Οι ηλικιωμένοι οδηγοί στην Ελλάδα και συγκεκριμένα οι άνω των 65 ετών πρέπει να ανανεώνουν κάθε τριετία το δίπλωμα οδήγησής τους μέσω επικαιροποιημένων ιατρικών εξετάσεων, ενώ από τα 74 και μετά περνούν επίσης ανά τριετία από πρακτικές εξετάσεις των ικανοτήτων τους στο τιμόνι.
Σε πολλές χώρες, αποτελεί θέμα δημόσιας συζήτησης, μέχρι ποιά ηλικία πρέπει οι ηλικιωμένοι οδηγοί να κυκλοφορούν στους δρόμους, αν και πότε πρέπει να επανεξετάζονται για τις ικανότητές τους στην οδήγηση, πότε πρέπει να τους ανανεώνεται ή να τους αφαιρείται η άδεια οδήγησης κ.α.
Ανάλογες συζητήσεις γίνονται μέσα στις οικογένειες, όπου συχνά τα παιδιά προσπαθούν να πείσουν τους ηλικιωμένους γονείς τους να μην οδηγούν πια, φοβούμενοι κάποιο σοβαρό ατύχημα λόγω άνοιας ή άλλης ασθένειας.
Συνήθως, όμως, οι ηλικιωμένοι αρνούνται να παρατήσουν το αυτοκίνητό τους, τόσο για πρακτικούς, όσο και για ψυχολογικούς λόγους (αποφυγή κατάθλιψης και κοινωνικής απομόνωσης).
Ποια είναι τα λάθη που κάνουν στην οδήγηση; Ας δούμε μερικά σύμφωνα με τις στατιστικές:
Η έντονη αυτοπεποίθηση
Η κατοχή διπλώματος οδήγησης και η συσσώρευση εμπειρίας επί δεκαετίες αναπτύσσει σε πολλούς οδηγούς μία υπερβολική αίσθηση αυτοπεποίθησης, ακόμη και μία ψευδαίσθηση ανωτερότητας απέναντι στους υπόλοιπους.
Έτσι αγνοούν τα σημάδια του χρόνου, τα οποία εμφανίζονται σταδιακά, αποφεύγουν την αυτοκριτική και γίνονται επιρρεπείς σε λάθη.
Δυσκολία αντίληψης της νεκρής γωνίας
Με την πάροδο του χρόνου το σώμα μας γίνεται πιο άκαμπτο και δυσκολεύει το στρίψιμο του κεφαλιού.
Γι αυτό και πολλοί ηλικιωμένοι οδηγοί αποφεύγουν υποσυνείδητα να γυρίσουν όσο συχνά χρειάζεται το κεφάλι τους για να ελέγξουν την κυκλοφορία στη λεγόμενη νεκρή γωνία, παραβλέποντας έτσι ενδεχομένως κάποιο άλλο όχημα, ποδήλατο κ.λπ.
Τη λύση μπορεί να δώσει εδώ ένα αυτοκίνητο το οποίο περιλαμβάνει στον εξοπλισμό του ένα σύστημα ηχητικής και οπτικής προειδοποίησης για οχήματα που κινούνται στη νεκρή γωνία.
Τολμηροί σε δύσκολες συνθήκες
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα όταν μεγαλώνουμε είναι η μειωμένη ικανότητα όρασης, με αποτέλεσμα να παραβλέπουμε άλλα οχήματα και πεζούς στις διασταυρώσεις ή να μην εκτιμούμε σωστά την ταχύτητα κίνησής τους.
Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο στο σκοτάδι και όταν επικρατούν δυσμενείς καιρικές συνθήκες, όπως έντονη βροχόπτωση, ομίχλη, χιόνι κ.λπ.
Οι ηλικιωμένοι οδηγοί οφείλουν σε κάθε περίπτωση να οδηγούν με κατάλληλα γυαλιά και εφόσον στρεσάρονται στο τιμόνι καλό θα ήταν να αποφεύγουν τις διαδρομές σε ώρες αιχμής και κάτω από δύσκολες συνθήκες, ενώ συνιστάται να κάνουν ένα διάλειμμα, αν νιώθουν υπερβολική πίεση και άγχος.
Ελλειπής ενημέρωση για τις νέες διατάξεις και νόμους
Ένας σημερινός εβδομηντάχρονος που πήρε δίπλωμα οδήγησης στα είκοσι είχε μελετήσει τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας της δεκαετίας του 70.
Από τότε έχουν αλλάξει πάρα πολλά στην κυκλοφορία και αρκετοί οδηγοί τρίτης ηλικίας δεν έχουν προσαρμοστεί σε κάποια νέα δεδομένα, τα οποία έχουν συχνά σχέση και με τις δυνατότητες των σύγχρονων αυτοκινήτων.
Οδηγοί με χαμηλές ταχύτητες
Πολλοί ηλικιωμένοι εφαρμόζουν την αργή οδήγηση ως αντίδοτο των χειρότερων αντανακλαστικών τους και των χάντικαπ λόγω προβλημάτων υγείας.
Αυτό είναι σωστό, αν και όχι μέχρι του σημείου να μετατρέπονται σε ένα αργοκίνητο εμπόδιο για τους υπόλοιπους προκαλώντας εκνευρισμό και –έμμεσα– τροχαία ατυχήματα.
Ας μην ξεχνάμε ότι ο Κ.Ο.Κ. τιμωρεί ως παράβαση και την υπερβολικά αργή οδήγηση χωρίς λόγο.
Καλό είναι λοιπόν να επιλέγουν οι αργοί οδηγοί –ανεξαρτήτως ηλικίας φυσικά– τη δεξιά λωρίδα και να αφήνουν χώρο για ασφαλείς προσπεράσεις, όπου είναι αυτό δυνατόν.
Δεν χρησιμοποιούν φλας
Η μη χρήση φλας δεν αποτελεί δυστυχώς αποκλειστικό προνόμιο των ηλικιωμένων οδηγών, αλλά χαρακτηρίζει ευρύτατα και τις υπόλοιπες ηλικιακές κατηγορίες στη χώρα μας.
Ωστόσο στους «ώριμους» οδηγούς είναι πιο διαδεδομένο το φαινόμενο λόγω των καθυστερημένων αντιδράσεων και της μειωμένης ικανότητας συντονισμού και συνδυασμού διαφόρων κινήσεων στο τιμόνι, όπως π.χ. να στρίβουν και ταυτόχρονα να ελέγχουν τη διασταύρωση και τους σηματοδότες και να βγάζουν φλας.