Έντονη ανησυχία προκαλούν οι αυξημένες καταγγελίες για ιατρική αμέλεια το τελευταίο διάστημα στην Κύπρο. Το SigmaLive επιχειρεί να ανοίξει τον φάκελο «αμέλειες» κάνοντας μια αναδρομή στις υποθέσεις που συγκλόνισαν την κοινή γνώμη. Παράλληλα, συνομιλεί με τον Μιχάλη Βορκά ο οποίος μας εξηγεί το νομικό πλαίσιο των υποθέσεων αυτών.
Το πιο πρόσφατο περιστατικό αιφνίδιου θανάτου ήταν ο χαμός της 31χρονης Κατερίνας Πεκρή, η οποία απεβίωσε το Σάββατο 16 Οκτωβρίου αφήνοντας πίσω δύο παιδιά.
Η 31χρονη Κατερίνα Πεκρή, νοσηλευόταν στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, στο οποίο μεταφέρθηκε εξαιτίας επιπλοκών που παρουσίασε μετά από πρόσφατη χειρουργική επέμβαση στην οποία είχε υποβληθεί σε ιδιωτικό νοσηλευτήριο.
Επιπλέον ακόμη δύο αιφνίδιοι θάνατοι παιδιών, αφήνουν ερωτήματα για τον τρόπο που τα δύο παιδιά (το ένα εξ αυτών βρέφος) έχασαν τη ζωή τους σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα.
Στις 8 Οκτωβρίου βρέφος ενός μηνός άφησε την τελευταία του πνοή. Το άτυχο βρέφος βρισκόταν για νοσηλεία στο Γενικό Νοσοκομείο Λεμεσού, όπου οι ιατροί που το παρακολουθούσαν θεώρησαν αναγκαία την μεταφορά του στο Μακάρειο Νοσοκομείο.
Η οικογένεια του βρέφους προχώρησε σε καταγγελία για ιατρική αμέλεια κατά του Γενικού Νοσοκομείου Λεμεσού με την αστυνομία να διερευνά υπόθεση αιφνίδιου/αφύσικου θανάτου.
Λίγες ημέρες πριν, ακόμη ένας αιφνίδιος θάνατος παιδιού είχε προκαλέσει προβληματισμό για το πώς το παιδί έχασε τη ζωή του.
Στις 29 Σεπτεμβρίου εξάχρονο παιδάκι άφησε την τελευταία του πνοή σε ιδιωτικό νοσηλευτήριο στη Λευκωσία μετά από χειρουργική επέμβαση. Το 6χρονο παιδάκι αντιμετώπιζε εκ γενετής καρδιολογικό πρόβλημα.
Παράλληλα, στο προσκήνιο έχει επανέλθει το περιστατικό με την μόλυνση 8 ασθενών που είχαν υποβληθεί σε επέμβαση καταρράκτη.
Πριν από περίπου ένα χρόνο, οκτώ ασθενείς που υποβλήθηκαν σε εγχείρηση καταρράκτη παρουσίασαν μόλυνση με το ισχυρό βακτήριο ψευδομονάδα, με αποτέλεσμα κάποιοι να χάσουν την όρασή τους στο ένα μάτι, ενώ δύο έχασα τη ζωή τους.
Ο πρώτος ασθενής απεβίωσε λίγες ημέρες μετά την επέμβαση ενώ η δεύτερη ασθενής απεβίωσε σχεδόν μετά από ένα χρόνο.
Συγκεκριμένα, την Κυριακή 17/10 απεβίωσε δεύτερη ασθενής που είχε υποβληθεί σε επέμβαση καταρράκτη.
Μιλώντας στο SigmaLive ο εγγονός της 79χρονης ανέφερε ότι ο θάνατος της επήλθε από πολυοργανική και καρδιακή ανεπάρκεια. Επιπλέον συμπλήρωσε ότι περί τα τέλη του μήνα αναμένουν το πόρισμα της έρευνας που είχε ξεκινήσει για τη συγκεκριμένη υπόθεση.
Τα βρέφη που πέθαναν από λεγεωνέλλα
Συγκλόνισε το παγκύπριο ο θάνατος τριών βρεφών το 2009 από το βακτηρίδιο της λεγεωνέλλας.
