Την εβδομαδιαία συνολική έκθεση για τις αναπνευστικές λοιμώξεις που «κυκλοφορούν» την τρέχουσα περίοδο, ανάμεσά τους την Covid-19 και τη Γρίπη, έδωσε για πρώτη φορά στη δημοσιότητα ο ΕΟΔΥ.
Πιο αναλυτικά η έκθεση του ΟΕΔΥ:
Στην παρούσα έκθεση, γίνεται ανασκόπηση των διαθέσιμων επιδημιολογικών δεδομένων των συστημάτων επιτήρησης του ΕΟΔΥ για τις ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος (SARSCoV-2, ιοί γρίπης και αναπνευστικός συγκυτιακός ιός – RSV) στη χώρα μας για την εβδομάδα 50/2022 (12–18 Δεκεμβρίου 2022).
Συνοπτικά την εβδομάδα 50:
Γριπώδεις συνδρομές (ανεξαρτήτως παθογόνου)
✓ καταγράφηκε περαιτέρω αύξηση σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα στην κοινότητα
✓ η αύξηση αφορούσε στις ηλικιακές ομάδες 5-14 και 15-64 ετών, ενώ στις ηλικίες κάτω των 5 ετών και τις ηλικίες 65 ετών και άνω η αναλογία των ατόμων με γριπώδη συνδρομή στο σύνολο των επισκέψεων ήταν σχετικά σταθερή
Ιός SARS-CoV2 – λοίμωξη COVID-19
✓ η θετικότητα στην κοινότητα παρουσίασε μείωση για τρίτη συνεχόμενη εβδομάδα
✓ ο αριθμός των εισαγωγών για COVID-19 ήταν στα ίδια επίπεδα με την προηγούμενη εβδομάδα
✓ καταγράφηκαν 104 νέες διασωληνώσεις ασθενών με λοίμωξη COVID-19
✓ καταγράφηκαν 150 θάνατοι με διάμεση ηλικία τα 85 έτη (εύρος 49-98)
✓ η υπο-παραλλαγή ΒΑ.5 εξακολουθεί να είναι η συχνότερη υπο-παραλλαγή της Όμικρον στη χώρα
μας
✓ οι υπο-παραλλαγές ΒQ.1 και BQ.1.1., παρουσιάζουν αύξηση σε σχέση με τις υπόλοιπες υποπαραλλαγές της ΒΑ.5
✓ η επιτήρηση του ιικού φορτίου στα αστικά λύματα έδειξε αύξηση της κυκλοφορίας του ιού SARSCoV2 σε 5 από τις 8 περιοχές που ελέγχθηκαν
Ιός της γρίπης
✓ η θετικότητα παρέμεινε υψηλά
✓ καταγράφηκαν 4 νέα σοβαρά κρούσματα εργαστηριακά επιβεβαιωμένης γρίπης τύπου Α, που αφορούσαν νοσηλευόμενους σε ΜΕΘ
✓ συνολικά από την εβδομάδα 40/2022 έως και την εβδομάδα 50/2022 νοσηλεύτηκαν 17 άτομα με γρίπη σε ΜΕΘ
✓ δεν καταγράφηκαν θάνατοι από γρίπη την εβδομάδα 50/2022
✓ από την εβδομάδα 40/2022 έως και την εβδομάδα 50/2022 έχει καταγραφεί ένας θάνατος ασθενούς με εργαστηριακά επιβεβαιωμένη γρίπη
✓ από τα 108 στελέχη τύπου Α που εξετάστηκαν από την εβδομάδα 40/2022 έως και την εβδομάδα 50/2022, 106 (98%) ταξινομήθηκαν στον υπότυπο Α(Η3Ν2) και 2 (2%) στον υπότυπο
Α(Η1Ν1)pdm09 Αναπνευστικός συγκυτιακός ιός – RSV
✓ η θετικότητα ήταν περίπου σταθερή σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα σε δείγμα από μαζικές δειγματοληψίες στην κοινότητα (non-sentinel δείγματα)
Α] ΕΝΙΑΙΑ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΣΕ ΔΟΜΕΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΥΓΕΙΑΣ (ΠΦΥ) (INTEGRATED RESPIRATORY SURVEILLANCE – INFLUENZA LIKE ILLNESS (ILI)) – ΔΙΚΤΥΟ SENTINEL ΠΦΥ
A1. Κλινικό σκέλος – Δίκτυο Sentinel ΠΦΥ
Στόχος του κλινικού σκέλους της ενιαίας επιτήρησης αναπνευστικών λοιμώξεων σε δομές ΠΦΥ (Δίκτυο Παρατηρητών Νοσηρότητας στην ΠΦΥ (Sentinel ΠΦΥ)) της Διεύθυνσης Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Παρέμβασης για τα Λοιμώδη Νοσήματα είναι η παρακολούθηση της διαχρονικής τάσης της συχνότητας εμφάνισης γριπώδους συνδρομής στην κοινότητα (Influenza Like Illness – ILI).
