∆ιαφορετικά χαρακτηριστικά σε σχέση µε τα προηγούµενα συνέδρια έχει το εν εξελίξει 14ο Συνέδριο της Νέας ∆ηµοκρατίας, υπό το σύνθηµα «∆ίπλα στον κάθε πολίτη», το οποίο ολοκληρώνεται σήμερα µε την οµιλία του πρωθυπουργού.
Στα 43 χρόνια του θεσµού, η ιδεολογική αφετηρία της παράταξης εξακολουθεί να κυµατίζει ως σύγχρονη σηµαία της, καθώς το οικονοµικό πρόγραµµα στήριξης που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός και πρόεδρος της Ν.∆., Κυριάκος Μητσοτάκης, είναι οριζόντιο και αφορά όλες και όλους ανεξαιρέτως. Οπως ακριβώς, δηλαδή, το είχε πει ο Κωνσταντίνος Καραµανλής στην ιδρυτική διακήρυξη του 1974: «Νέα ∆ηµοκρατία είναι η πολιτική παράταξη που ταυτίζει το έθνος µε τον λαό, την πατρίδα µε τους ανθρώπους της, την εθνική ανεξαρτησία µε τη λαϊκή κυριαρχία, την πρόοδο µε το κοινωνικό αγαθό, την πολιτική ελευθερία µε την έννοµη τάξη και την κοινωνική δικαιοσύνη».
Τα «Π» παρουσιάζουν τα κυριότερα σηµεία των προηγούµενων 13 συνεδρίων.
Συγκρότηση της ταυτότητας
Το 1ο Τακτικό Συνέδριο της Ν.∆. πραγµατοποιήθηκε στη Χαλκιδική τον Απρίλιο του 1979. Σε αυτό εγκρίθηκαν οµόφωνα όλες οι ιδεολογικές αρχές που εισηγήθηκε ο ιδρυτής της Ν.∆., Κωνσταντίνος Καραµανλής. Οι σύνεδροι εξελέγησαν από τα µέλη και εγκρίθηκαν από το σώµα του Συνεδρίου το καταστατικό και οι κανονισµοί λειτουργίας των κοµµατικών οργανώσεων. Μέχρι τότε, κανένα κόµµα, πλην του ΚΚΕ, δεν είχε οργανώσει ανάλογες διαδικασίες, ενώ αξιοσηµείωτο είναι ότι ορίστηκε και η ιδεολογική ταυτότητα της Ν.∆. ως «κόµµα ριζοσπαστικού φιλελευθερισµού που αναγνωρίζει την ελευθερία της αγοράς, µε ρυθµιστική, ωστόσο, παρέµβαση του κράτους για λόγους κοινωνικής δικαιοσύνης». Ορισµένοι νεολαίοι της εποχής, όπως οι Αγγ. Μοσχονάς, Γ. Σούρλας, Β. Μεϊµαράκης, Γ. Βλάχος, Τ. Κοντός και Φ. Ταυρής, δηµιούργησαν µηχανισµό αµφισβήτησης, που έµεινε γνωστός ως «Κίνηση της Βόλβης».
Άνοιγα στον φιλελεύθερο χώρο
Τον Φεβρουάριο του 1986 στη Θεσσαλονίκη, και ενώ είχε προηγηθεί Εκτακτο Συνέδριο τον Ιούνιο του 1981, συνήλθε το 2ο Συνέδριο υπό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, στο οποίο έγινε άνοιγµα στον φιλελεύθερο χώρο και στο Κέντρο. Παρά το γεγονός ότι η παράταξη είχε δεχθεί λίγο νωρίτερα πλήγµα λόγω της αποχώρησης 10 βουλευτών, µε επικεφαλής τον Κ. Στεφανόπουλο, και της δηµιουργίας της ∆Η.ΑΝΑ., εντούτοις ο Μητσοτάκης πέτυχε σύντοµα αναστροφή του κλίµατος, µε αποτέλεσµα στις δηµοτικές εκλογές εκείνου του έτους η Ν.∆. να κυριαρχήσει στους δήµους της Αθήνας µε τον Μ. Εβερτ, του Πειραιά µε τον Α. Ανδριανόπουλο και της Θεσσαλονίκης µε τον Σ. Κούβελα.