Συγκεκριμένα, το βακτηρίδιο της λεγεωνέλλας είχε αναπτυχθεί από το διπλό πρόβλημα στασιμότητας του νερού στις σωλήνες ύδρευσης της κλινικής και την μη απολύμανση του συστήματος ύδρευσης σε ετήσια βάση.
Στα νεογνά έφθασε όταν το μολυσμένο νερό της κλινικής τοποθετήθηκε σε μηχάνημα nebuliser (υγραντήρα), δηλαδή σύστημα εξάτμισης του νερού στον αέρα, το οποίο είχε τοποθετηθεί στην αίθουσα που βρίσκονταν τα βρέφη. Αποτέλεσμα ήταν τα νεογνά να εισπνεύσουν το μικρόβιο.
Συνολικά είχαν προσβληθεί από το βακτηρίδιο 11 παιδιά εκ των οποίων τα τρία έχασαν τη ζωή τους.
Τριάμιση χρόνια μετά το τραγικό συμβάν, οι Κωνσταντίνος Καστανός, τότε Γενικός Διευθυντής του Ιπποκράτειου νοσοκομείου και οι ιδρυτές του νοσηλευτηρίου, Οδυσέας Αθάνατος, Βασίλειος Μακρής και Χρίστος Ριρής καταδικάστηκαν σε τρείς μήνες φυλάκιση με αναστολή για τρία χρόνια και χρηματικό πρόστιμο, 8000 ευρώ για τον πρώτο κατηγορούμενο και 1800 ευρώ για κάθε ένα από τους τρεις άλλους.
Η νομική πτυχή
Μιλώντας στο SigmaLive ο δικηγόρος Μιχάλης Βορκάς, ο οποίος εξειδικεύεται σε υποθέσεις ιατρικής αμέλειας, αναφέρθηκε στα περιστατικά ιατρικής αμέλειας, πότε μια υπόθεση θεωρείται ιατρική αμέλεια αλλά και για το ποια ήταν η μεγαλύτερη ποινή που επιβλήθηκε στην Κύπρο για ιατρική αμέλεια.
Αρχικά ερωτηθείς πότε μια υπόθεση θεωρείται ιατρική αμέλεια, ανέφερε ότι στην Κύπρο η ιατρική ευθύνη μπορεί να πάρει τη μορφή της:
(1) Ποινικής ευθύνης
(2) Ευθύνης που πηγάζει από συμβατική υποχρέωση
(3) Αστικής ευθύνης, η οποία μπορεί να συνιστά επίθεση ή αμέλεια
Ο ασθενής ο οποίος επιζητά αποζημιώσεις λόγω ιατρικής αμέλειας, θα πρέπει να αποδείξει:
(i) Την ύπαρξη υποχρέωσης επιμέλειας προς τον ασθενή. Προς τούτο ο ασθενής θα πρέπει να αποδείξει την ύπαρξη της σχέσης γιατρού – ασθενή. Ο γιατρός έχει τη νομική υποχρέωση να περιθάλψει ένα ασθενή στο νοσοκομείο ή στην κλινική όπου εργάζεται, αλλά δεν έχει καμιά νομική υποχρέωση να ενεργήσει ως σωτήρας για ένα ξένο που χάνει τις αισθήσεις του σε μια δεξίωση ή τραυματίζεται σε ένα τροχαίο ατύχημα. Εδώ σημειώνεται η νομική υποχρέωση σε αντίθεση με την ηθική
(ii) Αμελή πράξη ή παράλειψη εκ μέρους του γιατρού. Ο ασθενής θα πρέπει να αποδείξει ότι ο γιατρός έχει παραβιάσει το καθήκον του να είναι επιμελής, παρουσιάζοντας μαρτυρία ότι οι ενέργειες του γιατρού ήταν κατώτερες από ό,τι θεωρούνται ως ικανοποιητικές από τα δικαστήρια
(iii) Την πρόκληση ζημιάς. Ο ασθενής θα πρέπει να αποδείξει ότι λόγω των ενεργειών του γιατρού η υγεία του έχει χειροτερεύσει ή ότι έχει υποστεί κάποια άλλη συγκεκριμένη ζημιά.
Σε ερώτηση πόσο συχνά οδηγούνται στα δικαστήρια υποθέσεις ιατρικής αμέλειας στην Κύπρο απάντησε ότι δυστυχώς κάθε χρόνο καταχωρούνται στα Κυπριακά Δικαστήρια αρκετές αγωγές διεκδίκησης αποζημιώσεων.
