Ποιος φοβάται το ΤikTok και γιατί; Το FBI το θεωρεί απειλή για την εθνική ασφάλεια. Κυβερνήσεις από τις ΗΠΑ, τη ∆ανία και τον Καναδά μέχρι τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. καλούν τους αξιωματούχους τους να το διαγράψουν από τις συσκευές τους. Kαι ανταγωνιστές, όπως το Facebook και το Twitter, λανσάρουν αντίστοιχες υπηρεσίες, καθώς βλέπουν με τρόμο να μειώνεται η «πίτα» των ψηφιακών διαφημίσεων της αγοράς.
Το ΤikTok, η δημοφιλής πλατφόρμα που δημιουργήθηκε το 2017 από την κινεζική εταιρεία «ByteDance» για τις αγορές εκτός Κίνας, βρίσκεται ολοένα και πιο συχνά στο μάτι του κυκλώνα, εγκαινιάζοντας έναν «ψηφιακό», αυτή τη φορά, Ψυχρό Πόλεμο. Νομοθέτες σε όλο τον κόσμο συζητούν πώς να το περιορίσουν, αν όχι να το θέσουν εκτός νόμου, και πολλοί το αποκαλούν «δούρειο ίππο», που το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα μπορεί να χρησιμοποιήσει ανά πάσα στιγμή για να επηρεάσει αυτό που βλέπουν, ακούνε και τελικά σκέφτονται οι άνθρωποι στη ∆ύση.
Σε μια εποχή αυξανόμενης εχθρότητας και δυσπιστίας ανάμεσα στη ∆ύση και το Πεκίνο, οι ρυθμιστικές Αρχές σε Ευρώπη και ΗΠΑ υποπτεύονται ότι το TikTok έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει ευαίσθητα δεδομένα ιδιωτών στο Πεκίνο, το οποίο μπορεί να εκμεταλλεύεται τον αλγόριθμο περιεχομένου του για να διαδώσει προπαγάνδα.
Η εφαρμογή, που μετρά περισσότερους από 1 δισ. χρήστες παγκοσμίως, έγινε εξαιρετικά δημοφιλής τις ημέρες του lockdown, με τους χρήστες να εγγράφονται μαζικά στην πλατφόρμα τις δύσκολες ημέρες του εγκλεισμού της πανδημίας. Εκτοτε εξελίχθηκε σε τεχνολογικό γίγαντα ισοδύναμο με τους τιτάνες της Silicon Valley και βρίσκεται υπό αυξανόμενο έλεγχο από νομοθέτες, δημοσιογράφους αλλά και ανταγωνιστές, όπως το «παντοδύναμο» μέχρι πρότινος Facebook, που ανησυχούν για τις ανεπιθύμητες παρενέργειες της εντυπωσιακής ανόδου του.
∆ΙΑΣΗΜΟΤΗΤΕΣ
Το TikTok έχει «κατέβει» πλέον πάνω από 2,6 δισεκατομμύρια φορές παγκοσμίως, ενώ είναι διαθέσιμο σε περισσότερες από 150 χώρες και 75 γλώσσες. Το τεράστιο κοινό του περιλαμβάνει διασημότητες, όπως ο Αντονι Χόπκινς, η Μαντόνα και η Τζένιφερ Λόπεζ, ενώ ακόμα και η 88χρονη Τζούντι Ντεντς έχει πει ότι η… ελαφρότητά του την «έσωσε» κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Είναι η δεύτερη πιο δημοφιλής εφαρμογή μεταξύ των Αμερικανών εφήβων, σύμφωνα με στοιχεία του 2022 από την Pew, η οποία διαπίστωσε ότι το 95% των εφήβων που ρωτήθηκαν περνούν χρόνο στο YouTube, ακολουθούμενο από το 67% στο TikTok.
