Ανήμερα των Χριστουγέννων, ένα νέο κεφάλαιο ανοίγει για την αστρονομία. Το Διαστημικό Τηλεσκόπιο James Webb, διάδοχος του τηλεσκοπίου Hubble που παραμένει σε τροχιά εδώ και 30 χρόνια, προγραμματίζεται να εκτοξευτεί στις 14.20 ώρα Ελλάδας από την τροπική Νότια Αμερική.
Προϊόν προσπάθειας 30 ετών, το γιγάντιο όργανο των 10 δισ. δολαρίων σχεδιάστηκε να κοιτάξει πιο μακριά από ποτέ –όχι μόνο στον χώρο αλλά και στον χρόνο.
Αναμένεται έτσι να διακρίνει τα πρώτα άστρα που άναψαν στο Σύμπαν, των οποίων το φως ταξιδεύει στο Διάστημα εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια. Μετά την εκτόξευση το Webb θα αναπτύξει ένα ελαστικό σκίαστρο σε μέγεθος γηπέδου τένις (ESA)
Το Webb, μια συνεργασία της NASA με τις διαστημικές υπηρεσίες της Ευρώπης και του Καναδά, κατασκευάστηκε από την αμερικανική Northrop Grumman και μεταφέρθηκε μέσω της Διώρυγας του Παναμά στο ευρωπαϊκό διαστημικό κέντρο του Κουρού στη Γαλλική Γουιάνα.
Από τις 17 Δεκεμβρίου παραμένει κλεισμένο με ασφάλεια στην κορυφή πυραύλου Ariane 5 που περιμένει τώρα για την εκτόξευση.
Υπέρυθρη όραση
Βαφτισμένο προς τιμήν του Τζέιμς Ουέμπ, διοικητή της NASA τη δεκαετία του 1960, το ακριβότερο διαστημικό τηλεσκόπιο που έχει κατασκευαστεί μέχρι σήμερα θα απελευθερωθεί από τον πύραυλο μόλις 26 λεπτά μετά την πυροδότηση. Θα χρειαστεί όμως έναν μήνα μέχρι να φτάσει στην τελική του θέση, περίπου 1,5 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη.
Μέχρι τότε θα πρέπει να ξεδιπλώσει το πρωτεύον κάτοπτρό του, το οποίο αποτελείται από εξαγωνικά τμήματα επιχρυσωμένου βηρυλλίου και έχει διάμετρο 6,5 μέτρα.
Το Webb είναι 100 φορές ισχυρότερο από τον προκάτοχό του το Hubble, το οποίο φέρει μονοκόμματο κάτοπτρο μόλις 2,4 μέτρων.
Σε αντίθεση με το Hubble, το οποίο βλέπει κυρίως στο ορατό τμήμα του φάσματος, το Webb είναι σχεδιασμένο να ανιχνεύει ακτινοβολία κυρίως στο υπέρυθρο, το οποίο αντιστοιχεί στην εκπομπή θερμικής ακτινοβολίας.
Αυτό θα του επιτρέψει να κοιτάξει μέσα από νεφελώματα αερίου και σκόνης που παραμένουν αδιαφανή στο ορατό φως, και θα αποκαλύψει αντικείμενα που παρέμεναν αόρατα μέχρι σήμερα.
Θα μπορέσει επίσης να κοιτάξει εκατοντάδες εκατομμύρια έτη φωτός πιο μακριά από το Hubble και να διακρίνει τα πρώτα άστρα, τα οποία σχηματίστηκαν περίπου 100 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη που γέννησε το Σύμπαν.
Το ορατό φως που εξέπεμψαν αυτά τα πρώτα άστρα χρειάστηκε 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια για να φτάσει στη Γη και έχει πλέον μετατραπεί σε υπέρυθρο φως λόγω της επιταχυνόμενης διαστολής του Σύμπαντος.
Όμως, εκτός από αυτά τα πολύ μακρινά αντικείμενα, το Webb θα μπορεί να κοιτάξει και μέσα στον Γαλαξία μας για να εξετάσει τις ατμόσφαιρες μακρινών εξωπλανητών και να αναζητήσει πιθανά σημεία εξωγήινης ζωής.
Θα παρατηρήσει επίσης κοντινούς κόσμους όπως ο Άρης και ο δορυφόρος του Κρόνου Τιτάνας.