Θα ζούσατε μόνιμα στον… Άρη; Το ερώτημα είναι μεν φουτουριστικό, αλλά δεν ανήκει πια στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας: η NASA εκτιμά ότι μέχρι το 2100 δεν θα έχουμε πατήσει απλώς το πόδι μας στον «Κόκκινο Πλανήτη», αλλά θα χτίζουμε τα σπίτια μας εκεί. Τα καλύτερα και πιο λαμπρά επιστημονικά μυαλά σχεδιάζουν ήδη την πρώτη πόλη που θα δημιουργήσει ο άνθρωπος σε απόσταση 225.000.000 χιλιομέτρων από τη Γη.
Πώς θα μοιάζει, λοιπόν, η αποικία μας στον Άρη; Ο Τζάστιν Χόλαντερ, καθηγητής Αστικού Σχεδιασμού στο Πανεπιστήμιο Tufts στις ΗΠΑ, περιγράφει ένα σύμπλεγμα με υπόγεια κτίρια και δρόμους χωρίς τράφικ, όπου οι άνθρωποι περπατάνε, κάνουν ποδήλατο και μετακινούνται με αθόρυβα τρένα μέσω υπόγειων τούνελ, που ενώνουν θολωτές δομές. Πάρκα με δέντρα και γρασίδι είναι κλεισμένα κάτω από τεράστιες γυάλινες «φούσκες», που διατηρούν μια «γήινη» ατμοσφαιρική πίεση, ενώ η θέα κόβει την ανάσα με τους κόκκινους κρατήρες και το ηλιοβασίλεμα στο βάθος του ορίζοντα. «Γιατί να μη φανταστούμε μια τέτοια τέλεια πόλη; Με πολλούς τρόπους, ο Άρης είναι το όνειρο του αστικού σχεδιασμού: μια tabula rasa, ένας άγραφος πίνακας, που θα μας επιτρέψει να χτίσουμε από το μηδέν, σε έναν άλλο πλανήτη», λέει ο Χόλαντερ στο περιοδικό «New Scientist».
Αλλά πώς θα ζήσουν οι άνθρωποι σε υπόγειους, κλειστούς χώρους; Πώς θα έχουν πρόσβαση στο φως του ήλιου και το πράσινο; Και πώς θα καλλιεργούν την τροφή τους σε ραδιενεργό έδαφος; Ο Χόλαντερ προσπαθεί να βρει μερικές από τις απαντήσεις ως διευθυντής του προγράμματος Urban Mars του Tufts, μιας ερευνητικής πρωτοβουλίας που επικεντρώνεται στον πολεοδομικό σχεδιασμό στο Διάστημα.
Δύσκολες συνθήκες
Κανείς δεν κρύβει ότι ο Άρης θα είναι ο πιο δύσκολος προορισμός της ανθρωπότητας. Η μέση θερμοκρασία του «Κόκκινου Πλανήτη» υπολογίζεται στους -63 βαθμούς Κελσίου. Η τοξική του ατμόσφαιρα αποτελείται κατά 95% από διοξείδιο του άνθρακα. Εξαιτίας του βομβαρδισμού με ηλιακά σωματίδια και κοσμικές ακτίνες, η επιφάνειά του είναι 40 έως 50 φορές πιο ραδιενεργή από της Γης. Το έδαφός του βρίθει από χημικές ενώσεις που είναι τοξικές για τα κύτταρα. Και η έλλειψη βαρύτητας θα προκαλούσε σοβαρές βλάβες στο ανθρώπινο σώμα με την πάροδο του χρόνου.
Αλλά ο Χόλαντερ βρίσκει έμπνευση στους ανθρώπους που έχουν εγκατασταθεί και επιζήσει για αιώνες σε αφιλόξενες γωνιές της Γης. «Για να μάθουμε πώς να ζούμε υπόγεια, θα μπορούσαμε να κοιτάξουμε τις κατοικίες των σπηλαίων του 7ου αιώνα στην Καππαδοκία, η οποία φιλοξένησε πληθυσμό 50.000 σε ένα ευρύχωρο εσωτερικό δίκτυο 11 ορόφων. Για την επιβίωση στο ακραίο κρύο, μπορούμε να μάθουμε πολλά από τις κοινότητες της Αρκτικής, που ζουν σε ιγκλού επί χιλιάδες χρόνια για να αντέξουν τον άνεμο, να μεγιστοποιήσουν την έκθεση στον ήλιο και να ελαχιστοποιήσουν την απώλεια θερμότητας», λέει ο καθηγητής του Tufts.
Ο ρόλος της τεχνολογίας
Οι πρώτοι πιονέροι θα πρέπει να μετατρέψουν αρειανό έδαφος (ρηγόλιθο) σε τούβλα, γυαλί και σκυρόδεμα για να χτίσουν. Και οποιοδήποτε «σπίτι» στον Άρη θα είναι ουσιαστικά μια μηχανή, που θα προσπαθεί να δημιουργήσει βιώσιμες συνθήκες μέσω της τεχνολογίας και να λύσει ζητήματα χρήσης και ανακύκλωσης αέρα, νερού, διοξειδίου του άνθρακα και απορριμμάτων.
Οι διαστημικοί άποικοι θα πρέπει επίσης να χρησιμοποιήσουν πρωτοφανείς τεχνολογίες για την πρόσβαση στο υπόγειο νερό και την καλλιέργεια τροφής σε εργαστήρια.
Δεν θα είμαστε βέβαια μόνοι. Εκατοντάδες ρομπότ θα βοηθήσουν τους ανθρώπους που πιθανότατα θα εργάζονται 10-16 ώρες την ημέρα για να χτίσουν και να αναπτύξουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα την πρώτη πόλη στον Άρη.
*Της Ειρήνης Μητροπούλου
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Απογευματινή την Κυριακή 5 Μαρτίου