Η πολύπλοκη διαδικασία ένταξης μιας χώρας στην ΕΕ διαρκεί υπό κανονικές συνθήκες χρόνια, ακόμα και δεκαετίες. Για την Ουκρανία, τη Γεωργία και τη Μολδαβία δεν αποκλείεται να επιταχυνθεί η όλη διαδικασία, τουλάχιστον στα πρώτα της βήματα (στη φωτογραφία, επάνω, χειροκρότημα της φον ντερ Λάιεν για το διάγγελμα Ζελένσκι στο ευρωκοινοβούλιο).
Δεν προβλέπεται
Λίγο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι ζήτησε από τις Βρυξέλλες την άμεση ένταξη της χώρας του στην ΕΕ αποστέλλοντας αίτημα.
Ενταξη με συνοπτικές διαδικασίες όμως δεν προβλέπεται στις Ευρωπαϊκές Συνθήκες. Κατά την εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν είναι εφικτή η άμεση ένταξη μιας χώρας.
Σε συνέντευξη στον γερμανικό ραδιοσταθμό DLF, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κατέστησε σαφές ότι «στην ΕΕ δεν μπορούμε να παρακάμψουμε τα κριτήρια. Οι χώρες-μέλη έχουν συνυπογράψει Συνθήκες, οι οποίες προβλέπουν συγκεκριμένα κριτήρια που πρέπει να πληρούνται».
Ο πολωνός πρόεδρος Αντρέι Ντούντα τάχθηκε ωστόσο, λίγες μόνο μέρες μετά την έναρξη του πολέμου, υπέρ μιας ταχείας διαδικασίας ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ, τονίζοντας ότι «η Ουκρανία θα έπρεπε να λάβει άμεσα καθεστώς υποψήφιας χώρας και στη συνέχεια να ξεκινήσουν το ταχύτερο ενταξιακές διαπραγματεύσεις».
Επιπλέον, τάχθηκε υπέρ της πρόσβασης του Κιέβου στο ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης. Την πρόταση της Πολωνίας για συνοπτικές διαδικασίες στηρίζει σειρά ανατολικοευρωπαϊκών χωρών.
Συζήτηση στη Σύνοδο Κορυφής
Οι «27» συμφώνησαν να κάνουν δεκτό το αίτημα ένταξης Ουκρανίας, Μολδαβίας και Γεωργίας και να το προωθήσουν προς εξέταση στην Κομισιόν. Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ υποσχέθηκε ότι το ζήτημα θα συζητηθεί στην άτυπη Σύνοδο Κορυφής την ερχόμενη Πέμπτη και Παρασκευή στις Βερσαλλίες στο πλαίσιο της γαλλικής προεδρίας της ΕΕ.
Καθεστώς υποψήφιας χώρας έχουν σήμερα τέσσερις χώρες των δυτικών Βαλκανίων και η Τουρκία. Με Σερβία και Μαυροβούνιο έχουν ξεκινήσει διαπραγματεύσεις, Βόρεια Μακεδονία και Αλβανία βρίσκονται ακόμα σε στάδιο αναμονής, ενώ Βοσνία-Ερζεγοβίνη και Κοσσυφοπέδιο δεν έχουν ακόμα στάτους υποψήφιας χώρας.
Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη έχει καταθέσει αίτημα ένταξης από το 2016 και το Κοσσυφοπέδιο δεν έχει αναγνωριστεί από χώρες-μέλη, όπως η Ελλάδα και η Ισπανία. Οσον αφορά την Τουρκία οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις έχουν παγώσει από το 2016.
Απογοήτευση στα δυτικά Βαλκάνια;
Με την Ουκρανία, τη Γεωργία και τη Μολδαβία η ΕΕ έχει υπογράψει «συμφωνία σύνδεσης», χωρίς να υπάρχει εγγύηση για την απόδοση καθεστώτος υποψήφιας χώρας ή έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Η πρόεδρος της Κομισιόν ωστόσο τονίζει ότι οι σχέσεις ΕΕ και των τριών χωρών δεν ξεκινούν από το μηδέν.
Στην υπογραφή του αιτήματος προσχώρησης στην ΕΕ, η πρόεδρος της Μολδαβίας Μάια Σάντου τόνισε: «Θέλουμε να ζήσουμε ειρηνικά, ελεύθερα και να είμαστε μέρος της Δύσης. Ορισμένες αποφάσεις απαιτούν χρόνο, άλλες πάλι θα πρέπει να λαμβάνονται ταχύτερα».
Δεν αποκλείεται ωστόσο υποψήφιες χώρες από τα δυτικά Βαλκάνια, που περιμένουν πρόοδο στην διαδικασία ένταξής τους, να αισθανθούν παραγκωνισμένες σε περίπτωση που Ουκρανία, Γεωργία και Μολδαβία τις προσπεράσουν λόγω στρατιωτικών επιθέσεων και απειλών που δέχονται από τη Μόσχα.