Κατατέθηκε στη Βουλή το σχέδιο νόμου του υπουργείου Δικαιοσύνης για τον νέο Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών (ΚΟΔΚΔΛ).
Με το σχέδιο νόμου αναμορφώνεται ο Κώδικας Οργανισμού Δικαστηρίων και Δικαστικών Λειτουργών και επιχειρείται η εξάλειψη δυσλειτουργιών του συστήματος που καθυστερούν την απονομή της Δικαιοσύνης και περιορίζουν την αποτελεσματικότητά της.
Επιπλέον, εισάγονται σημαντικές καινοτομίες ως προς την οργάνωση και λειτουργία των Δικαστηρίων και ρυθμίσεις για την εφαρμογή της στρατηγικής για την ηλεκτρονική Δικαιοσύνη.
Παράλληλα, αναμορφώνεται το σύστημα διενέργειας των επιθεωρήσεων των δικαστών.
Οι βασικότερες αλλαγές του Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών διαρθρώνονται ως εξής:
Για την Οργάνωση και τη Λειτουργία των Δικαστηρίων
- Διευρύνονται τα πρόσωπα που δικαιούνται να συγκαλέσουν την Ολομέλεια των Δικαστηρίων (προστίθενται οι δικαστικοί υπάλληλοι).
- Παρέχεται η δυνατότητα σύγκλησης Ολομελειών για ανταλλαγή απόψεων σχετικά με κρίσιμα νομικά ζητήματα.
- Δίνεται, για λόγους ανωτέρας βίας (έκτακτα καιρικά φαινόμενα, πανδημία κοκ), η δυνατότητα αναστολής μέρους ή του συνόλου των εργασιών όλων των Δικαστηρίων και των Εισαγγελιών της περιφέρειας.
- Περιορίζονται τα αναχρονιστικά κωλύματα εντοπιότητας, βάσει των τελευταίων διαθέσιμων δημογραφικών δεδομένων.
- Ρυθμίζονται οργανωτικά και λειτουργικά ζητήματα των Ειρηνοδικείων μετά την έναρξη λειτουργίας της κατεύθυνσης Ειρηνοδικών στην Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών (ΕΣΔΙ) και την κατάργηση των Πταισματοδικείων (διορισμός, εξέλιξη, επιμόρφωση κοκ).
Για την εφαρμογή της Στρατηγικής για την Ηλεκτρονική Δικαιοσύνη:
- Τα Δικαστήρια διαθέτουν στο κοινό σε ηλεκτρονική μορφή δια μέσου της οικείας ιστοσελίδας τους τις δικαστικές αποφάσεις, τις οποίες δημοσιεύουν και οι οποίες έχουν υποστεί κατάλληλη επεξεργασία ανωνυμοποίησης.
- Συστήνονται Τμήματα Πληροφορικής των Δικαστηρίων για την τεχνική υποστήριξη, συντήρηση και περαιτέρω ανάπτυξη των συστημάτων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.) που στελεχώνονται από εξειδικευμένο προσωπικό.
- Συγκροτούνται Επιτροπές Πληροφοριακών Συστημάτων του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
- Δημιουργείται και διατηρείται το Αρχείο του Δικαστηρίου και σε ηλεκτρονική μορφή.
Για τις Προαγωγές μέχρι και τον βαθμό του Προέδρου Εφετών:
- Οι δικαστικοί λειτουργοί προάγονται μόνο εφόσον έχουν ολοκληρώσει την παρακολούθηση των υποχρεωτικών προγραμμάτων επιμόρφωσης της παρ. 2 του άρθρου 40 του ν. 4871/2021.
- Δεν προάγεται ο δικαστικός λειτουργός που έχει αδικαιολόγητη καθυστέρηση.
Για το Σύστημα των Επιθεωρήσεων:
- Ο πρόεδρος και τα μέλη του Συμβουλίου Επιθεώρησης και οι Επιθεωρητές Αρεοπαγίτες και Σύμβουλοι Επικρατείας ορίζονται για διετή θητεία με ένα μεικτό σύστημα ορισμού και κλήρωσης. Η Ολομέλεια επιλέγει διπλάσιο αριθμό Επιθεωρητών του απαιτουμένου για το σύνολο των μελών του Συμβουλίου Επιθεώρησης και των Επιθεωρητών από αυτούς που έχουν διετή υπηρεσία. Κατόπιν, από τους αρχικά επιλεγέντες, οι Επιθεωρητές ορίζονται με κλήρωση.
- Τα μέλη των Συμβουλίων Επιθεώρησης και οι Επιθεωρητές παρακολουθούν υποχρεωτικά έκτακτα προγράμματα επιμόρφωσης που διοργανώνονται από την ΕΣΔΙ.