Μετέπειτα ερωτηθείς αν αυξήθηκαν το τελευταίο διάστημα οι υποθέσεις ιατρικής αμέλειας λόγω της πανδημίας απάντησε τα εξής:
«Η πανδημία έχει φέρει στο προσκήνιο νέου είδους υποθέσεις ιατρική αμέλειας. Ειδικότερα έχουν προκύψει σοβαρά ιατρικά προβλήματα σε αριθμό συμπολιτών μας που έλαβαν τα εμβόλια κατά του κορωνοϊου οι οποίοι πιθανόν να οδηγηθούν στα Δικαστήρια».
Αναφερόμενος στην πιο ψηλή αποζημίωση από ιατρική αμέλεια στην Κύπρο είπε:
«Το μεγαλύτερο ποσό που επιδικάστηκε για τέτοιας φύσης απόφασης από όσα γνωρίζω ανέρχεται στα €2,411,853 πλέον τόκοι και δικαστικά έξοδα.
Το εν λόγω ποσό περιλάμβανε την αποζημίωση του ανήλικου αναφορικά με τον πόνο και την ταλαιπωρία του, τα μελλοντικά του φάρμακα, ιατρικά έξοδα και θεραπείες, τα έξοδα για τους αναγκαίους βοηθούς του στο μέλλον, την απώλεια των εισοδημάτων του ένεκα της αδυναμίας του να εργασθεί ως και τα έξοδα στα οποία ήδη υποβλήθηκε μέχρι τη δίκη.
Η υπόθεση αφορούσε την αμέλεια που επέδειξαν οι ιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό κατά τη διάρκεια προώρου τοκετού με αποτέλεσμα το νεογνό να γεννηθεί μεταξύ άλλων με σοβαρή εγκεφαλική παράλυση καθιστώντας το ανίκανο να περπατά, να μιλά και να βλέπει».
Το συγκεκριμένο περιστατικό στο οποίο αναφέρεται ο κ. Βορκάς είναι η υπόθεση της Ζωής Σουλτανιάν η οποίο γεννήθηκε στις 16 Ιουλίου του 1999 στο Μακάρειο Νοσοκομείο.
Το ιστορικό της υπόθεσης
Η Άννα Σουλτανιάν μεταφέρθηκε στο Μακάρειο Νοσοκομείο από το Γενικό Νοσοκομείο Λάρνακας όπου νοσηλευόταν για να γεννήσει πρόωρα και παρότι οι γιατροί και νοσοκόμοι που την είδαν τότε της είπαν ότι έχει ακόμα χρόνο εντούτοις ενώ βρισκόταν ξαπλωμένη ένιωσε ένα πέταγμα νερού έξω από το σώμα της και αντιλήφθηκε ότι είχε γεννήσει.
Ήταν ένα παιδί πολύ μικρό, ακίνητο και βαζανιασμένο το οποίο δεν έκλαιγε καν. Όταν μια νοσοκόμα άκουσε τη μάνα έτρεξε και αντίκρισε την Άννα και τη μικρή Ζωή. Όπως ακούστηκε αργότερα στο δικαστήριο η αντίδραση της νοσοκόμας ήταν να τη ρωτήσει γιατί δεν τους φώναξε. Ήταν η ίδια που της είπε προηγουμένως ότι είχε ακόμα χρόνο μέχρι τη γέννα.
Στο δικαστήριο η δικαστής ανέφερε ότι η μητέρα αφέθηκε μόνη μέσα σε ένα δωμάτιο χωρίς συνεχή παρακολούθηση, με αποτέλεσμα να γεννήσει μόνη της. Το νεογνό δεν υποβλήθηκε αμέσως στη διαδικασία της ανάνηψης και διασωλήνωσης και η παράλειψη αυτή επιβάρυνε ακόμη περισσότερο την κατάστασή του και συνέβαλε στην εγκεφαλική παράλυσή του.
Η εγκεφαλική παράλυση που υπέστη η ενάγουσα ήταν το αποτέλεσμα των πράξεων και παραλείψεων των γιατρών και του νοσηλευτικού προσωπικού των δύο νοσοκομείων, ήτοι του Γενικού Νοσοκομείου Λάρνακας και του Μακάρειου Νοσοκομείου».
