Τον Νοέμβριο του 2023 στα ανοιχτά του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης θα «πιάσει» ένα καράβι που όμοιό του δεν έχει αγκυροβολήσει έως τώρα σε ελληνικές θάλασσες. Οι βαλκανικές κοινωνίες και οικονομίες –και βεβαίως η ελληνική– περιμένουν «σαν το νερό στην (ενεργειακή) έρημο» που διαγράφεται μπροστά τους τη στιγμή που το καράβι θα φανεί στο Θρακικό Πέλαγος και η αγωνία τους εκφράστηκε χθες από τους ηγέτες τους στην Αλεξανδρούπολη.
Προσώρας ο «Ορφέας», όπως (πιθανότατα) θα καταχωριστεί στο ενεργειακό «νηολόγιο», τούτες τις κρίσιμες στιγμές για τον εφοδιασμό της Βαλκανικής βρίσκεται σε εξειδικευμένο ναυπηγείο της Σιγκαπούρης όπου υφίσταται τις απαραίτητες μετατροπές, ώστε να καταστεί μια πλωτή εξέδρα (FSRU) αποθήκευσης και αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Με βάση τους αρχικούς σχεδιασμούς θα είναι έτοιμος να υπηρετήσει το εγχείρημα της ενεργειακής απεξάρτησης από τη Ρωσία των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης –με πρώτη φυσικά την Ελλάδα, που μόνο από τον FSRU της Αλεξανδρούπολης θα καλύπτει το 80% των ενεργειακών της αναγκών– τον επόμενο Νοέμβριο.
Ωστόσο, λόγω έκτακτων καταστάσεων που διαμόρφωσε ο πόλεμος στην Ουκρανία, θεωρείται πολύ πιθανή η επίσπευση της ολοκλήρωσης των εργασιών, οπότε θα μπορεί να τεθεί σε λειτουργία νωρίτερα.
Το μήκος του «Ορφέα» είναι 300 μ. και θα αγκυροβολήσει σε απόσταση 17,6 χιλιομέτρων από την ακτή, σε ένα σημείο που τα νερά έχουν βάθος 40 μέτρων, για να αποτελέσει έναν μόνιμο –κομβικό για την Ελλάδα και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη– τροφοδότη φυσικού αερίου.
Η διαδικασία
Ανά δύο εβδομάδες θα τον πλευρίζει με τη βοήθεια ρυμουλκών ένα μεγάλο δεξαμενόπλοιο φορτωμένο με 145.000-180.000 κ.μ. LNG σε υγρή μορφή και θερμοκρασία -160 βαθμούς, που θα προέρχεται από τις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Αίγυπτο, το Κατάρ, την Αλγερία ή και αλλού. Από εκεί το LNG θα μεταγγίζεται με ειδικούς σωλήνες και σε υγρή μορφή στην «κοιλιά» του «Ορφέα» όπου θα γίνεται επαναεριοποίηση και στη συνέχεια αποθήκευση με διαδικασίες φιλικές στο περιβάλλον, όπως διαβεβαιώνουν ειδικοί της εταιρείας Gastrade που θα «τρέχει» το έργο. Ποντισμένοι αγωγοί μήκους 28 χιλιομέτρων συνδεδεμένοι με τα ύφαλα του FSRU θα μεταφέρουν το αέριο στην ακτή και εκεί θα το διοχετεύουν στο Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου, αλλά και σε άλλο σημείο με τον TAP.
Στο ύψος της Κομοτηνής, μέσω του ελληνοβουλγαρικού διασυνδετήριου αγωγού IGB, ο οποίος αναμένεται να είναι έτοιμος στα τέλη του άλλου μήνα, ποσότητες αερίου θα φεύγουν για τη Βουλγαρία και τις άλλες χώρες της Βαλκανικής και ενδεχομένως και βορειότερα. Στα ενδότερα της ελληνικής επικράτειας και συγκεκριμένα έξω από τη Θεσσαλονίκη, κοντά στη Νέα Μεσημβρία, έχει συμφωνηθεί από Αθήνα και Σκόπια να κατασκευαστεί άλλος διασυνδετήριος άξονας (αγωγός), που θα μεταφέρει αέριο στη Βόρεια Μακεδονία και ενδεχομένως στο Κόσοβο και τη Σερβία. Σε αντίθεση με τον IGB, που βρίσκεται στην τελική φάση της ολοκλήρωσής του –αν και με ευθύνη της ελληνικής πλευράς και αυτό το έργο πήγε πίσω– ο αγωγός για τη Βόρεια Μακεδονία καθυστερεί, καθώς ο ΔΕΣΦΑ ετοιμάζει μελέτη βιωσιμότητας για το έργο.
Πλην των αγωγών, ο FSRU θα έχει τη δυνατότητα μεταφόρτωσης LNG σε μικρότερα πλοιάρια (barges) αποθηκευτικής ικανότητας 3.000-20.000 κυβικών μέτρων, τα οποία θα προσεγγίζουν το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης και από εκεί θα προμηθεύουν φυσικό αέριο σε φορτηγά για τη μεταφορά του LNG σε πελάτες εκτός δικτύου, ενώ αντίστοιχα μπορεί να λειτουργήσει η μεταφόρτωση σε τρένα.
Έως τώρα, στην Ελλάδα αεριοποίηση του LNG γίνεται μόνο στον τερματικό σταθμό LNG της Ρεβυθούσας από τον ΔΕΣΦΑ, που είναι ένας από τους πέντε μετόχους της Gastrade, ωστόσο, όπως έχει ανακοινώσει ο κ. Μητσοτάκης, πλην του FSRU της Αλεξανδρούπολης σχεδιάζεται η εγκατάσταση και δεύτερης πλωτής εξέδρας στο Θρακικό Πέλαγος. Ο συνολικός προϋπολογισμός της επένδυσης του FSRU της Αλεξανδρούπολης ανέρχεται σε περίπου 400.000.000 ευρώ, με τη στήριξη της Ε.Ε και συμμετέχουν πλην της Ελλάδας η Βουλγαρία (με ποσοστό 20%) και η Κύπρος.