απέτυχαν, παρά τους δημόσιους ισχυρισμούς της Ουκρανίας ότι ήταν νόμιμος στόχος. Από την άλλη, παρέχει –από το πρίσμα της Μόσχας– τη δικαιολογία για τη μαζική κλιμάκωση των επιθέσεων στην ουκρανική υποδομή.
Σύμφωνα με τον στρατηγό Μαρκ Χέρτινγκ, στρατιωτικό αναλυτή του CNN, η Ρωσία αναζητούσε αφορμή για να επιδείξει την πυγμή του στην Ουκρανία ο νέος στρατιωτικός διοικητής των Ρώσων στην περιοχή, που τοποθετήθηκε μετά τις αλλεπάλληλες ήττες των κατοχικών δυνάμεων στην ανατολική και τη νότια Ουκρανία, και φέρει το χαρακτηριστικό προσωνύμιο «Χασάπης».
Προαποφασισμένες οι κινήσεις των Ρώσων;
Οι ουκρανικές υπηρεσίες πληροφοριών ισχυρίζονται ότι αυτές οι επιθέσεις στις ουκρανικές πόλεις είχαν προγραμματιστεί ημέρες πριν από την έκρηξη στο Κερτς. Η υπηρεσία αμυντικών πληροφοριών της είπε τη Δευτέρα ότι οι ρωσικές στρατιωτικές μονάδες «έλαβαν οδηγίες από το Κρεμλίνο να προετοιμάσουν μαζικές πυραυλικές επιθέσεις στην πολιτική υποδομή της Ουκρανίας στις 2 και 3 Οκτωβρίου».
Αν δεν ήταν το φορτηγό, τι θα μπορούσε να είχε προκαλέσει μια τέτοια έκρηξη; Ο κ. Κομπ-Σμιθ λέει ότι ένα επιφανειακό σκάφος οποιουδήποτε είδους θα έπρεπε και θα είχε εντοπιστεί.
Ορισμένοι αναλυτές έχουν προτείνει ότι η έκρηξη θα μπορούσε να προήλθε κάτω από τη γέφυρα. Άλλοι πιστεύουν ότι οι δορυφορικές εικόνες δείχνουν ότι η πρόσκρουση ήταν από ψηλά και ήρθε από τον βορρά.
Τελικά, σύμφωνα με τον κ. Κομπ-Σμιθ και άλλους ειδικούς, δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία βίντεο για να επιβεβαιώσουν τι συνέβη στο Κερτς.
Οι Ουκρανοί αξιωματούχοι έχουν σχολιάσει την έκρηξη του Σαββάτου, χαιρετίζοντας τον πλήγμα στη γέφυρα (κάπως πρόωρα δεδομένου ότι η περιορισμένη οδική και σιδηροδρομική κυκλοφορία επανήλθε εντός 24 ωρών) χωρίς να αναγνωρίσουν τη ανάμιξη της χώρας τους.
Την ίδια προσέγγιση είχαν κάνει και με τη βύθιση του ρωσικού θωρηκτού Moskva στη Μαύρη Θάλασσα. Πέρασαν εβδομάδες πριν εμφανιστεί οποιαδήποτε επίσημη παραδοχή.
Ερωτήματα
Ορισμένοι Ουκρανοί αξιωματούχοι υπολόγισαν την έκρηξη στο Κερτς σε μια εσωτερική διαμάχη εξουσίας μεταξύ της Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ρωσίας και του Υπουργείου Άμυνας, χωρίς να προσφέρουν κανένα στοιχείο.
Ο Μιχάιλο Ποντόλιακ, στενός σύμβουλος του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δήλωσε το Σάββατο ότι «η επιμελητεία της έκρηξης, ο συγχρονισμός με το κλιμάκιο των καυσίμων [τα σιδηροδρομικά βαγόνια που μεταφέρουν καύσιμα], ο όγκος της κατεστραμμένης επιφάνειας του δρόμου – όλα αυτά δείχνουν ξεκάθαρα ρωσικά χνάρια».
Η αιτία της έκρηξης στο Κερτς και ο δράστης της παραμένουν ανοιχτά ερωτήματα. Μπορεί να μείνουν έτσι για κάποιο διάστημα ακόμα. Αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η σύγκρουση στην Ουκρανία έχει μεταφερθεί σε άλλο επίπεδο, με τη Ρωσία να ξεκινά τώρα μια ανελέητη επίθεση κατά της ισχύος και των δικτύων επικοινωνιών της Ουκρανίας, και τους Ουκρανούς αξιωματούχους να ορκίζονται εκδίκηση για κάθε πύραυλο.