Οπως τα περισσότερα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το TikTok συλλέγει όλα τα είδη δεδομένων από τους χρήστες του, από την κατανάλωση περιεχομένου και τις προτιμώμενες κατηγορίες μέχρι την κατά προσέγγιση τοποθεσία και τη διεύθυνση IP. Αυτές οι πληροφορίες είναι απαραίτητες για τον αλγόριθμο που τροφοδοτεί την εφαρμογή και προσφέρει αμέτρητες προτάσεις βίντεο. Εν μέσω μιας αυξανόμενης γεωπολιτικής αντιπαράθεσης μεταξύ ∆ύσης και Κίνας, ο κίνδυνος να καταλήξουν αυτά τα πολύτιμα και ευαίσθητα δεδομένα χρηστών στα «εισερχόμενα» του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος αποτελεί πηγή αυξανόμενης ανησυχίας. «Λάδι στη φωτιά» είχε ρίξει τον ∆εκέμβριο ένα σκάνδαλο, κατά το οποίο αποκαλύφθηκε ότι υπάλληλοι της TikTok είχαν πρόσβαση σε δεδομένα χρηστών.
Η τεχνολογία, άλλωστε, είναι ένας από τους κύριους παράγοντες που πυροδοτούν εδώ και χρόνια διπλωματικές εντάσεις: Η Huawei, η κινεζική πολυεθνική εταιρεία τηλεπικοινωνιακών δικτύων και τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού, με έδρα το Σενζέν, είδε τις ευκαιρίες της στην αγορά να μειώνονται, αφού η ∆ύση άρχισε να ελέγχει τους δεσμούς της με την κινεζική κυβέρνηση. Χώρες όπως η Σουηδία, η Πολωνία, η Ρουμανία, η Ιαπωνία και η Αυστραλία εμπόδισαν την εταιρεία να αναπτύξει το δίκτυο 5G και να δημιουργήσει υποδομές ζωτικής σημασίας. Ενώ οι ΗΠΑ απαγόρευσαν ακόμα και την πώληση και εισαγωγή νέου εξοπλισμού επικοινωνιών που κατασκευάζουν η Huawei, η ZTE και άλλες τρεις κινεζικές εταιρείες. Ενα παρόμοιο μοτίβο δυσπιστίας αναδύεται με το TikTok, το οποίο όμως έχει μεγαλύτερη απήχηση και δημιουργεί μεγαλύτερη σχέση εξάρτησης στον νεαρό πληθυσμό απ’ ό,τι οποιαδήποτε άλλη κινεζική εταιρεία.
ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ
Τον περασμένο μήνα, ο διευθύνων σύμβουλος της TikTok, Shou Zi Chew, συναντήθηκε στις Βρυξέλλες με Ευρωπαίους επιτρόπους, που εξέφρασαν ανησυχίες σχετικά με την προστασία των δεδομένων. Και στις 23 Μαρτίου θα παρουσιαστεί ενώπιον της Επιτροπής Ενέργειας και Εμπορίου της Βουλής των Αντιπροσώπων, εν μέσω μιας πανεθνικής προσπάθειας για την απαγόρευση της εφαρμογής κοινωνικής δικτύωσης. Στις ΗΠΑ, ο πρώτος που στοχοποίησε το TikTok ήταν ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα για να το απαγορεύσει σε ομοσπονδιακό επίπεδο. Η ByteDance είχε καταθέσει, ωστόσο, και η απαγόρευση δεν πέρασε ποτέ, με τον πρόεδρο Μπάιντεν να επανέρχεται, προωθώντας ανάλογη νομοθεσία. «Οι απαγορεύσεις της αμερικανικής κυβέρνησης στο TikTok αποκαλύπτουν τις ανασφάλειες της ίδιας της Ουάσινγκτον και αποτελούν κατάχρηση κρατικής εξουσίας», δήλωσε εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών, δίνοντας την πρώτη επίσημα κυβερνητική απάντηση. «Η Νούμερο 1 υπερδύναμη του κόσμου φοβάται τόσο πολύ μια εφαρμογή κινητού που αρέσει τόσο πολύ στους νέους», πρόσθεσε.
Ο τρόπος με τον οποίο οι δυτικές κυβερνήσεις θα ανταποκριθούν στο TikTok θα μπορούσε να σηματοδοτήσει ένα αποφασιστικό βήμα στον τρόπο με τον οποίο θα ρυθμίζεται η τεχνολογία τις επόμενες.
*Της ΝΑΤΑΣΑΣ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΥ
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά στις 4/3/23