«Το Εθνικό είναι και θα είναι εδώ» τόνισε στη πρώτη του συνέντευξη τύπου (από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντα του) ο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής της πρώτης κρατικής σκηνής, Γιάννης Μόσχος, αναφερόμενος στα 90 χρόνια που συμπληρώνει φέτος ο οργανισμός και επισημαίνοντας ότι το Εθνικό παραμένει διαχρονικά ένας βασικός πυλώνας της ελληνικής θεατρικής ζωής.
Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε με αφορμή την παρουσίαση των καλοκαιρινών παραγωγών του Εθνικού στην Επίδαυρο, καθώς και μέρους του νέου καλλιτεχνικού προγραμματισμού για τη θεατρική σεζόν 2022-2023, o οποίος περιλαμβάνει ένα πολυσυλλεκτικό ρεπερτόριο, Ελλήνων και ξένων συγγραφέων, κλασικών και σύγχρονων, ενώ παράλληλα διερευνά νέες δραματουργικές φόρμες.
Ο Γιάννης Μόσχος ανακοίνωσε τη νέα φυσιογνωμία των σκηνών που θα φιλοξενήσουν το ρεπερτόριο της ερχόμενης σεζόν, καθώς και την επανασύσταση της Πειραματικής Σκηνής, την επαναλειτουργία του διεθνούς εργαστηρίου αρχαίου δράματος στους Δελφούς, τη συνεργασία με το Θέατρο Τέχνης και τη συνέχιση των κοινωνικών δράσεων του Θεάτρου.
«Το Εθνικό Θέατρο ανήκει σε όλους μας, γι’ αυτό και οφείλει να είναι ανοιχτό σε όλα τα άτομα, όλων των ηλικιών, όλων των χρωμάτων, όλων των φύλων, όλων των σεξουαλικών προσανατολισμών, όλων των σωματικών ιδιαιτεροτήτων, όλων των αισθητικών και ιδεολογικών αντιλήψεων, όλων των διαφορών που κάνουν τον καθένα από εμάς μοναδικό», ανέφερε ο Γιάννης Μόσχος, επισημαίνοντας, επίσης, τη σημασία ύπαρξης συνέχειας στην ιστορική πορεία του θεσμού: «Το Εθνικό οφείλει να έχει συνέχεια, πιστεύω, ο εκάστοτε νέος διευθυντής του δεν καλείται να γκρεμίσει και να ξαναχτίσει τα πράγματα από την αρχή, αλλά να υιοθετήσει όλες τις θετικές μεταβολές προηγούμενων καλλιτεχνικών διευθύνσεων και, φυσικά, να εξελίξει τον οργανισμό εμπλουτίζοντας τη δραστηριότητά του με νέες πρωτοβουλίες και δίνοντας το δικό του καλλιτεχνικό στίγμα, χωρίς όμως να απαξιώνονται οι προσπάθειες που προηγήθηκαν. Το Εθνικό Θέατρο είναι οι άνθρωποί του, είναι οι εργαζόμενοι του, είναι όλοι αυτοί οι λαμπροί καλλιτέχνες με τους οποίους συνεργάστηκε τα τελευταία 90 χρόνια, αλλά και όλο το τεχνικό και διοικητικό προσωπικό που εργάζεται, αφανώς, πίσω από τη σκηνή. Οι άνθρωποί του είναι η παρακαταθήκη του, το παρόν, παρελθόν και μέλλον του».
Ανοίγοντας τη συνέντευξη ο Υφυπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Νικόλας Γιατρομανωλάκης σημείωσε ότι έχουν γίνει κινήσεις ώστε το Εθνικό να ενταχθεί σε προγράμματα του ταμείου ανάκαμψης που ανέρχονται σε περισσότερα από 7,5 εκατ. ευρώ, τα οποία θα διοχετευτούν κυρίως στην αναβάθμιση του κτιρίου του Rex. Ακόμη, όπως ανέφερε, πολιτεία και θέατρο προσανατολίζονται από κοινού σε δράσεις όπως η διοργάνωση residencies για Έλληνες καλλιτέχνες στο εξωτερικό και αντιστρόφως, showcase παραστάσεων του θεάτρου που θα στοχεύσει στην εξωστρέφειά του, ενώ, όπως ανακοινώθηκε, το Εθνικό θα πάρει μέρος και στη δράση του Υπουργείου Υγείας για την πολιτιστική συνταγογράφηση.