«Εµπρός για µια ειρηνική επανάσταση»
Τον Απρίλιο του 1994, µερικούς µήνες µετά την εκλογική ήττα της Ν.∆. και µία ακόµα διάσπαση, αυτή τη φορά από τον Αντώνη Σαµαρά, ο οποίος συνέστησε την Πολιτική Ανοιξη και την έβαλε στη Βουλή το 1993, διεξήχθη το 3ο Συνέδριο στη Χαλκιδική, µε τη συµµετοχή 1.300 συνέδρων. Ο Μιλτιάδης Εβερτ, ο οποίος είχε εκλεγεί αρχηγός στις 3 Νοεµβρίου του 1993 από την Κοινοβουλευτική Οµάδα του κόµµατος µε 141 ψήφους έναντι 37 του έτερου υποψηφίου, Ιωάννη Βαρβιτσιώτη, επαναβεβαίωσε την προσήλωση της Ν.∆. στις αρχές που είχε ορίσει ο Κωνσταντίνος Καραµανλής και προσπάθησε να επαναφέρει στη Ν.∆. κοµµατικά στελέχη που είχαν αποχωρήσει. Προτάσσοντας το σύνθηµα «Εµπρός για µια ειρηνική επανάσταση» και ανακοινώνοντας σειρά µέτρων υπέρ των αγροτών και των µικροµεσαίων, ο Εβερτ κατάφερε στις ευρωεκλογές του Ιουνίου να κλείσει την «ψαλίδα» της διαφοράς από το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου στις 5 µονάδες και παράλληλα να θέσει τις βάσεις για την επόµενη εκλογική αναµέτρηση.
Επικράτηση Καραµανλή
Το 4ο Συνέδριο, που πραγµατοποιήθηκε τον Μάρτιο του 1997 στην Αθήνα, µετά την εκλογική ήττα της Ν.∆. του Σεπτεµβρίου του 1996, ήταν το µοναδικό που ανέδειξε νέο αρχηγό. Ο Κώστας Καραµανλής επικράτησε στον β’ γύρο του Γιώργου Σουφλιά µε 69,16% έναντι 30,84, ψηφισθείς από βουλευτές – ευρωβουλευτές, αιρετούς από τις κοµµατικές οργανώσεις, «γαλάζιους» δηµάρχους, νοµάρχες, δηµοτικούς – νοµαρχιακούς συµβούλους, καθώς και από εκλεγµένους συνδικαλιστές. Τις επόµενες εβδοµάδες ο Καραµανλής έκανε νέο Συνέδριο αρχών και θέσεων, βάζοντας το στοίχηµα της διείσδυσης στον «µεσαίο χώρο». Το άνοιγµα χτίστηκε σταδιακά και έφερε αποτελέσµατα στις αυτοδιοικητικές κάλπες του 1998, κατά τις οποίες υπερνοµάρχης Αθηνών – Πειραιώς εκλέχθηκε µε τη στήριξη της Νέας ∆ηµοκρατίας ο Θόδωρος Κατριβάνος, ιστορικό στέλεχος της Αριστεράς.
Νέα ∆ηµοκρατία – Νέα Ελλάδα
Μεταξύ του 8ου και του 9ου Συνεδρίου, το οποίο συνήλθε στις 28-30 Ιουνίου του 2013, µεσολάβησαν ο κίνδυνος της ακαριαίας χρεοκοπίας, η οικουµενική κυβέρνηση Παπαδήµου, το δεύτερο µνηµόνιο ως µεσοσταθµικό πρόγραµµα, δύο εκλογικές αναµετρήσεις και η ανάδειξη στην πρωθυπουργία του Αντώνη Σαµαρά ως επικεφαλής κυβέρνησης συνασπισµού µε τη συµµετοχή του ΠΑΣΟΚ (Ευάγγ. Βενιζέλος) και της ∆ΗΜ.ΑΡ. (Φ. Κουβέλης), καθώς και η αποχώρηση της ∆ΗΜ.ΑΡ. από την κυβέρνηση. Πέραν των καταστατικών βελτιώσεων και της νέας Κεντρικής Επιτροπής, η οποία πλέον ονοµαζόταν Πολιτική Επιτροπή, εισήχθη ως σύνθηµα µε προοπτική να γίνει όνοµα το «Νέα ∆ηµοκρατία – Νέα Ελλάδα».
