Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε βιώσει αναταράξεις ενώ ταξιδεύουμε με αεροπλάνο. Οι έντονες αναταράξεις μπορούν να βάλουν σε κίνδυνο ακόμα και τον πιο έμπειρο πιλότο και να κάνουν τα πέντε λεπτά να φαίνονται σαν μια αιωνιότητα.
Μόνο στις ΗΠΑ, 65.000 αεροπλάνα πέφτουν σε μέτριες αναταράξεις, δηλαδή αυτές που κάνουν τα αντικείμενα να πέφτουν και αναγκάζουν τους αεροσυνοδούς να δεθούν στα καθίσματά τους, κάθε χρόνο. Όμως 5.500 αεροπλάνα ετησίως πέφτουν σε σοβαρές αναταράξεις, από εκείνες που μπορούν να προκαλέσουν τραυματισμούς. Τώρα, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι τα ταξίδια με αεροπλάνο θα γίνουν πιο δύσκολα.
Σύμφωνα με επιστήμονες που μίλησαν στο CNN, οι σοβαρές αναταράξεις, θα διπλασιαστούν ή και θα τριπλασιαστούν τις επόμενες δεκαετίες, λόγω της κλιματικής αλλαγής. «Εκτελέσαμε κάποιες προσομοιώσεις σε υπολογιστή και διαπιστώσαμε ότι οι έντονες αναταράξεις θα μπορούσαν να διπλασιαστούν ή να τριπλασιαστούν τις επόμενες δεκαετίες», λένε χαρακτηριστικά.
Τα τρία είδη αναταράξεων
Εάν εξαιρεθούν τα θανατηφόρα δυστυχήματα σε αεροπλάνα, οι αναταράξεις είναι η κύρια αιτία τραυματισμών αεροσυνοδών και επιβατών, σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Αεροπορίας των ΗΠΑ, και είναι ένας από τους πιο συνηθισμένους τύπους αεροπορικών ατυχημάτων σήμερα. Οι αναταράξεις κοστίζουν στις αμερικανικές αεροπορικές εταιρείες έως και 500 εκατομμύρια δολάρια ετησίως, καθώς προκαλούν τραυματισμούς, καθυστερήσεις και ζημιές.
«Υπάρχει μια κλίμακα για τη μέτρηση του πόσο ισχυρές είναι οι αναταράξεις», λέει στο CNN ο Paul Williams, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Reading. «Υπάρχουν ελαφριές αναταράξεις, στις οποίες νιώθετε μια μικρή πίεση στη ζώνη ασφαλείας σας, αλλά το σερβίρισμα του φαγητού μπορεί να συνεχιστεί και πιθανότατα μπορείτε να περπατήσετε στην καμπίνα, ίσως με κάποια δυσκολία».
«Έπειτα, υπάρχουν μέτριες αναταράξεις, όπου σίγουρα θα νιώσετε την πίεση της ζώνης ασφαλείας, οτιδήποτε δεν είναι ασφαλισμένο θα μετακινηθεί και το περπάτημα είναι δύσκολο. Οι αεροσυνοδοί συνήθως λαμβάνουν οδηγίες να καθίσουν στις θέσεις τους», προσθέτει.
«Το χειρότερο είδος είναι οι έντονες αναταράξεις: Αυτές είναι ισχυρότερες από τη βαρύτητα, επομένως μπορεί να σας κολλήσουν στο κάθισμά σας και εάν δεν φοράτε τη ζώνη ασφαλείας σας θα πεταχθείτε μέσα στην καμπίνα. Αυτό είναι το είδος αναταράξεων που προκαλεί σοβαρούς τραυματισμούς, όπως για παράδειγμα σπασμένα κόκαλα».
Ο Williams πιστεύει ότι η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τις αναταράξεις και άρχισε να μελετά το θέμα το 2013. «Κάναμε κάποιες προσομοιώσεις σε υπολογιστή και διαπιστώσαμε ότι οι έντονες αναταράξεις θα μπορούσαν να διπλασιαστούν ή να τριπλασιαστούν τις επόμενες δεκαετίες», λέει.