Σημειώνεται ότι, ο σκοπός των συστημάτων επιτήρησης sentinel, διεθνώς, δεν είναι η καταγραφή του συνόλου των κρουσμάτων, ή η εκτίμηση της πραγματικής επίπτωσης των λοιμώξεων αυτών στην κοινότητα, αλλά η καταγραφή του ποσοστού των ατόμων με συμπτώματα γριπώδους συνδρομής επί του συνόλου των επισκέψεων στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας.
Η γριπώδης συνδρομή ορίζεται σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) ως αιφνίδια έναρξη συμπτωμάτων που περιλαμβάνουν τουλάχιστον ένα συστηματικό σύμπτωμα (πυρετό, καταβολή, κεφαλαλγία, μυαλγίες) και τουλάχιστον ένα σύμπτωμα από το αναπνευστικό σύστημα (βήχας, πονόλαιμος, δύσπνοια).
Επιλεγμένοι γιατροί της ΠΦΥ (ειδικότητας γενικής ιατρικής, παθολογίας και παιδιατρικής), τόσο από δημόσιες δομές ΠΦΥ, όσο και από ιδιωτικά ιατρεία, από όλη την επικράτεια, με κατάλληλη γεωγραφική κατανομή, καταγράφουν τον αριθμό κρουσμάτων γριπώδους συνδρομής σε εβδομαδιαία βάση, μαζί με το σύνολο των επισκέψεων στις εν λόγω δομές για οποιαδήποτε αιτία.
Ο δείκτης γριπώδους συνδρομής (αριθμός των κρουσμάτων γριπώδους συνδρομής ανά 1.000 επισκέψεις) υπολογίζεται για την επικράτεια, καθώς και ανά ηλικιακή ομάδα (0-4, 5-14, 15-64, 65+) για κάθε εβδομάδα.
Εβδομάδα 50/2022 – Αποτελέσματα
Κατά την εβδομάδα 50/2022, ο αριθμός των ιατρών του δικτύου που απέστειλε κλινικά δεδομένα ανήλθε στους 160 και οι επισκέψεις για κάθε αιτία στις 16.234. Τη συγκεκριμένη εβδομάδα, ο αριθμός κρουσμάτων γριπώδους συνδρομής ανά 1.000 επισκέψεις παρουσίασε αύξηση σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα. Η αύξηση αφορά κυρίως στις ηλικίες 5-14 ετών.
Α2. Εργαστηριακό σκέλος – Δίκτυο Sentinel ΠΦΥ
Στόχος του εργαστηριακού σκέλους της ενιαίας επιτήρησης αναπνευστικών λοιμώξεων είναι ο προσδιορισμός της θετικότητας ανά αναπνευστικό παθογόνο στην κοινότητα. Επιλεγμένοι ιατροί του Δικτύου Sentinel ΠΦΥ λαμβάνουν ρινοφαρυγγικά δείγματα από ασθενείς που προσέρχονται με 5 συμπτώματα γριπώδους συνδρομής (μέγιστος αριθμός 5 δείγματα την εβδομάδα ανά παρατηρητή).
