Μετάφραση: Αντώνης Χρυσουλάκης
Ο Εβραϊκός Οργανισμός που βοηθά τους Εβραίους σε όλο τον κόσμο να μετακομίσουν στο Ισραήλ, αναφέρει ότι από τον Μάρτιο έχουν φύγει 20.500 από τους 165.000 Εβραίους της Ρωσίας. Την ίδια στιγμή σύμφωνα με το άρθρο του BBC χιλιάδες άλλοι έχουν μετακινηθεί σε άλλες χώρες.
Αναμφίβολα, το φάντασμα των ιστορικών εβραϊκών διώξεων πλανάται έντονα στο μυαλό πολλών από αυτούς που συμμετέχουν σε αυτή την ξαφνική μαζική μετανάστευση και από αυτούς που εξακολουθούν να προσπαθούν να φύγουν από τη Ρωσία.
Στη Μόσχα, είχε καταβληθεί τεράστια προσπάθεια για την ανάπτυξη της εβραϊκής κοινότητας μετά την πτώση του κομμουνισμού. Μεταξύ αυτών που πρωτοστάτησαν ήταν ο Pinchas Goldschmidt, ο αρχιραββίνος της πόλης από το 1993. «Ξεκινήσαμε από το μηδέν με συναγωγές, σχολεία, παιδικούς σταθμούς, κοινωνικές υπηρεσίες, δασκάλους, ραβίνους και μέλη της κοινότητας», λέει για τη νέα κοινότητα που δημιουργήθηκε.
Ορισμένοι Ρώσοι Εβραίοι τον επέκριναν που έφυγε
Αλλά μόλις δύο εβδομάδες μετά τον πόλεμο φέτος, ο ραβίνος Goldschmidt και η οικογένειά του εγκατέλειψαν τη Ρωσία, πρώτα στην Ουγγαρία και μετά στο Ισραήλ. Στη συνέχεια παραιτήθηκε από τη θέση του και μίλησε κατά του πολέμου. «Ένιωσα ότι έπρεπε να κάνω κάτι για να δείξω την πλήρη αποστασιοποίησή μου και τη διαφωνία μου με αυτή την εισβολή στην Ουκρανία, αλλά θα έθετα τον εαυτό μου σε κίνδυνο αν το έκανα αυτό μένοντας στη Μόσχα» λέει ο ίδιος χαρακτηριστικά.
Ορισμένοι Ρώσοι Εβραίοι τον επέκριναν που έφυγε και μίλησε, ανησυχώντας ότι αυτό θα σήμαινε μεγαλύτερο έλεγχο της κοινότητας, αλλά ο ραβίνος Goldschmidt δήλωσε ότι οι περισσότεροι τον υποστήριξαν.
«Έλαβα κάποια μηνύματα που έλεγαν “Πώς μπορείς να μας αφήσεις μόνους μας;”, αλλά θα έλεγα ότι η μεγάλη πλειοψηφία ήταν εξαιρετικά υποστηρικτική. Δεν ήταν εύκολο για μένα και τη σύζυγό μου να πάρουμε την απόφαση να φύγουμε καθώς για μας η κοινότητα ήταν η ζωή μας», λέει χαρακτηριστικά. Ο ραβίνος Goldschmidt λέει ότι η κοινότητα θα μπορούσε να βρισκόταν σε κίνδυνο μόνο αν έμενε και μιλούσε. Αλλά από τότε, τεράστιοι αριθμοί ακολούθησαν το παράδειγμά του.
Πολλοί εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία να μεταβούν στο Ισραήλ, όπου ο νόμος δίνει το δικαίωμα στην υπηκοότητα σε όποιον μπορεί να αποδείξει ότι έχει τουλάχιστον έναν Εβραίο παππού και γιαγιά.
«Βλέπω ότι κάθε φορά που συμβαίνει κάτι στη Ρωσία οι Εβραίοι βρίσκονται πάντα σε κίνδυνο»
«Έχω σκεφτεί αρκετά για το γιατί υπάρχει τέτοια βιασύνη να πάνε στο Ισραήλ, επειδή δεν βλέπουμε να υπάρχει ένα τεράστιο κύμα αντισημιτισμού», λέει η Anna Shternshis, καθηγήτρια Εβραϊκών σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο και ειδικός στην εβραϊκή ιστορία στη Ρωσία.