Αποδείχθηκε μάλιστα ότι υπήρχε τρόπος το παιδί να γεννηθεί και να ζήσει μια φυσιολογική ζωή.
Παρότι έπρεπε να γεννήσει στην παρουσία μαιευτήρα όχι μόνο δεν της παρασχέθηκε αυτή η «ευκολία» αλλά αντίθετα γέννησε ολομόναχη.
Τα σοκαριστικά στοιχεία γύρω από την υπόθεση όμως δεν τελείωσαν εκεί. Αφού το παιδί γεννήθηκε και οι νοσοκόμες το πήραν για να το περιθάλψουν, μια γυναίκα που εργαζόταν ως καθαρίστρια αντιλήφθηκε ότι άφησαν τον πλακούντα της Άννας Σουλτανιάν και υπήρχε κίνδυνος να χάσει τη ζωή της και τότε τον έβγαλε η ίδια.
Το συγκεκριμένο παιδί ζει από την ημέρα που γεννήθηκε με:
· Εγκεφαλική παράλυση τύπου τετραπληγίας
· Εγκεφαλική αιμορραγία, μεθαιμορραγικό υδροκέφαλο και ατροφία εγκεφάλου
· Σοβαρά προβλήματα στην όραση, την ακοή, ενώ δεν μιλά καν
· Αντιμετωπίζει επιληπτικά επεισόδια και σπασμούς
· Παρουσιάζει κινητικές αναπηρίες, διαταραχές όρασης, νοητική υστέρηση και καθυστέρηση λόγου
Στη συνέχεια, ο κ. Βορκάς απαντώντας στην ερώτηση αν υπήρξε περίπτωση γιατρού που φυλακίστηκε για ιατρική αμέλεια είπε ότι δεν έχει υπόψη του τέτοιου είδους περιστατικό.
«Η ιατρική αμέλεια μπορεί να πάρει και τη μορφή της ποινικής ευθύνης υπό προϋποθέσεις. Η μοναδική απόφαση επί του θέματος είναι η Μαυρομάτης ν. Αστυνομίας (1996) 2 Α.Α.Δ. 69, 73. Εκεί, η κατηγορία βασίζεται στο ότι ο κατηγορούμενος 1, ενώ ήταν ο θεράπων ιατρός ανήλικου ασθενούς, έδωσε οδηγίες για χορήγηση σ’ αυτόν 200 κ.ε. μανιτόλης, ενώ όφειλε να γνωρίζει ότι η δόση ήταν υπερβολική για τον ασθενή και περαιτέρω, ενώ γνώριζε τους κινδύνους της καθορισθείσας ποσότητας, παρέλειψε να δώσει τις κατάλληλες οδηγίες για επίβλεψη του ασθενούς κατά το χρόνο λήψης του φαρμάκου. Το πρωτόδικο Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι ο κατηγορούμενος, με τη συμπεριφορά του, επέδειξε αμέλεια, έλλειψη προσοχής και απερισκεψία που εμπίπτει στον ορισμό της βαριάς αμέλειας και τον έκρινε ένοχο για τους ακόλουθους λόγους:
Ο ασθενής λόγω του νεαρού της ηλικίας του έπρεπε:
α) να πάρει διαφορετική ποσότητα μανιτόλης από τους ενήλικες ασθενείς
β) να δοθούν σαφείς συστάσεις για παρακολούθησή του κατά τη χορήγηση του φαρμάκου
Το Εφετείο αποδέχτηκε την έφεση κατά της καταδίκης αφού έκρινε ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο έσφαλε τόσο αναφορικά με τη νομική πτυχή όσο και με τα συμπεράσματα επί των γεγονότων στην απόφασή του. Το Εφετείο αποφάνθηκε ότι η ποινική αμέλεια που απαιτείται για την απόδειξη ευθύνης, είναι μικρότερου βαθμού από την υπαίτιο αμέλεια που απαιτείται για το αδίκημα της ανθρωποκτονίας, αλλά μεγαλύτερου βαθμού από τον βαθμό που απαιτείται για το αδίκημα της οδήγησης χωρίς τη δέουσα προσοχή και φροντίδα, αμέλεια που βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο με την αστική αμέλεια.