Τα δείγματα αποστέλλονται στα δύο Κέντρα αναφοράς Γρίπης (Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ και Β’ Εργαστήριο Μικροβιολογίας, Ιατρική Σχολή Α.Π.Θ.) όπου εξετάζονται
για την παρουσία του ιού SARS-CoV-2 και ιών γρίπης.
Ο έλεγχος των δειγμάτων για RSV προγραμματίζεται να ξεκινήσει τις επόμενες εβδομάδες. Σημειώνεται ότι, η προσέλευση ατόμων με γριπώδη συνδρομή σε μονάδες ΠΦΥ, καθώς και η διαχείρισή τους έχει αλλάξει κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, οπότε η θετικότητα που προκύπτει από τον εργαστηριακό έλεγχο των δειγμάτων του δικτύου Sentinel – ΠΦΥ μπορεί να διαφέρει από τη θετικότητα στο γενικό πληθυσμό ή σε επιμέρους ομάδες του πληθυσμού. Εκτιμάται ότι αυτό ισχύει σε μεγάλο βαθμό για τη θετικότητα του SARS-CoV-2.
Εβδομάδα 50/2022 – Αποτελέσματα
Την εβδομάδα 50/2022 ελήφθησαν 86 δείγματα από τους εργαστηριακούς παρατηρητές του δικτύου Sentinel της ΠΦΥ. Από αυτά, 4 (5%) ήταν θετικά για SARS-CoV-2 και 31 (36%) ήταν θετικά για γρίπη.
Β] ΜΑΖΙΚΕΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΕΣ ΤΟΥ ΕΟΔΥ ΜΕ ΤΙΣ ΚΙΝΗΤΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΥΓΕΙΑΣ (ΚΟΜΥ) – ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Κατά την εβδομάδα 50/2022, πραγματοποιήθηκαν 939 δράσεις δειγματοληπτικών ελέγχων από τις Κινητές Ομάδες Υγείας του ΕΟΔΥ, στις οποίες διενεργήθηκαν 52.990 έλεγχοι με διαγνωστικό τεστ ταχείας ανίχνευσης αντιγόνων (Rapid Ag test) για SARS-CoV-2 και βρέθηκαν 7.318 θετικά δείγματα (14%).
Επιπλέον, την εβδομάδα 50/2022 επιλέχθηκαν για μοριακό έλεγχο 970 δείγματα από τις δράσεις μαζικών δειγματοληψιών στην κοινότητα, από άτομα με συμπτώματα γριπώδους συνδρομής (nonsentinel δείγματα κοινότητας). Από αυτά, τα 251 (26%) ήταν θετικά για SARS-CoV-2, 133 (14%) ήταν θετικά για γρίπη και 91 (9%) ήταν θετικά για RSV.
Γ] ΚΑΘΟΛΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΜΕΝΩΝ ΣΟΒΑΡΩΝ ΚΡΟΥΣΜΑΤΩΝ COVID-19 ΚΑΙ ΓΡΙΠΗΣ ΜΕ Ή ΧΩΡΙΣ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΣΕ ΜΟΝΑΔΑ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ (ΜΕΘ) – ΣΥΝΟΛΟ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ
Γ1. Νέες εισαγωγές COVID-19
Το σύνολο των νέων εισαγωγών στα νοσοκομεία της επικράτειας για COVID-19 την εβδομάδα 50/2022 ήταν 1.343 ασθενείς (επταήμερος μέσος όρος: 192 εισαγωγές, -6% εβδομαδιαία μεταβολή).
