Η παχυσαρκία και ιδίως η παιδική, είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο. Τα επιδημιολογικά δεδομένα δείχνουν ότι το 1/3 του πληθυσμού το 2030, δηλαδή περισσότεροι από 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα έχουν το χαρακτηριστικό του παχύσαρκου.
Τα αίτια της παιδικής παχυσαρκίας δεν είναι μόνο η διατροφή, η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας, ο τρόπος ζωής, τα γονίδια κλπ , αλλά ανάγονται στην ενδομήτρια ζωή και στη παχυσαρκία της μητέρας. Τα παραπάνω επισημάνθηκαν από ειδικούς επιστήμονες σε εκδήλωση που διοργάνωσε ο Ιατρικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο της 86ης ΔΕΘ.
«Οφείλουμε, κυρίως για τα παιδιά, να αντιστρέψουμε τους δείκτες, κάτι που μπορούμε να κάνουμε στα υπέρβαρα πριν γίνουν παχύσαρκα. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια τάση ισορρόπησης στις ανεπτυγμένες χώρες, ανάμεσα τους και η Ελλάδα, ή ίσως υπάρχει αυτή η τάση γιατί δεν μπορούμε να το φτάσουμε χειρότερα» επισήμανε ο αναπληρωτής καθηγητής Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας ΑΠΘ, Αθανάσιος Χριστοφορίδης σημειώνοντας παράλληλα ότι υπάρχει μια «έκρηξη» της παχυσαρκίας στις υπό ανάπτυξη χώρες.
Ο κ. Χριστοφορίδης σημείωσε ότι οι περισσότερες μελέτες κατατάσσουν την Ελλάδα μεταξύ των πρωταθλητών της παιδικής παχυσαρκίας ( στις πρώτες τρεις χώρες παχυσαρκίας ή υπερβαρίας). «Δυστυχώς αυξάνονται τα περιστατικά βαρέως πασχόντων (τύπου 2, 3) κάτι πολύ ανησυχητικό το οποίο συνδέεται και με την πανδημία του κορονοϊού (και τις νέες συνήθειες διατροφής, απομόνωσης κλπ). Πολλές φορές από έμβρυο μπορούμε να καταλάβουμε και να διερευνήσουμε ορμονικές διαταραχές (ύψος, βάρος κλπ). Στις περισσότερες περιπτώσεις μπορούν να αντιστραφούν ακόμη και γονιδιακές διαταραχές. Δυστυχώς όμως το προσδόκιμο ζωής για τις επόμενες γενιές, με τα σημερινά δεδομένα, θα είναι μικρότερο. Ήδη το έχουμε βιώσει γιαγιάδες να θάβουν τα εγγόνια τους. Δεν θέλουμε να είμαστε σκληροί όμως θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα και να το λύσουμε» πρόσθεσε ο κ. Χριστοφορίδης.
Τα αίτια της παχυσαρκίας ανάγονται στην ενδομήτρια ζωή
Η καθηγήτρια Παιδιατρικής-Νεογνολογίας ΑΠΘ Ελισάβετ Διαμαντή έκανε λόγο για επιδημία παχυσαρκίας σημειώνοντας παράλληλα ότι η μεγάλη αύξηση των ποσοστών παχυσαρκίας τα τελευταία 30-40 χρόνια δεν δικαιολογείται μόνο από τη διατροφή, την έλλειψη άσκησης τον τρόπο ζωής, τα γονίδια κλπ .
«Από τη δεκαετία του 90, τότε που η ιατρική κοινότητα εστίασε στο πρόβλημα, διατυπώθηκε ότι ακόμη και πριν τη γέννηση παιδιών το ενδομήτριο περιβάλλον είναι αυτό που παρεμβαίνει και κάνει το μεταβολικό προγραμματισμό για κάτι που θα συμβεί στο μέλλον, ύστερα από δύο- τρεις γενιές. Από τις μελέτες που έγιναν διαπιστώθηκε ότι οι υπέρβαρες ή οι παχύσαρκες μητέρες κάνουν πιο συχνά μεγάλα παιδιά, καισαρικές τομές, δεν θηλάζουν, ενώ ο θηλασμός είναι μέτρο πρόληψης κατά της παχυσαρκίας και άλλων νοσημάτων διότι εμπεριέχει την έννοια της αυτορρύθμισης. Πολλές δε γυναίκες, σε ποσοστό μέχρι και 30% μετά τον τοκετό, δεν χάνουν τα κιλά της εγκυμοσύνης κι αυτό δημιουργεί προβλήματα, μεταξύ άλλων και στις επόμενες κυήσεις. Και ναι υπάρχει συσχέτιση της παχύσαρκης μητέρας με τα μελλοντικά παχύσαρκα παιδιά της, συνεπώς η πρόληψη κατά της παιδικής παχυσαρκίας ξεκινά από πριν τη γέννηση» επισήμανε η κ Διαμαντή.
