Δεδομένου ότι ο Δίας βρίσκεται πολύ μακρύτερα από τον Ήλιο από ό,τι η Γη, θα περίμενε κανείς ότι ο μεγαλύτερος πλανήτης του Ηλιακού Συστήματος είναι μάλλον κρύος.
Κι όμως, ο Δίας είναι πολύ πιο θερμός ό,τι υποδεικνύουν τα μοντέλα των πλανητολόγων. Και όπως φαίνεται μαστίζεται και από σποραδικά κύματα καύσωνα, αποκαλύπτουν οι τελευταίες παρατηρήσεις.
Κύμα ζέστης που ανέβασε τη θερμοκρασία στους 700 βαθμούς Κελσίου καταγράφηκε να εξαπλώνεται στον Δία σε απόσταση 130.000 χιλιομέτρων, απόσταση δέκα φορές μεγαλύτερη από τη διάμετρο της Γης, ανέφεραν ερευνητές της ευρωπαϊκής διαστημικής υπηρεσίας JAΧΑ σε συνέδριο πλανητικής επιστήμης που πραγματοποιείται στη Γρανάδα της Ισπανίας.
Η ατμόσφαιρα του Δία, διάσημη για τις ζώνες των πολύχρωμων νεφών της, θα έπρεπε θεωρητικά να μένει παγωμένη στους -70 βαθμούς Κελσίου, δεδομένου ότι ο πλανήτης δέχεται λιγότερο από το 4% της ηλιακής ακτινοβολίας που φτάνει στη Γη.
Στην πραγματικότητα όμως η θερμοκρασία των νεφών υπερβαίνει τους 400 βαθμούς σε όλη την έκταση του Δία. Ένα μέρος αυτής της θερμότητας πηγάζει από το εσωτερικό του, αυτό όμως δεν επαρκεί για να εξηγηθεί η διαφορά θερμοκρασίας ανάμεσα στις μετρήσεις και τις θεωρητικές εκτιμήσεις.
Σέλας
Η ερευνητική ομάδα που παρουσίασε τη μελέτη είχε διαπιστώσει πέρυσι ότι ο μηχανισμός που ανεβάζει τη θερμοκρασία σχετίζεται με το σέλας. Όπως συμβαίνει και στη Γη, το σέλας προκαλείται από ηλιακά πρωτόνια που παγιδεύονται από το πλανητικό μαγνητικό πεδίο και εκτρέπονται προς τους πόλους, όπου συγκρούονται με μόρια της ατμόσφαιρας και παράγουν λάμψεις.
Η διαφορά είναι ότι το σέλας στον βόρειο και τον νότιο πόλο του Δία είναι πολύ πιο έντονο και διαρκές. Λόγω της ενέργειας των εισερχόμενων ηλιακών σωματιδίων, το σέλας μπορεί να θερμάνει την περιοχή γύρω από τους πόλους στους 700 βαθμούς Κελσίου.
Έτσι φαίνεται πως ξεκίνησε το κύμα καύσωνα που καταγράφει η μελέτη. Η μάζα θερμών αερίων εμφανίστηκε αρχικά στην περιοχή του βόρειου σέλατος και, ωθούμενη από τους ανέμους, κινήθηκε προς τον ισημερινό με ταχύτητα χιλιάδων χιλιομέτρων την ώρα.
Αιτία ήταν πιθανότητα κάποιο επεισόδιο έξαρσης της ηλιακής δραστηριότητας, το οποίο αύξησε τον βομβαρδισμό της ατμόσφαιρας με ηλιακά σωματίδια.
Τα ευρήματα της μελέτης, λένε οι ερευνητές, συμπληρώνουν ένα κομμάτι στο παζλ της καυτής ατμόσφαιρας του Δία.
Όπως σχολίασε ο δρ Τζέιμς Ο’ Ντόνοχιου της JAXA, επικεφαλής της μελέτης, «παρόλο που το σέλας διοχετεύει συνεχώς θερμότητα στον υπόλοιπο πλανήτη, τα επεισόδια θερμού κύματος αποτελούν μια επιπρόσθετη, σημαντική πηγή ενέργειας».
»Τα ευρήματα αυξάνουν τις γνώσεις μας για τον καιρό και το κλίμα της ανώτερης ατμόσφαιρας του Δία και προσφέρουν πολύτιμη βοήθεια στην προσπάθεια να λύσουμε το πρόβλημα ‘ενεργειακής κρίσης’ στη μελέτη των γιγάντιων πλανητών».