Γ2. Νέες διασωληνώσεις COVID-19
Σε καθημερινή βάση πραγματοποιείται ενεργητική επιτήρηση όλων των κρουσμάτων με λοίμωξη COVID-19 που νοσηλεύονται σε ΜΕΘ ή που βρίσκονται διασωληνωμένοι σε θάλαμο νοσηλείας (καθολικό σύστημα) από τη Διεύθυνση Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Παρέμβασης για τα Λοιμώδη Νοσήματα.
Ο αριθμός των νέων διασωληνώσεων ασθενών με λοίμωξη COVID-19 την εβδομάδα 50/2022 ήταν 104 (61% άνδρες). Η διάμεση ηλικία των ασθενών ήταν 77 έτη (εύρος: 25-89), ενώ το 98% έχει υποκείμενο νόσημα ή/και ηλικία 70 ετών και άνω.
Γ3. Επιτήρηση σοβαρών κρουσμάτων γρίπης
Σε καθημερινή βάση πραγματοποιείται ενεργητική επιτήρηση όλων των κρουσμάτων με εργαστηριακά επιβεβαιωμένη λοίμωξη γρίπης που νοσηλεύονται σε ΜΕΘ από τη Διεύθυνση Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Παρέμβασης για τα Λοιμώδη Νοσήματα.
Την εβδομάδα 50/2022 καταγράφηκαν 4 νέα σοβαρά κρούσματα εργαστηριακά επιβεβαιωμένης γρίπης τύπου Α, με νοσηλεία σε ΜΕΘ. Πρόκειται για 3 άνδρες και 1 γυναίκα από 60 έως 81 έτη και διάμεση ηλικία τα 74 έτη. Συνολικά από την εβδομάδα 40/2022 έως και την εβδομάδα 50/2022 νοσηλεύτηκαν με γρίπη 17 άτομα σε ΜΕΘ.
Δ] ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑΣ –ΘΑΝΑΤΩΝ
Δ1. Επιτήρηση υπερβάλλουσας θνησιμότητας από όλες τις αιτίες (EUROMOMO Surveillance)
Το σύστημα επιδημιολογικής επιτήρησης της θνησιμότητας από όλες τις αιτίες λειτουργεί στο πλαίσιο του προγράμματος European MOnitoring of excess MOrtality for public health action (EuroMOMO), στο οποίο συμμετέχουν 25 ευρωπαϊκές χώρες. Το συντονισμό του προγράμματος στην Ελλάδα έχει η Διεύθυνση Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Παρέμβασης για τα Λοιμώδη Νοσήματα του ΕΟΔΥ.
Η καταγραφή των θανάτων στην Ελλάδα γίνεται από τα ληξιαρχεία των δήμων της χώρας και αφορά στους θανάτους που δηλώθηκαν κατά την εβδομάδα αναφοράς. Τα δεδομένα αφορούν στο σύνολο της χώρας, και προέρχονται από το Πληροφοριακό Σύστημα Διαχείρισης Ληξιαρχικών Πράξεων που λειτουργεί από το Μάιο του 2013 στη Διεύθυνση Μηχανοργάνωσης & ΗΕΣ της Γεν. Διεύθυνσης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων του Υπουργείου Εσωτερικών. Στο πλαίσιο αυτό, o ΕΟΔΥ έχει οριστεί από το Υπουργείο Εσωτερικών ως διαπιστευμένος φορέας.
Για τον υπολογισμό της υπερβάλλουσας θνησιμότητας εκτιμάται η διαφορά μεταξύ του παρατηρούμενου αριθμού θανάτων ανεξαρτήτου αιτίας από τον αντίστοιχο αναμενόμενο αριθμό θανάτων που βασίζεται στο μέσο όρο των προηγούμενων ετών. Για την εκτίμηση του μεγέθους της διαφοράς μεταξύ παρατηρούμενου και αναμενόμενου, ή το αν η υπερβάλλουσα θνησιμότητα είναι σε υψηλά επίπεδα, εκτιμάται ο λόγος της προηγούμενης διαφοράς προς την τυπική απόκλιση (zscore).