Καθοριστικός ο ρόλος της πρόληψης από την πρώτη στιγμή της γέννησης
Η πρόληψη, η οικογένεια και ο παιδίατρος διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο από την πρώτη στιγμή της γέννησης ώστε να μειωθούν τα περιστατικά παχυσαρκίας, τόνισε η καθηγήτρια Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας ΑΠΘ , Ασημίνα Γαλλή-Τσινοπούλου . Συμβούλεψε τις μητέρες να θηλάζουν τα παιδιά τους μέχρι την ηλικία των 12 μηνών, να δίνουν στερεές τροφές από τους έξι μήνες ζωής του παιδιού, αλεσμένα φρούτα και όχι χυμούς, γλυκά, να γίνεται μέτρηση λίπους στη διαδικασία ανάπτυξης του παιδιού, φυσική δραστηριότητα, ένα γεύμα με την οικογένεια για να δίνει το παράδειγμα κλπ. Όσο για τη «βεβαιότητα» ότι το λίπος των παιδιών θα γίνει ύψος, ανέφερε ότι είναι μύθος.
«Μέχρι την ηλικία των 5 χρονών τα παιδιά έχουν πρότυπα τους γονείς, ύστερα τους δασκάλους και στην εφηβεία τους φίλους. Στα κυλικεία των σχολείων θα πρέπει να υπάρχουν τροφές με μεγάλη διατροφική αξία και όχι «σκουπίδια». Θα πρέπει να υπάρξει πρόγραμμα υγιεινής διατροφής εντός εκπαιδευτικού συστήματος. Δεν προτείνω την απαγόρευση διότι αυτή δημιουργεί περισσότερο ενδιαφέρον για άχρηστες και επιβαρυντικές τροφές (σνακ κλπ). Θεωρώ ότι η καλύτερη σήμανση των προϊόντων είναι σημαντική για να γνωρίζουμε και να επιλέγουμε προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας. Ο δε καλός ύπνος με μεγάλη διάρκεια για τα παιδιά των προσχολικών ηλικιών, μέχρι 14 ώρες, είναι επιβεβλημένος για μια καλύτερη ανάπτυξη και μελλοντική ζωή, σύμφωνα με τις τελευταίες μελέτες και έρευνες”» πρόσθεσε η κ. Γαλλή.
Ο πρόεδρος του ΙΣΘ Νίκος Νίτσας μίλησε για την αναγκαιότητα ευαισθητοποίησης των κοινωνιών στο πρόβλημα της παχυσαρκίας στις λεγόμενες ανεπτυγμένες δυτικές, στο γεγονός ότι έχει μετατραπεί σε… πανδημία η οποία εντοπίστηκε από την ιατρική κοινότητα το ΄90 καθώς και για την πρωτοβουλία του συλλόγου να βάλει και να αναδείξει στη δημόσια συζήτηση τρόπους άμεσης αντιμετώπισης και πρόληψης για να μην έχουμε προσεχώς ακόμη χειρότερα.
Οι γιατροί που μετείχαν στην εκδήλωση μίλησαν επίσης για τις επιπτώσεις της παχυσαρκίας στον ψυχισμό των παιδιών (υψηλά ποσοστά αυτοκτονιών παιδιών) στη μείωση της αυτοεκτίμησης, στον εκφοβισμό που δυστυχώς παρά τις προσπάθειες πολλών ακόμη δέχονται σε σχολικό ή φιλικό περιβάλλον καθώς και για τα μέτρα διατροφικών συνηθειών με ταυτόχρονη φυσική άσκηση τα οποία θα δρομολογήσουν οι γονείς για τα παιδιά τους έστω κι αν αυτά δεν είναι πολύ «φιλικά» διότι είναι επιβεβλημένα για την υγεία τους. Παράλληλα τόνισαν ότι καταγράφονται από πολύ νωρίς και ορθοπεδικά, καρδιολογικά, δερματολογικά, γυναικολογικά κι άλλα προβλήματα τα οποία κι αυτά όμως μπορούν να προληφθούν.