Επισφράγισμα των εξαιρετικών σχέσεων της Ελλάδας με τις ΗΠΑ ήταν ο τέταρτος γύρος του Στρατηγικού Διαλόγου που διεξήχθη χθες στο υπουργείο Εξωτερικών με επικεφαλής τον Άντονι Μπλίνκεν και τον Νίκο Δένδια.
Στη διεξοδική συζήτηση η ελληνική αντιπροσωπεία πιστοποίησε ότι η διοίκηση Μπάιντεν αντιμετωπίζει την Ελλάδα ως ηγέτιδα δύναμη στην περιοχή, που παρέχει αξιοπιστία και σταθερότητα και αποτελεί ένα σημείο αναφοράς στην Ανατολική Μεσόγειο. Η επίσκεψη και η συζήτηση δεν ήταν διόλου τυπικές και διαφάνηκε από τα «φίλε, Τόνι» και «φίλε, Νίκο», που κυριάρχησαν στις εκτενείς δηλώσεις προς τα μέσα ενημέρωσης που ακολούθησαν.
Σε επτά σημεία συνοψίζονται οι συζητήσεις που έλαβαν χώρα χθες στη Βασιλίσσης Σοφίας. Η διεθνής συγκυρία ήταν το πρώτο κεφάλαιο, με τις δύο πλευρές να ανανεώνουν τη δέσμευσή τους για την προαγωγή της σταθερότητας, της ειρήνης και της ευημερίας στην Ευρώπη, ιδίως μετά τον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Συζήτησαν επίσης τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, τονίζοντας τη σημασία του σεβασμού της κυριαρχίας, των κυριαρχικών δικαιωμάτων, του διεθνούς δικαίου και της ειρηνικής επίλυσης των θαλάσσιων διαφορών μέσω της διπλωματικής οδού. Ιδιαίτερη μνεία έκαναν και στο σχήμα 3+1 (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ και ΗΠΑ).
Ο ρόλος της Ελλάδας
Ακολούθησε η συζήτηση γύρω από την άμυνα και την ασφάλεια, μιας και μας συνδέει η ανανεωμένη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA). Ο Μπλίνκεν εξήρε τη γεωστρατηγική σημασία του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης, που έχει μετατραπεί σε ζωτικό κόμβο εφοδιασμού για την αμυντική στάση του ΝΑΤΟ στην ανατολική πτέρυγα της συμμαχίας και θα παρέχει κρίσιμη ενεργειακή ασφάλεια στην περιοχή.
Η Ελλάδα και οι Ηνωμένες Πολιτείες υπογράμμισαν τον αυξανόμενο αριθμό αμερικανικών δυνάμεων που έχουν αναπτυχθεί προσωρινά στην Ελλάδα και διεξάγουν στρατιωτικές ασκήσεις σε αυτήν ή διέρχονται από αυτή. Από την κουβέντα δεν θα μπορούσαν να λείπουν και τα F-35. Τα μαχητικά πέμπτης γενιάς που ξέρουμε ότι θα πάρουμε. Αυτή η αγορά, όπως υπογράμμισαν τα δύο μέρη, εντάσσεται στις προσπάθειες στρατιωτικού εκσυγχρονισμού της χώρας μας. Η Αθήνα και η Ουάσινγκτον συμφώνησαν στη συνέχιση της συνεργασίας για την προμήθεια αμυντικού υλικού που θα ενισχύσει τη διμερή συνεργασία και τις δυνατότητες του ΝΑΤΟ.
Ενεργειακός κόμβος
Οι προκλήσεις του περιβάλλοντος και η κλιματική κρίση απασχόλησαν επίσης τους δύο υπουργούς. Και κάπως έτσι η συζήτηση οδήγησε στο θέμα της ενέργειας. Στάθηκαν στην ανάγκη απεξάρτησης από τη ρωσική ενέργεια, με τις ΗΠΑ να μας αποθεώνουν για την πρόοδο που έχει γίνει σε σχετικά έργα. Όπως ο αγωγός Ελλάδας – Βουλγαρίας, ο τρέχων σχεδιασμός για τον διασυνδετήριο αγωγό Βόρειας Μακεδονίας – Ελλάδας και οι προσπάθειες της χώρας μας να διασφαλίσει ότι η Μονάδα Επαναεριοποίησης Πλωτής Αποθήκευσης στην Αλεξανδρούπολη θα τεθεί σε λειτουργία μέχρι το τέλος του έτους.
