Εδώ και 25 χρόνια, ο βιολόγος Ρόμπερτ Ντάντλεϊ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ προσπαθεί να εξηγήσει την αγάπη των ανθρώπων στο αλκοόλ. Το 2014, πρότεινε τη διαδεδομένη πλέον θεωρία ότι η έλξη στο πιοτό ξεκίνησε πριν από εκατομμύρια χρόνια, όταν οι πρόγονοί μας ανακάλυψαν ότι η μυρωδιά της αιθανόλης οδηγεί σε ώριμα, ζυμωμένα φρούτα με επιπλέον θερμίδες.
Μια νέα μελέτη προσφέρει τώρα στήριξη στη θεωρία, την οποία ο Ντάντλεϊ ονομάζει «υπόθεση του μεθυσμένου πιθήκου».
Ο Ντάνλεϊ συνεργάστηκε με δύο ερευνήτριες που εξέτασαν μισοφαγωμένα φρούτα που είχαν πετάξει στο έδαφος πίθηκοι του είδους Ateles geoffroyi. Τα περισσότερα δείγματα περιείχαν αιθανόλη σε συγκεντρώσεις 1-2%, η οποία προέρχεται από τα σάκχαρα που καταναλώνουν μύκητες στη διαδικασία της ζύμωσης.
Επιπλέον, οι ερευνητές κατάφεραν να συλλέξουν ούρα από πέντε πιθήκους και διαπίστωσαν ότι οι τέσσερις ήταν θετικοί σε δευτερογενείς μεταβολίες του αλκοόλ, κάτι που δείχνει ότι η αιθανόλη χρησιμοποιείται ως πηγή ενέργειας και δεν περνάει απλώς από τον οργανισμό των θηλαστικών.
«Για πρώτη φορά μπορέσαμε να δείξουμε πέρα από κάθε αμφιβολία ότι τα άγρια πρωτεύοντα, χωρίς καμία ανθρώπινη παρέμβαση, καταναλώνουν φρούτα με αιθανόλη» δήλωσε η Κριστίνα Κάμπελ, καθηγήτρια Ανθρωπολογίας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Νόρθριτζ και επικεφαλής της μελέτης που δημοσιεύεται στο Royal Society Open Science.
«Πρόκειται για μία μόνη μελέτη, και απαιτούνται περισσότερες, όπως φαίνεται όμως πρέπει να υπάρχει μια δόση αλήθειας στην υπόθεση του μεθυσμένου πιθήκου» πρόσθες.
Ο Ντάντλεϊ παρουσίασε τις πρώτες ενδείξεις για τη θεωρία του στο βιβλίο The Drunken Monkey: Why We Drink and Abuse Alcohol, (O μεθυσμένος πίθηκος: Γιατί πίνουμε και κάνουμε κατάχρηση του αλκοόλ). Όπως έγραφε τότε, ορισμένα ώριμα φρούτα που είναι γνωστό ότι καταναλώνονται από πρωτεύοντα περιέχουν αλκοόλ σε ποσοστό έως και 7% κατά όγκο, περισσότερο από την περιεκτικότητα της μπύρας. Όταν γράφτηκε το βιβλίο, όμως, δεν υπήρχαν ενδείξεις ότι οι πίθηκοι προτιμούν τα ζυμωμένα, αλκοολούχα φρούτα, ή ότι μεταβολίζουν το αλκοόλ των φρούτων.
Η νέα μελέτη «είναι άμεση δοκιμή της υπόθεσης του μεθυσμένου πιθήκου» σχολιάζει ο Ντάντλεϊ. «Πρώτον, υπάρχει αιθανόλη στα φρούτα που τρώνε, και τρώνε πολλά φρούτα». Δεύτερον, μεταβολίζουν τον αλκοόλ –δευτερογενείς μεταβολίτες όπως το αιθυλογλυκουρονίδιο και ο θειικός αιθυλεστέρας ανιχνεύονται στα ούρα τους».
»Αυτό που δεν γνωρίζουμε είναι πόσο καταναλώνουν και ποια επίδραση έχει στη συμπεριφορά και την ψυχολογία τους. Τα ευρήματα όμως προσφέρουν επιβεβαίωση» καταλήγει.
Τα φρούτα που κατανάλωναν οι πίθηκοι της μελέτης ήταν κυρίως καρποί του δέντρου τζόμπο (Spondias mombin), οι οποίοι χρησιμοποιούνται εδώ και χιλιετίες από λαούς της Νότιας και Κεντρικής Αμερικής για την παρασκευή του αλκοολούχου ποτού τσίτσα.
Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, τα ζυμωμένα φρούτα περιέχουν περισσότερες θερμίδες από όσα δεν έχουν υποστεί ακόμα ζύμωση και επομένως η κατανάλωσή του προσφέρει πλεονέκτημα, μια και η τροφή συχνά σπανίζει στη φύση.
Ομοίως, η προτίμηση των προγόνων μας στις τροφές με υψηλό ενεργειακό περιεχόμενο μπορεί να οδήγησε τελικά στην αγάπη μας για το αλκοόλ.
Η περιεκτικότητα των φρούτων τζόμπα σε αλκοόλ εκτιμάται ότι είναι πολύ μικρή για να μεθύσουν οι πίθηκοι.
Σήμερα όμως το αλκοόλ είναι ευρέως διαθέσιμο σε πυκνότερα διαλύματα, κάτι που σημαίνει ότι είναι εύκολο να το παρακάνει κανείς.
Όπως λέει ο Κάμπελ, «η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, όπως ο διαβήτης και η παχυσαρκία, μπορεί να θεωρηθεί ασθένεια διατροφικής υπερβολής».