- Στην έδρα του μεγαλύτερου από τα Εφετεία κάθε περιφέρειας, ιδρύεται Γραφείο Γραμματείας Επιθεώρησης, στο οποίο παρέχουν τις υπηρεσίες τους, με αποκλειστική απασχόληση, ένας ή περισσότεροι γραμματείς από το προσωπικό των δικαστηρίων της έδρας του Εφετείου. Αρμοδιότητα του γραφείου είναι να επικουρεί τον Επιθεωρητή στο έργο του και ιδίως να συλλέγει τααπαιτούμενα για τη διενέργεια της επιθεώρησης των δικαστηρίων και δικαστικών λειτουργών στατιστικά στοιχεία και να συγκεντρώνει τις απαιτούμενες πληροφορίες σχετικά με την πορεία των αποφάσεων των επιθεωρουμένων.
Σύμφωνα με το Νομοσχέδιο προβλέπονται 4 επίπεδα Επιθεώρησης:
Α) Στα Δικαστήρια και τις Εισαγγελίες
Στην επιθεώρηση ελέγχονται
α) ο τρόπος συγκρότησης των τμημάτων του Δικαστηρίου ή της Εισαγγελίας, και ανάθεσης των υποθέσεων και των λοιπών καθηκόντων,
β) η ενημερότητα της υπηρεσίας ως προς τη διεκπεραίωση των υποθέσεων και, ιδίως, ως προς τους μέσους χρόνους των διαδικασιών ανά φάση (προσδιορισμό, εκδίκαση, έκδοση απόφασης) και κατηγορία,
γ) η τακτική και ομαλή διεξαγωγή συνεδριάσεων,
δ) η χρήση των νέων τεχνολογιών
ε) η καταλληλότητα, ασφάλεια και καθαριότητα των κτιρίων.
Β) Στους Διευθύνοντες τα Δικαστήρια και τις Εισαγγελίες οι οποίοι επιθεωρούνται για τα παραπάνω ζητήματα.
Γ) Στους Προέδρους και Προεδρεύοντες τμημάτων και δικαστικών σχηματισμών.
Στην επιθεώρηση ελέγχονται
i) η ικανότητά τους στην απονομή της δικαιοσύνης,
ii) η διεύθυνση της διαδικασίας,
iii) η λειτουργία του τμήματος ή του δικαστικού σχηματισμού που προΐστανται,
iv) η διατύπωση των δικαστικών αποφάσεων και βουλευμάτων του τμήματός / σχηματισμού τους
v) ο χρόνος δημοσίευσης των σχεδίων που τους παραδίδονται.
Δ) Σε όλους τους δικαστικούς λειτουργούς μέχρι και το βαθμό του Προέδρου Εφετών.
Στην επιθεώρηση
α) ελέγχεται ι) η επεξεργασία κάθε υπόθεσης σε συνάρτηση με τη σοβαρότητα και τη δυσχέρειά της, ιι) οι δοθείσες με την απόφαση απαντήσεις και ιιι) η ταχύτητα διεκπεραίωσης κάθε υπόθεσης,
β) διεξάγεται λεπτομερώς κάθε χρήσιμη έρευνα, χωρίς να περιορίζεται ο Επιθεωρητής στις υποδεικνυόμενες από τους επιθεωρούμενους δικαστικούς λειτουργούς αποφάσεις,
γ) μελετώνται τα σχετικά με την εργασία των επιθεωρούμενων στατιστικά στοιχεία,
δ) ζητείται η γνώμη του διευθύνοντος του δικαστηρίου,
ε) λαμβάνονται υπόψη οι γραπτές εκθέσεις των Προέδρων των τμημάτων που υπηρετούν οι επιθεωρούμενοι,
στ) παρακολουθούνται οι συνεδριάσεις στις οποίες συμμετέχουν οι επιθεωρούμενοι,
ζ) διαπιστώνεται η συμμετοχή των επιθεωρούμενων στα υποχρεωτικά επιμορφωτικά σεμινάρια της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών και η) υπάρχει προσωπική επικοινωνία με τους επιθεωρούμενους.
Περαιτέρω, προβλέπεται η κατάρτιση ενιαίου πλαισίου οδηγιών, πρακτικών και κατευθύνσεων προς το Συμβούλιο Επιθεώρησης και τους επιθεωρητές κατά την έναρξη κάθε δικαστικού έτους.
Στους κανονισμούς των Δικαστηρίων περιλαμβάνονται υποχρεωτικά ρυθμίσεις προς το σκοπό της ισομερούς κατανομής υποθέσεων.
Επιπλέον, το Συμβούλιο Επιθεώρησης συγκεντρώνει τις εκθέσεις του κάθε επιθεωρητή, ελέγχει την πληρότητά τους και διατυπώνει σε ιδιαίτερη έκθεσή του ενδεχόμενες παρατηρήσεις του σχετικά με τον τρόπο διεξαγωγής της επιθεώρησης από αυτόν.
Τέλος, επαναλαμβάνονται οι ρυθμίσεις του υφιστάμενου Κώδικα σχετικά με την αδικαιολόγητη καθυστέρηση στην έκδοση αποφάσεων, ήτοι στέρηση μισθού, κώλυμα προαγωγής και λόγος οριστικής παύσης.