Η Ελλάδα επεσήμανε τη σημασία των ανακαλύψεων φυσικού αερίου από το Ισραήλ, την Κύπρο και την Αίγυπτο ως δυνητικά πολύτιμες πηγές για τη διαφοροποίηση του ενεργειακού μείγματος της περιοχής και ανέδειξε τη σημασία των δικών της προγραμμάτων εξερεύνησης φυσικού αερίου στα ανοιχτά των ακτών της Κρήτης για την πλήρη αξιοποίηση του δυναμικού της Ανατολικής Μεσογείου. Στο τραπέζι τέθηκαν και η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, το εμπόριο και οι επενδύσεις και φυσικά οι ισχυροί δεσμοί των λαών μας. Το κλίμα στο υπουργείο Εξωτερικών ήταν εξίσου θερμό με αυτό που επικρατούσε στο Μέγαρο Μαξίμου το προηγούμενο βράδυ. Καμία σχέση με την αμηχανία που είδαμε στη συνάντηση Μπλίνκεν – Ερντογάν. Άλλωστε η έκβαση ήταν θετική και σε ό,τι έχει να κάνει με τα ελληνοτουρκικά.
Συμμαχική υποστήριξη
Η Ελλάδα ζήτησε από τις ΗΠΑ συμμαχική υποστήριξη ως «αντίβαρο» στις απειλητικές δυνάμεις με τις οποίες γειτονεύει η χώρα μας. Δηλαδή να καταδικάσουν και να «φρενάρουν» οι Αμερικανοί τον τουρκικό αναθεωρητισμό με τον ίδιο τρόπο που καταδικάζουν τον ρωσικό αναθεωρητισμό. Ακούσαμε αυτό που θέλαμε. «Αποφύγετε τις απειλές που αυξάνουν τις εντάσεις», είπε ο Αμερικανός υπουργός στους Τούρκους. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Μπλίνκεν ενδιαφέρθηκε να μάθει πώς βλέπει η Ελλάδα την αλλαγή της τουρκικής στάσης και αν θεωρεί η Αθήνα ότι εμπεριέχει στρατηγικό βάθος.
Η απάντηση της Αθήνας ήταν (και είναι) μία: τα βήματα προς ύφεση της έντασης είναι καλοδεχούμενα, αλλά η ανθρωπιστική κρίση δεν μας τυφλώνει. Παραμένουμε επιφυλακτικοί. Υπό αυτές τις συνθήκες, διερευνητικές επαφές δεν μπορούμε να κάνουμε. Όχι όσο οι Τούρκοι προσπαθούν να απειλήσουν την κυριαρχία μας και όχι πριν από τις εκλογές.
Άλλωστε ο Νίκος Δένδιας είπε και δημοσίως πως η ανθρωπιστική κρίση δημιουργεί υποχρέωση για βοήθεια σε Τουρκία και Συρία, αλλά δεν μπορεί να συνδεθεί με την πολιτική αντίληψη και τις αναθεωρητικές επιθέσεις της γείτονος. Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών άλλωστε εκτιμά ότι μόνο ο χρόνος θα δείξει αν η διάθεση της τουρκικής κοινής γνώμης υπέρ του ελληνικού λαού θα μπορέσει να πείσει τις ηγεσίες όλων των τουρκικών κομμάτων να εγκαταλείψουν τις επιθετικές βλέψεις εναντίον της χώρας μας…
Ρεπορτάζ: Κατερίνα Τσαμούρη
Δημοσιεύτηκε στην ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ στις 22/2