Αναφερόμενος στην ιδρυτική ομιλία που έδωσε προς τους ηθοποιούς ο πρώτος σκηνοθέτης του Εθνικού Θεάτρου, Φώτος Πολίτης, το 1932, ο Γιάννης Μόσχος επεσήμανε ότι σήμερα, ενενήντα χρόνια αργότερα, οι στόχοι παραμένουν οι ίδιοι, σημειώνοντας ότι προκειμένου το Εθνικό να υπηρετήσει τους σκοπούς του θα πρέπει να υπερασπίζεται το θέατρο συνόλου, να λειτουργεί ως ένα πολυσυλλεκτικό θέατρο που ενσωματώνει όλες τις τάσεις του ελληνικού θεατρικού τοπίου, χωρίς αποκλεισμούς, να δίνει βήμα σε όλες τις γενιές, να προωθεί την ελληνική θεατρική γραφή, να προάγει την παρουσία του ελληνικού θεάτρου στη διεθνή σκηνή, καθώς και να συμβάλλει ευρύτερα στη θεατρική και καλλιτεχνική παιδεία της χώρας, όχι μόνο μέσω των παραστάσεών του, αλλά και μέσω άλλων κοινωνικών δράσεων και προγραμμάτων που ωφελούν το σύνολο της κοινωνίας.
Οι καλοκαιρινές παραγωγές
Με τη «Μήδεια» του Μποστ σε σκηνοθεσία του Γιάννη Καλαβριανού (8-9/7) κατεβαίνει το Εθνικό στην Επίδαυρο. Με έναν εκλεκτό 20μελή θίασο και μια μη αναμενόμενη ορχήστρα εγχόρδων με τέσσερις μουσικούς επί σκηνής, σε ένα σκηνικό που θυμίζει χρυσό ερειπιώνα η σκηνοθεσία με παιγνιώδη διάθεση βουτά στην ανελέητη κωμωδία του σπουδαίου συγγραφέα. Αντλώντας έμπνευση από την αισθητική του δημιουργού της και προσπαθώντας να προσεγγίσει την καθαρότητα της γελοιογραφίας, η παράσταση επιχειρεί μια κατάδυση στο καλλιτεχνικό σύμπαν του Μποστ.
«Το πρώτο πράγμα που σε τραβάει στο έργο είναι η γλώσσα του. Ο λόγος του, αν και απλός, είναι έτσι φτιαγμένος που σε αιφνιδιάζει με την άρρηκτη σύνδεσή του με το παρόν, με τη δική μας ζωή μας, με τις δικές μας αγωνίες» σημειώνει ο Γιάννης Καλαβριανός.
Ο «Αίας» του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία Αργύρη Ξάφη (29-30/7) είναι η δεύτερη παραγωγή που θα παρουσιάσει το Εθνικό στην Επίδαυρο, σε μια παράσταση που αναδεικνύει τη μετωπική σύγκρουση δύο αντίθετων κόσμων. Αναγνωρίζοντας στον πυρήνα του αριστουργήματος του Σοφοκλή έναν βαθύ στοχασμό πάνω στην έννοια του χρόνου, τα αναποδογυρίσματα και τις αντιστροφές του, ο Ξάφης πειραματίζεται δραματουργικά και σκηνικά με τις ποιότητές του. Χωρίς εισόδους και εξόδους, με όλους τους ηθοποιούς επί σκηνής σε ένα παγωμένο σκηνικό τοπίο στη μέση του κατακαλόκαιρου, η σκηνοθεσία εμπνέεται από την ίδια την ψυχική κατάσταση του κεντρικού ήρωα για να μιλήσει για ένα τέλος εποχής, αλλά και για την ίδια την αλλοπρόσαλλη και αδυσώπητη φύση του χρόνου.