«Αναταράξεις καθαρού ουρανού»
Στο επίκεντρο της αλλαγής αυτής βρίσκεται ένας τύπος αναταράξεων που ονομάζεται «αναταράξεις καθαρού ουρανού» (clear air turbulence) και δεν συνδέεται με κάποια ορατή ένδειξη, όπως είναι οι καταιγίδες ή τα σύννεφα. Αυτές οι αναταράξεις χτυπούν ξαφνικά και είναι δύσκολο να αποφευχθούν.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι από το 2009 έως και το 2018, οι πιλότοι δεν είχαν καμία προειδοποίηση περίπου στο 28% των ατυχημάτων που σχετίζονται με αναταράξεις. Η ανάλυση του Williams προβλέπει ότι οι αναταράξεις καθαρού ουρανού θα αυξηθούν σημαντικά σε όλο τον κόσμο μέχρι την περίοδο 2050-2080. Και οι έντονες αναταράξεις είναι εκείνες που θα αυξηθούν περισσότερο.
Αυτό δεν σημαίνει, ωστόσο, ότι οι πτήσεις θα είναι λιγότερο ασφαλείς. «Τα αεροπλάνα δεν πρόκειται να αρχίσουν να πέφτουν από τον ουρανό, επειδή τα αεροσκάφη είναι κατασκευασμένα με πολύ υψηλές προδιαγραφές και μπορούν να αντέξουν τις χειρότερες αναταράξεις που θα μπορούσαν να συναντήσουν ποτέ, ακόμη και στο μέλλον», λέει ο Williams.
Ωστόσο, η μέση διάρκεια των αναταράξεων θα αυξηθεί, δοκιμάζοντας την ψυχολογία όλων των επιβατών και κυρίως εκείνων που φοβούνται τα ταξίδια με αεροπλάνο. «Τυπικά, σε μια υπερατλαντική πτήση, θα πρέπει να περιμένετε 10 λεπτά αναταράξεων. Νομίζω ότι σε μερικές δεκαετίες αυτό μπορεί να αυξηθεί σε 20 λεπτά ή σε μισή ώρα. Η φωτεινή επιγραφή της ζώνης ασφαλείας θα είναι ενεργοποιημένη για πολύ περισσότερο, δυστυχώς για τους επιβάτες», εξηγεί.
Οι αλλαγές
Η διατήρηση της ζώνης ασφαλείας δεμένης ανά πάσα στιγμή ενώ κάθεστε είναι ο καλύτερος τρόπος για να ελαχιστοποιήσετε τον κίνδυνο τραυματισμού λόγω αναταράξεων.
Οι αεροσυνοδοί, ωστόσο, είναι περισσότερο εκτεθειμένοι σε αυτόν τον κίνδυνο από ό,τι οι επιβάτες και υφίστανται περίπου το 80% όλων των τραυματισμών που σχετίζονται με τις αναταράξεις.
«Έχουμε τις περισσότερες πιθανότητες να τραυματιστούμε επειδή είμαστε όρθιοι και δουλεύουμε, σπρώχνοντας καρότσια 300 κιλών, ακόμη και όταν υπάρχει κάποιου είδους προειδοποίηση», λέει η Σάρα Νέλσον, αεροσυνοδός της United με 26 χρόνια εμπειρίας.
«Έχουμε αεροσυνοδούς που έχουν πεταχτεί στο ταβάνι και στη συνέχεια ξαναπετάχτηκαν κάτω αρκετές φορές, με αποτέλεσμα να σπάσουν τα άκρα τους. Στον διάδρομο, με απροειδοποίητες αναταράξεις, είχαμε ανθρώπους που έχασαν δάχτυλα των ποδιών τους ή έχασαν την ικανότητα να εργάζονται ή υπέστησαν τραυματισμούς που τους κράτησαν εκτός εργασίας για χρόνια», προσθέτει.
Η βιομηχανία των αερομεταφορών ενδέχεται να χρειαστεί να αυστηροποιήσει τους κανονισμούς, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση των παιδιών κάτω των δύο ετών, που σήμερα πετούν στην αγκαλιά των γονιών τους.