«Γιώργο, καλωσόρισες σπίτι σου»
Η νέα, οριακή αυτή τη φορά, ήττα τον Απρίλιο του 2000 αποτέλεσε αφορµή για τη διεξαγωγή Εκτακτου Συνεδρίου τον Ιούνιο του ίδιου έτους, οπότε επαναβεβαιώθηκε η εµπιστοσύνη στο πρόσωπο του Καραµανλή. Τον Μάρτιο του 2001 στην Αθήνα έγινε το 5ο Τακτικό Συνέδριο, στο οποίο ο πρόεδρος του κόµµατος µε τη φράση «Γιώργο, καλωσόρισες σπίτι σου» χαιρέτισε την επιστροφή Σουφλιά στη Ν.∆., τον οποίο µαζί µε τους Στέφανο Μάνο, Ανδρέα Ανδριανόπουλο, Πέτρο Τατούλη και Νίκο Κάκκαλο είχε διαγράψει το 1997.
Καθιερώνεται ο θεσµός του γραµµατέα
Στις 23-25 Ιουλίου του 2004, έπειτα από το ιστορικό ποσοστό του 45% στις εθνικές εκλογές και την επίσης συντριπτική νίκη στις ευρωεκλογές, διεξήχθη στην Αθήνα το 6ο Τακτικό Συνέδριο, µε πρόεδρο του Συνεδρίου τον Βαγγέλη Μεϊµαράκη. Σε αυτό καθιερώθηκε ο θεσµός του γραµµατέα, θέση στην οποία εξελέγη από την Κεντρική Επιτροπή ο Β. Μεϊµαράκης. Ο αριθµός των συνέδρων εκτοξεύτηκε στις 4.500 και εκείνες οι διαδικασίες, οι ζυµώσεις και τα παρασκήνια µονοπωλούν ακόµη τις συζητήσεις των Νεοδηµοκρατών. Επίσης, τότε εορτάστηκαν τα 30 χρόνια από την ίδρυση της Ν.∆. – το µήνυµα του Κώστα Καραµανλή ήταν «Ολοι µαζί εκφράζουµε τη σύγχρονη αντίληψη του κοινωνικού Κέντρου».
Πριν από τις φονικές πυρκαγιές
Στις 7 Ιουλίου 2007 συνήλθε στο ΣΕΦ το 7ο Τακτικό Συνέδριο, όπου επικροτήθηκε η στήριξη στο κυβερνητικό πρόγραµµα της Ν.∆. και εξελέγη η νέα Κεντρική Επιτροπή του κόµµατος. Οι 4.500 σύνεδροι ψήφισαν το αυτονόητο, ότι οι συνεδριακές διαδικασίες πρέπει να γίνονται καθορισµένα και στην ώρα τους, όπως και οι εκλογές στις κοµµατικές οργανώσεις και τις νοµαρχιακές επιτροπές. Εναν µήνα αργότερα ξέσπασαν οι φονικές πυρκαγιές στην Ηλεία, ενώ σε διάστηµα λίγων ηµερών ο τόπος κάηκε απ’ άκρη σ’ άκρη. Ο Καραµανλής προκήρυξε εκλογές, στις οποίες η Ν.∆. επικράτησε µε διαφορά περίπου 3,6 µονάδων του ΠΑΣΟΚ.
Εκλογή Σαµαρά
Τον Νοέµβριο του 2009 διεξήχθη ένα ακόµα Εκτακτο Συνέδριο λόγω της βαριάς ήττας της Ν.∆. και της παραίτησης Καραµανλή. Αποκλειστικός σκοπός του ήταν η τροποποίηση του καταστατικού, ώστε ο αρχηγός να εκλέγεται από τη βάση. Οπερ και εγένετο στα τέλη του ίδιου µήνα. Ο νέος πρόεδρος της Ν.∆., Αντώνης Σαµαράς, οργάνωσε στην Αθήνα, 25-27 Ιουνίου του 2010, το 8ο Τακτικό Συνέδριο, όπου ενισχύθηκε, έπειτα από δική του εισήγηση, ο «κοινωνικός φιλελευθερισµός».