«Αυτός ο πολύπλοκος ήρωας αντιπροσωπεύει έναν παλιό κόσμο που δεν μπόρεσε να μετασχηματιστεί και άρα δεν κατάφερε να επιβιώσει. Ο κόσμος του Αίαντα είναι ένα ρέον σύμπαν, μοντέλο ίσως του Ηρακλείτου, χωρίς την ανακούφιση, όμως, του φιλόσοφου περί συνέχειας των πραγμάτων. Σε αυτόν τον κόσμο ένα πράγμα είναι βέβαιο, η αβεβαιότητα. Καμία εξαίρεση από αυτόν τον νόμο. Ο Αίαντας βλέπει τον κόσμο όπως ακριβώς είναι και, αποφασίζοντας να πάει αντίθετα στη ροή του, γίνεται ο εαυτός του» σημειώνει ο σκηνοθέτης.
Το Εθνικό Θέατρο ανεβάζει φέτος, μετά από αρκετά χρόνια, και μια καλοκαιρινή παραγωγή αφιερωμένη στους μικρούς του φίλους, το «Δίπλα δίπλα» των ‘Αγγελου Αγγέλου και Έμης Σίνη. Μια παράσταση για τη σημασία της φιλίας και της αποδοχής του άλλου, που παίζεται στη σκηνή «Νίκος Κούρκουλος» και από τον Ιούνιο θα περιοδεύσει σε ανοιχτά θέατρα της Αττικής.
Ακόμη, το 5ο Διεθνές Εργαστήριο Αρχαίου Δράματος θα πραγματοποιηθεί από τις 14 έως τις 29 Ιουλίου 2022 στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών. Το εργαστήριο θα διευθύνει ο σκηνοθέτης Θάνος Παπακωνσταντίνου με τη συνεργασία της Κωνσταντίνας Αγγελοπούλου (φωνητικό training), της Κάντυ Καρρά (σωματικό training) και του συνθέτη Δημήτρη Σκύλλα.
Κεντρικός άξονας κατά τη φετινή διοργάνωση θα είναι η έρευνα πάνω στον προφητικό λόγο στο αρχαίο δράμα. Στόχος του εργαστηρίου είναι η διάδοση και η μελέτη του αρχαίου δράματος, προσφέροντας εξειδικευμένη γνώση σε επαγγελματίες του θεάτρου, αλλά και η ενίσχυση του παγκόσμιου διαλόγου και προβληματισμού πάνω στο αρχαίο δράμα και στη σύγχρονη του πρόσληψη και πρακτική προσέγγιση.
Ο καλλιτεχνικός προγραμματισμός της νέας σεζόν
Από τη νέα σεζόν , όπως ανακοίνωσε ο Γιάννης Μόσχος, κάθε σκηνή αποκτά διακριτό ρόλο. Συγκεκριμένα η Κεντρική Σκηνή του Κτιρίου Τσίλλερ θα είναι αφιερωμένη στους κλασικούς συγγραφείς, και θα φιλοξενήσει τους «Βρικόλακες» του Ίψεν, σε σκηνοθεσία του Σταμάτη Φασουλή, τη «Σπασμένη στάμνα» του Χάινριχ φον Κλάιστ, σε σκηνοθεσία των Ακύλλα Καραζήση και Νίκου Χατζόπουλου και το «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» του Σαίξπηρ, σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Καραντζά.