Ανάλογα με τα επίπεδα του z-score, η αύξηση στην υπερβάλλουσα θνησιμότητα θεωρείται μέτρια όταν είναι μεγαλύτερη από 4 και μικρότερη ή ίση με 7 τυπικές αποκλίσεις, υψηλή όταν είναι μεγαλύτερη από 7 και μικρότερη ή ίση με 10 τυπικές αποκλίσεις, πολύ υψηλή όταν είναι μεγαλύτερη από 10 και μικρότερη ή ίση με 15 τυπικές αποκλίσεις, και ασυνήθιστα πολύ υψηλή όταν είναι μεγαλύτερη από 15 τυπικές αποκλίσεις.
Κατά την εβδομάδα 50/2022, το z-score για την Ελλάδα ήταν χαμηλότερο του 4 που χαρακτηρίζεται από το EuroMOMO ως χαμηλή υπερβάλλουσα θνησιμότητα.
Δ2. Επιτήρηση θανάτων λοίμωξης COVID-19
Την εβδομάδα 50/2022 καταγράφηκαν 150 θάνατοι ασθενών COVID-19 (8% εβδομαδιαία μεταβολή), με διάμεση ηλικία τα 85 έτη (εύρος 49-98). Το σύνολο των αποθανόντων είχε υποκείμενο νόσημα ή/και ηλικία 70 ετών και άνω.
Δ3. Επιτήρηση θανάτων γρίπης
Από την εβδομάδα 40/2022 έως και την εβδομάδα 50/2022 έχει καταγραφεί ένας θάνατος από εργαστηριακά επιβεβαιωμένη γρίπη. Πρόκειται για γυναίκα ηλικίας 78 ετών με υποκείμενα νοσήματα.
Ε] ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΚΡΟΥΣΜΑΤΩΝ ΛΟΙΜΩΞΗΣ COVID-19 ΚΑΙ ΓΡΙΠΗΣ
Ε1. Δείγματα θετικά για τον ιό SARS-CoV-2
Στην παρούσα αναφορά περιλαμβάνονται τα αποτελέσματα ανάλυσης από το Eθνικό Δίκτυο Γονιδιωματικής Επιτήρησης του ιού SARS-CoV-2, που λειτουργεί υπό το συντονισμό του Κεντρικού Εργαστηρίου Δημόσιας Υγείας (ΚΕΔΥ) του ΕΟΔΥ.
Συγκεκριμένα, από τις εβδομάδες 09-10 του 2022 που επικράτησε πλήρως το στέλεχος Omicron έως και τις εβδομάδες 49-50 του 2022 αναλύθηκαν γονιδιωματικά συνολικά 15.738 δείγματα.
Από την εβδομάδα 36 του 2022 και μετά, το στέλεχος BA.2 παρουσιάζει αύξηση, ενώ το ΒΑ.5 σχετική μείωση. Παρόλα αυτά, το στέλεχος ΒΑ.5 εξακολουθεί να είναι το συχνότερα αναγνωριζόμενο.
Όσον αφορά στη διαχρονική εξέλιξη των υπο-παραλλαγών του στελέχους ΒΑ.5, την εβδομάδα 39 εμφανίστηκε η υπο-παραλλαγή ΒQ.1 και εν συνεχεία η BQ.1.1., η οποία παρουσιάζει αύξηση σε σχέση με τις υπόλοιπες υπο-παραλλαγές του στελέχους ΒΑ.5. Το ποσοστό των υπο-παραλλαγών του στελέχους ΒΑ.2, συμπεριλαμβανομένης της υπο-παραλλαγής ενδιαφέροντος BA.2.75, παραμένει στα ίδια επίπεδα με την προηγούμενη εβδομάδα.
Ε2. Δείγματα θετικά για γρίπη
Στα θετικά δείγματα για γρίπη πραγματοποιείται υποτύπηση και ένα υποσύνολο των θετικών δειγμάτων κάθε έτος ελέγχεται για γενετικό και αντιγονικό προσδιορισμό, καθώς και για ευαισθησία σε αντιϊκά φάρμακα.