Εποχή Μητσοτάκη
Στις 22-24 Απριλίου 2016 διεξήχθη στην Αθήνα το 10ο Τακτικό Συνέδριο της Ν.∆., υπό την ηγεσία του νέου προέδρου της, Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος τρεις µήνες πριν είχε εκλεγεί από τη βάση, επικρατώντας του Βαγγέλη Μεϊµαράκη στον δεύτερο γύρο. Το «οξυγόνο για την Ελλάδα» του νέου ηγέτη της παράταξης αφορούσε φυσικά και τη Ν.∆., η οποία ερχόταν από δύο βαριές ήττες τον Ιανουάριο και τον Σεπτέµβριο του 2015. Οι σύνεδροι ενέκριναν σηµαντικές αλλαγές στο καταστατικό του κόµµατος, όπως η ετήσια διεξαγωγή Συνεδρίου και η χρονικά περιορισµένη θητεία του προέδρου. Ξεχωριστή στιγµή, η είσοδος του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στον χώρο του Συνεδρίου, όπου ο κόσµος βαθιά συγκινηµένος -όπως και ο αείµνηστος πρόεδρος- ξέσπασε σε ακατάπαυστο χειροκρότηµα.
∆ηµόσιες παρεµβάσεις Καραµανλή – Σαµαρά
Τον ∆εκέµβριο του 2017, µε σύνθηµα «Ετοιµοι να αλλάξουµε την Ελλάδα», πραγµατοποιήθηκε στο συνεδριακό κέντρο των Σπάτων το 11ο Συνέδριο της Ν.∆. Απευθυνόµενος προς τα στελέχη του Συνεδρίου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε από το βήµα: «Είµαστε όλοι εδώ, παλιά και δοκιµασµένα στελέχη, που σήκωσαν στους ώµους την παράταξη στις δύσκολες στιγµές. Είναι µαζί µας στελέχη που ενισχύουν καθηµερινά τη δράση, βλέποντας τη Ν.∆. ως τη µόνη πολιτική δύναµη που µπορεί να εκφράσει την προσδοκία των Ελλήνων. Η παρουσία τους επιβεβαιώνει ότι η Ν.∆. είναι το κόµµα που ανοίγεται στην κοινωνία και σπάει τα στεγανά». Στο κάλεσµα Μητσοτάκη ανταποκρίθηκαν µε δηµόσιες παρεµβάσεις τους, έπειτα από καιρό, ο Κώστας Καραµανλής και ο Αντώνης Σαµαράς.
Με το σύνθηµα «Ελλάδα, µπορούµε»
Πιστή στις δεσµεύσεις της, η Ν.∆. διενήργησε τον επόµενο ∆εκέµβριο, του 2018, το 12ο Τακτικό Συνέδριό της µε σύνθηµα «Ελλάδα, µπορούµε» και λίγους µήνες αργότερα, τον Ιούλιο του 2019, κυριάρχησε µε ιστορικά ποσοστά στις εθνικές εκλογές, στις ευρωεκλογές και στους δύο βαθµούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. «Το 2019 θα είναι ένα πολύ καλό έτος για τη Νέα ∆ηµοκρατία και ένα πολύ καλό έτος για την Ελλάδα. Θα είναι η χρονιά που θα γυρίσουµε σελίδα. Θα είναι η χρονιά που, όλοι µαζί ενωµένοι, θα ξαναγράψουµε Ιστορία», είχε προβλέψει στην οµιλία του ο Μητσοτάκης, λέγοντας επίσης: «Η Νέα ∆ηµοκρατία βγαίνει από µια δεκαετία κρίσης, έτοιµη να ανοίξει πάλι τα µεγάλα φτερά της και να αγκαλιάσει την ελληνική κοινωνία. Να ενώσει όλους τους Ελληνες. Ακριβώς όπως έγινε το 1974, το 1990, το 2004 και τον Ιούνιο του 2012».
Μεγάλες αλλαγές
Στο 13ο Συνέδριο, τον ∆εκέµβριο του 2019, πάλι στον ίδιο χώρο, συµµετείχαν 1.766 σύνεδροι, 5.640 παρατηρητές και πολλοί προσκεκληµένοι οµιλητές. Ο πρωθυπουργός και πρόεδρος της Ν.∆., Κυριάκος Μητσοτάκης, πέτυχε το µέχρι τότε ακατόρθωτο, την ανανέωση της συνεδριακής βάσης, καθώς το 50% των συνέδρων ανήκε στις ηλικίες 25-44 ετών.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά στις 7 Μαΐου 2022