Η Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος» θα φιλοξενήσει σύγχρονα, άπαιχτα έργα του ελληνικού και παγκόσμιου ρεπερτορίου, όπως «Ο άνθρωπος από το Παντόλσκ» του Ντμίτρι Ντανίλοβ, σε σκηνοθεσία του Γιώργου Κουτλή, «Ο άλλος» της Πένυς Φυλακτάκη, σε σκηνοθεσία της Σοφίας Πάσχου και «Ένα σπίτι φωτεινό σαν μέρα» του Τόνυ Κούσνερ, σε σκηνοθεσία του Γιάννη Μόσχου.
Στη Σκηνή «Μαρίκα Κοτοπούλη» του Θεάτρου Rex θα βρουν στέγη μουσικά έργα και μικτά θεάματα, και συγκεκριμένα «Τα φώτα της πόλης» του Τσάρλι Τσάπλιν, μια εκδοχή μιούζικαλ σε μουσική Θοδωρή Οικονόμου και το «Μια νύχτα στην Επίδαυρο», ένα μικτό θέαμα σε σύλληψη και σκηνοθεσία του Νίκου Καραθάνου.
Η Σκηνή «Ελένη Παπαδάκη» θα φιλοξενήσει και πάλι το Μικρό Εθνικό (Παιδική & Εφηβική Σκηνή), με υπεύθυνη τη Σοφία Βγενοπούλου, με τις παραστάσεις, «Η Χάιντι και τα βουνά» του Ανδρέα Φλουράκη, σε σκηνοθεσία της Ιώς Βουλγαράκη και «Το ξύπνημα της άνοιξης» του Φρανκ Βέντεκιντ, σε σκηνοθεσία του Γιάννη Καραούλη.
Ανάμεσα στις πρωτοβουλίες της νέας διεύθυνσης είναι η επανασύσταση της Πειραματικής Σκηνής, η οποία θα στεγαστεί στη Σκηνή «Κατίνα Παξινού». Η Πειραματική Σκηνή Νέων Δημιουργών παραδίδεται σε τρεις καλλιτεχνικούς υπευθύνους, που θα αναλάβουν τον προγραμματισμό της διαδοχικά: τον Γιώργο Κουτλή για τη σεζόν 2022-23, την Κατερίνα Γιαννοπούλου για τη σεζόν 2023-24 και την Ελένη Ευθυμίου για τη σεζόν 2024-25. Στόχος τους όπως είπαν είναι να «δώσουν βήμα σε καλλιτέχνες που τώρα κάνουν τα πρώτα τους βήματα με την ελπίδα πως θα μας απασχολήσουν στο μέλλον».
Σύμπραξη με το Θέατρο Τέχνης
Το Εθνικό θα συμπράξει με το Θέατρο Τέχνης Κάρολου Κουν για τον εορτασμό των 100 χρόνων από τη γέννηση του Ιάκωβου Καμπανέλλη. Οι δυο ιστορικοί θεατρικοί οργανισμοί που διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην ανάδειξη του Ι. Καμπανέλλη, ως ενός από τους κορυφαίους δραματουργούς της σύγχρονης ελληνικής γραφής, θα συνεργαστούν για να τον τιμήσουν από κοινού.
Στο πλαίσιο του αφιερώματος θα παιχτεί στη σκηνή της Φρυνίχου η παράσταση «Η Στέλλα με τα κόκκινα γάντια» σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα. Πρόκειται για μία παραγωγή του Εθνικού της περιόδου 2020-21 που δεν παίχτηκε ποτέ μπροστά σε ζωντανό κοινό παρά μόνο σε live-streaming .
Ακόμη, στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του Εθνικού θα πραγματοποιηθεί μια γιορτή μνήμης με θέμα τις παραστάσεις του Ιάκωβου Καμπανέλλη που έχουν ανέβει στο παρελθόν στο Εθνικό Θέατρο και το Θέατρο Τέχνης, σε κοινή επιμέλεια των δύο θεατρικών οργανισμών και με τη συνεργασία της Κατερίνας Καμπανέλλη.
Οι εκδηλώσεις εντάσσονται στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων του ΥΠΠΟΑ για το «Λογοτεχνικό Έτος 2022 Ιάκωβος Καμπανέλλης».