Σαν χάρτινος πύργος κατέρρευσε -μέσα στον Αύγουστο- το φαινομενικά ακλόνητο επιχείρημα των Βρετανών ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα είναι καλά προστατευμένα στο Βρετανικό Μουσείο. Αλίμονο, όμως.
Οι κλοπές των 2.000 πολύτιμων αρχαιοτήτων από στέλεχος του μουσείου δίνουν νέα επιχειρήματα στην Ελλάδα, ενώ πλήττουν το κύρος το κορυφαίου μουσείου, -σε τέτοια έκταση και με τόση ένταση,- ώστε τίποτα δεν θα είναι, πια, το ίδιο. Και αυτό μπορεί να ειπωθεί χωρίς την παραμικρή διάθεση υπερβολής. Ήδη ο Γερμανός διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου, Χάρτγουικ Φίσερ, παραιτήθηκε. Αλλά και ο υποδιευθυντής του, Τζόναθαν Γουίλιαμς, αποσύρθηκε από τα καθήκοντά του μέχρι να ολοκληρωθεί η ανεξάρτητη έρευνα γι’ αυτό το -άνευ προηγουμένουσκάνδαλο της κλοπής. Φήμες λένε ότι έχει στενέψει αφόρητα ο κλοιός και για τον πρόεδρο του Βρετανικού Μουσείου, πρώην υπουργό Οικονομίας της κυβέρνησης Κάμερον, Τζορτζ Όσμπορν.
Το βέβαιο είναι ότι προκάλεσε αίσθηση -σε παγκόσμια κλίμακα- η… ομολογία του Όσμπορν ότι δεν έχουν καταγραφεί όλοι οι θησαυροί της συλλογής του μουσείου. Για την ακρίβεια, παραδέχθηκε ότι δεν είναι όλα τα αντικείμενα της συλλογής «σωστά καταγεγραμμένα», προσθέτοντας το ανεκδιήγητο: «Κάποιος που γνωρίζει τι δεν είναι καταγεγραμμένο έχει μεγάλο πλεονέκτημα για την αφαίρεσή τους». Προφανώς, θα πρόσθετε κάποιος. Αλλά αυτό θα έπρεπε να ήταν κατανοητό πολύ πριν από τη μεγάλη κλοπή. Παράλληλα, ο Όσμπορν αναγνώρισε ότι θα μπορούσαν να γίνουν περισσότερα, από τη στιγμή που το Βρετανικό Μουσείο έλαβε τις πρώτες πληροφορίες για ενδεχόμενες κλοπές τον Φεβρουάριο του 2021! Όταν ρωτήθηκε γιατί δεν λήφθηκαν σοβαρά υπόψη αυτές οι καταγγελίες, εξέφρασε την πεποίθηση ότι δεν υπήρξε «συγκάλυψη».
Είναι πιθανό, εκτίμησε, ότι υψηλόβαθμα στελέχη του μουσείου «δεν μπορούσαν να πιστέψουν ότι υπήρχε εκ των έσω» κάποιος που έκλεβε θησαυρούς. Πάντως, τώρα θα έχουν όλο τον χρόνο να το πιστέψουν.
Χαρακτηριστική είναι η δήλωση της υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνας Μενδώνη, η οποία επισήμανε ότι «η απώλεια, η κλοπή, η φθορά αντικειμένων από τις συλλογές ενός μουσείου είναι εξαιρετικά σοβαρό και ιδιαίτερα λυπηρό γεγονός. Όταν μάλιστα αυτό συμβαίνει εκ των έσω, πέρα από την όποια ηθική και ποινική ευθύνη τίθεται μείζον ζήτημα αξιοπιστίας του ίδιου του μουσειακού οργανισμού. Το υπουργείο Πολιτισμού παρακολουθεί με μεγάλη προσοχή την εξέλιξη του θέματος».
Σε κάθε περίπτωση, το εξωφρενικό είναι ότι ο φερόμενος ως δράστης, Πίτερ Χιγκς, όχι μόνο δρούσε ανενόχλητος αφαιρώντας όλα αυτά τα χρόνια πολύτιμους θησαυρούς από τις συλλογές που είχε κρυμμένες το μουσείο για μελέτη και έρευνα, αλλά έφτασε στο σημείο να τους πουλάει στο eΒay! Και αυτό δεν το έκανε μόνο μία φορά, αλλά πολλές όλα αυτά τα χρόνια.
«Είναι μακράν η μεγαλύτερη κλοπή που ξέρω από μουσείο, ιδιαίτερα αυτού του επιπέδου», δήλωσε στο BBC ο Χρήστος Τσιρογιάννης, αρχαιολόγοςερευνητής και επικεφαλής επιτροπής της UNESCO για το παράνομο εμπόριο αρχαιοτήτων, τονίζοντας ότι «είναι κάτι πολύ σοβαρό για οποιοδήποτε μουσείο, αλλά το γεγονός ότι συμβαίνει στο Βρετανικό Μουσείο το κάνει ακόμη χειρότερο». Στο μεταξύ, ειδικοί καλούν το Βρετανικό Μουσείο να δώσει στη δημοσιότητα τη λίστα των αντικειμένων που κλάπηκαν. Τα συγκεκριμένα αντικείμενα, τα οποία χρονολογούνται από τον 15ο αι. π.Χ. έως τον 19ο αι. μ.Χ., φυλάσσονταν σε αποθήκη κυρίως για ακαδημαϊκούς και ερευνητικούς σκοπούς. Η αξία των κλεμμένων αντικειμένων θεωρείται ότι ανέρχεται σε εκατομμύρια λίρες. Στο Λονδίνο, πολλοί πιστεύουν ότι σύντομα θα παραιτηθεί και ο ίδιος ο Όσμπορν. Η ειρωνεία είναι ότι εκείνος έχει αναλάβει τις συνομιλίες με την ελληνική κυβέρνηση για το ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα. Πέρυσι το φθινόπωρο, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μαζί με τον τότε υπουργό Επικρατείας, σήμερα υπουργό Εξωτερικών, Γιώργο Γεραπετρίτη, είχαν συναντηθεί μαζί του για την υπόθεση. Μόνο που αυτή πλέον αποκτάει νέο, μάλλον απρόσμενο, ενδιαφέρον…
Τι δείχνει η σιωπή της Αθήνας
Ο πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου, σύμφωνα με τους «Financial Times», «είπε στους συναδέλφους του ότι είναι καθησυχασμένος που ο Μητσοτάκης, ο οποίος χειρίζεται προσωπικά τις διαπραγματεύσεις για τα γλυπτά 2.500 ετών, δεν έχει επιτεθεί στο Βρετανικό Μουσείο για τις κλοπές». «Μπορείτε να διαβάσετε πολλά στη σιωπή», ανέφερε πηγή από το Βρετανικό Μουσείο που επικαλούνται οι «Financial Times». «Ένας γνώστης του μουσείου» είπε πως «είναι σημάδι ότι η Αθήνα πιστεύει πως μια συμφωνία είναι κοντά»
. Επιπλέον, οι «Financial Times» φιλοξενούν δήλωση Έλληνα κυβερνητικού αξιωματούχου: «Παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις στο Βρετανικό Μουσείο και όπως άλλοι στην πολιτιστική κοινότητα είμαστε συγκλονισμένοι από το μέγεθος της κλοπής. Αυτά τα ζητήματα δεν έχουν άμεση σχέση με την εκστρατεία μας για το νόμιμο δικαίωμά μας για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα, η οποία συνεχίζεται αμείωτη».
*Γιώργος Βαϊλάκης/Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Απογευματινή τη Δευτέρα 28 Αυγούστου