«Αλλά στη συνέχεια, κοιτάζοντας στην Ιστορία, βλέπω ότι κάθε φορά που συμβαίνει κάτι στη Ρωσία, κάποια αναταραχή, κάποια αλλαγή, οι Εβραίοι βρίσκονται πάντα σε κίνδυνο» συμπληρώνει.
Περιγράφει πώς τα ρωσικά ιστορικά γεγονότα οδήγησαν στη βία κατά των Εβραίων, όπως η επανάσταση, η οικονομική κρίση στα τέλη του 19ου αιώνα και ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. «Δεν το πράττουν όλοι, αλλά κάθε Εβραίος στη Ρωσία σήμερα το σκέφτεται αυτό».
Η καθηγήτρια Shternshis, γεννήθηκε και μεγάλωσε η ίδια στη Ρωσία. Λέει ότι αισθάνεται ιδιαίτερη απογοήτευση για τον τρόπο με τον οποίο οι Εβραίοι αισθάνονται για άλλη μια φορά και ότι όσα κι αν έχουν καταφέρει με κόπο, αυτά μπορούν ξαφνικά να τους αφαιρεθούν.
Ένας άνδρας ο οποίος μίλησε στο BBC και ο οποίος προσπαθεί να φύγει από την Ρωσία αισθάνθηκε ότι βρισκόταν ακριβώς σε αυτή τη θέση. Ήθελε να είναι γνωστός με το ψευδώνυμο, Αλεξάντερ, επειδή φοβόταν τις συνέπειες που θα είχε αν μιλούσε, δεδομένου ότι βρίσκεται ακόμη στη Μόσχα.
«Μετά την 24η Φεβρουαρίου, η οικογένειά μου συνειδητοποίησε ότι ήμασταν απολύτως εναντίον αυτού του πολέμου, αλλά δεν ξέραμε πώς θα μπορούσαμε να διαμαρτυρηθούμε. Ένα από τα παιδιά μου είναι στην ηλικία της στρατιωτικής θητείας, οπότε αυτός είναι ένας ακόμη λόγος που θέλουμε να φύγουμε», λέει.
«Οι αρχές στη Ρωσία έχουν μια κακή τάση να βάζουν τους Εβραίους ως στόχο της προπαγάνδας τους»
Η αγωνία στη φωνή του για το γεγονός ότι πρέπει να σκεφτεί να εγκαταλείψει το σπίτι και τη χώρα του είναι ολοφάνερη και μιλάει για τους φόβους του ότι δεν θα μπορέσει να βρει δουλειά στο εξωτερικό και ότι δεν έχει τεράστιες αποταμιεύσεις.
Όμως, όπως πρότεινε η καθηγήτρια Shternshis, η αγωνία του Αλεξάντερ για το μέλλον της οικογένειάς του στη Ρωσία ξεπερνά την απλή αντίθεση στον πόλεμο.
«Οι αρχές στη Ρωσία είναι απρόβλεπτες και έχουν μια κακή τάση να βάζουν τους Εβραίους ως στόχο της προπαγάνδας τους, είμαστε παραδοσιακά ένας καλός τρόπος για να βρουν εσωτερικούς εχθρούς. Οι προπαππούδες και οι παππούδες μου υπέφεραν από εκείνες τις εποχές», σημειώνει χαρακτηριστικά ο Αλεξάντερ.
Το Κρεμλίνο θέλει να κλείσει το ρωσικό σκέλος του Jewish Agency
Ο ίδιος λέει ότι γνωρίζει μόνο άλλες δύο εβραϊκές οικογένειες και ότι η κοινότητα δεν αποτέλεσε μεγάλο μέρος της ζωής του. Φοβάται όμως ότι όσο ενσωματωμένος και αν είναι, αυτό δεν θα έχει σημασία αν αλλάξει το κλίμα κατά των Εβραίων.
Έχει υποβάλει αίτηση για την ισραηλινή υπηκοότητα και πρόκειται να περάσει από συνέντευξη τις επόμενες εβδομάδες. Ένα από τα πράγματα που έχει ανησυχήσει τον Αλεξάντερ είναι η δηλωμένη πρόθεση του Κρεμλίνου να κλείσει το ρωσικό σκέλος του Jewish Agency.
«Ξαφνικά το βλέπουμε αυτό στις ειδήσεις και αναρωτιόμαστε τι θα επακολουθήσει; Νιώθουμε πολύ ανασφαλείς και σκεφτόμαστε ότι θα μπορούσαμε να χάσουμε τη δουλειά μας ή να πάμε φυλακή. Τα πράγματα έχουν γίνει πολύ τρομακτικά».
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο BBC