Κατά την εβδομάδα 50/2022 στα δύο Εθνικά Εργαστήρια Αναφοράς Γρίπης συνολικά ελέγχθηκαν για ιούς γρίπης 101 κλινικά δείγματα, 14 από νοσοκομεία και 87 από το
Σύστημα Παρατηρητών
Νοσηρότητας στην ΠΦΥ. Τα 32 (32%) εξ΄ αυτών ήταν θετικά για ιούς γρίπης τύπου Α και ανήκαν στον υπότυπο Α(Η3Ν2).
Συνολικά, από την εβδομάδα 40/2022 έως και την εβδομάδα 50/2022 έχουν ελεγχθεί 618 κλινικά δείγματα, 87 από νοσοκομεία και 531 από το Σύστημα Παρατηρητών Νοσηρότητας. Τα 108 (18%) εξ΄ αυτών ήταν θετικά για ιούς γρίπης τύπου Α. Από τα 108 στελέχη τύπου Α στα οποία έγινε υποτύπηση, 106 (98%) ανήκαν στον υπότυπο Α(Η3Ν2) και 2 (2%) στον υπότυπο Α(Η1Ν1)pdm09.
Στ] ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑΣ ΛΥΜΑΤΩΝ
Ανακοινώνονται τα αποτελέσματα των εργαστηριακών ελέγχων του Εθνικού Δικτύου Επιδημιολογίας Λυμάτων (ΕΔΕΛ) για την επιδημιολογική επιτήρηση του ιού SARS-CoV-2 σε αστικά λύματα, το οποίο λειτουργεί υπό το συντονισμό του Τμήματος Περιβαλλοντικής Υγείας της Διεύθυνσης Επιδημιολογίας και Πρόληψης Μη Μεταδοτικών Νοσημάτων του ΕΟΔΥ.
Τα δείγματα προέρχονται από την Περιφέρεια Αττικής και τις πόλεις της Θεσσαλονίκης, του Ηρακλείου, των Χανίων, του Αγίου Νικολάου Λασιθίου, της Πάτρας, των Ιωαννίνων και της Κέρκυρας. Τα δείγματα λαμβάνονται από τις εισόδους των κατά τόπους Μονάδων Επεξεργασίας Λυμάτων (ΜΕΛ) και αντιστοιχούν στον πληθυσμό που εξυπηρετείται από αυτές.
Την εβδομάδα 12 έως 18 Δεκεμβρίου 2022, παρατηρήθηκε αυξητική τάση σε σχέση με την εβδομάδα 5 έως 11 Δεκεμβρίου 2022, στο μέσο εβδομαδιαίο ιικό φορτίο του SARS-CoV-2 στα αστικά λύματα σε τρεις από τις οκτώ (3/8) περιοχές που ελέγχθηκαν από το ΕΔΕΛ, πτωτικές τάσεις σε δύο από τις 15 οκτώ (2/8) περιοχές και σταθεροποίηση σε δύο περιοχές (2/8). Καθαρά αυξητική τάση στο μέσο εβδομαδιαίο φορτίο των αστικών λυμάτων παρατηρήθηκε στην Πάτρα (+195%) και στα Χανιά (+111%), ενώ οριακή ήταν η αύξηση που παρατηρήθηκε στην Περιφέρεια Αττικής. Πτωτικές τάσεις παρατηρήθηκαν στον Άγιο Νικόλαο (-77%) και στα Ιωάννινα (-54%).
Σταθεροποίηση στο μέσο εβδομαδιαίο ιικό φορτίο των αστικών λυμάτων παρατηρήθηκε στο Ηράκλειο (+4%) και στη Θεσσαλονίκη (+7%). Το ιικό φορτίο των αστικών λυμάτων παρέμεινε μη ανιχνεύσιμο στην Κέρκυρα, όπως και την προηγούμενη εβδομάδα αναφοράς, 05-11/12/2022.