Το Φανάρι μίλησε τελευταίο. Η Ρωσία ξαφνιάστηκε και οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, Βόρεια Μακεδονία και Σερβία, βρέθηκαν στη μέση ενός δρόμου που, αν τον διανύσουν, θα βρεθούν στην ίδια πλευρά της Ιστορίας, λύνοντας ένα πρόβλημα που επί 55 χρόνια ταλαιπωρούσε τις δύο Εκκλησίες και άφηνε χώρο σε κάθε εθνικιστική φωνή.
Η απόφαση του Πατριάρχη Βαρθολομαίου να αναγνωρίσει τη σχισματική Εκκλησία των Σκοπίων ήταν και ένα μήνυμα στη Μόσχα πως οι ιεροί κανόνες υπερισχύουν των κοσμικών επιδιώξεων. Και αυτό γιατί η περίπτωση της Ουκρανίας ήταν ακριβώς ίδια με αυτήν των Σκοπίων. Μόνο που η Μόσχα δεν αναγνώρισε καμία άλλη Εκκλησία πέραν της φιλορωσικής, ενώ θα μπορούσε να στηρίξει μια ενιαία, παραχωρώντας μια υπό όρους αυτονομία.
Αντίθετα, στην περίπτωση των Σκοπίων οι σχισματικοί από το 2000 επιζητούσαν λύση, που δεν ήρθε λόγω των εθνικιστών, οι οποίοι ήθελαν αυτοκεφαλία και όχι αυτονομία, αλλά επέμεναν στον διάλογο. Στην πορεία, ο διάλογος πάγωσε, οι Σκοπιανοί ζήτησαν από το Φανάρι αυτοκεφαλία, αλλά αυτό αρνήθηκε, ώσπου κατέθεσαν πρόταση για αναγνώριση των σχισματικών και τη δημιουργία μιας ενιαίας Εκκλησίας, χωρίς τον όρο «Μακεδονία» στο όνομά της.
Η πρόταση αυτή παρέμενε στα συρτάρια του Φαναρίου. Όταν ξέσπασε η κρίση στις σχέσεις Ρωσίας – Φαναρίου λόγω του Ουκρανικού, η Σερβία τάχθηκε υπέρ της Μόσχας, ενώ οι Σκοπιανοί βρήκαν την ευκαιρία για πρώτη φορά από το 1967 (τότε το Βελιγράδι τούς κήρυξε σχισματικούς) να αναζητήσουν εκ νέου λύση και να βγουν από την απομόνωση. Οι Ρώσοι μέσω Σερβίας επιθυμούσαν την αύξηση της επιρροής τους στα Βαλκάνια. Το ΝΑΤΟ αλλά και άλλες χώρες δεν ήθελαν να ξαναμπεί στη φωτιά το «βαλκανικό κακάβι» (όλα τα χόρτα μαζί) και έτσι επιλέχτηκε η λύση όχι της αυτοκεφαλίας, αλλά της αναγνώρισης και της σχετικής αυτονομίας. Τον περασμένο Δεκέμβριο, σχισματικοί κληρικοί επισκέφθηκαν το Φανάρι σε πολύ καλό κλίμα. Εκεί συμφωνήθηκε η αναγνώριση και η δέσμευση για «Αρχιεπισκοπή Αχρίδος».
Σε αυτό συνέτεινε η θέση της Εκκλησίας της Ελλάδος, και όχι μόνο, η οποία ξεκαθάρισε ότι δεν πρόκειται να δεχτεί τον όρο «Μακεδονία» ή «Μακεδονική» για τη νέα Εκκλησία. Η Σερβία, από την πλευρά της, γνωρίζοντας προφανώς για τις επαφές, επιχείρησε να καθίσει στο ίδιο τραπέζι με τους σχισματικούς. Και πριν από 15 ημέρες οι δύο πλευρές συναντήθηκαν σε καλό κλίμα.
Το Φανάρι και ανέσυρε τη λύση από το συρτάρι
Εκεί που όλα έμοιαζαν ότι επρόκειτο για σχέδιο του άξονα Μόσχας – Βελιγραδίου, ήρθε το Φανάρι και ανέσυρε τη λύση από το συρτάρι, προκαλώντας ικανοποίηση στα Σκόπια, αμηχανία στη Ρωσία και μια βολική λύση, υπό προϋποθέσεις, για τη Σερβία, η οποία έχει την ευκαιρία να κλείσει η πληγή των Σκοπίων. Ήδη έχει καλές σχέσεις με το Μαυροβούνιο και της μένει μόνο το Κόσοβο, το οποίο αρνείται κάθε συζήτηση επικοινωνίας.
Η Ρωσία εγκλωβίστηκε, αλλά, όπως εξελίχθηκε η κατάσταση, είναι υποχρεωμένη να στηρίξει τις επιλογές του Βελιγραδίου. Ωστόσο, βρήκε την ευκαιρία για ακόμα μία φορά και επιτέθηκε κατά του Οικουμενικού Πατριαρχείου, γιατί «παριστάνει τον μοναδικό επιδιαιτητή». Παρά την πίκρα της Μόσχας, στη Βόρεια Μακεδονία η κυβέρνηση και η τοπική Εκκλησία ευχαρίστησαν το Φανάρι, καθώς «στηρίζει την ιστορική αποστολή του και ευθύνη του».
«Εμπόδια στην Τουρκία»: Οι ΗΠΑ πιέζουν για τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης
Για ακόμα μία φορά, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ διαπιστώνει ότι στην Τουρκία οι θρησκευτικές ενότητες αντιμετωπίζουν εμπόδια και διώξεις. Στην ετήσια έκθεση γίνεται ξανά σαφής αναφορά στην επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης: «Η κυβέρνηση δεν πήρε κανένα μέτρο για την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, εμποδίζοντας το Οικουμενικό Πατριαρχείο να εκπαιδεύει κληρικούς για περισσότερα από 50 χρόνια». Η αρμόδια επιτροπή προτείνει να συμπεριληφθεί η Τουρκία στον Ειδικό Κατάλογο Παρακολούθησης του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για εμπλοκή ή ανοχή σε σοβαρές παραβιάσεις της θρησκευτικής ελευθερίας, σύμφωνα με τον Νόμο Διεθνούς Θρησκευτικής Ελευθερίας (IRFA). Καλεί επίσης τον Λευκό Οίκο σε όλες τις συναντήσεις με Τούρκους αξιωματούχους να ασκεί πιέσεις σε ανώτατο επίπεδο για την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, ζητώντας από την κυβέρνηση της γειτονικής χώρας να σεβαστεί την ελευθερία της θρησκείας και να επιτρέψει την επαναλειτουργία της σχολής της Χάλκης και την εκπαίδευση κληρικών σε όλες τις θρησκευτικές ομάδες.
Μέσω ΕΣΠΑ: Σημαντικά έργα το 2023 θα αλλάξουν το Άγιον Όρος
Σημαντικά έργα σε δεκάδες κελιά, σκήτες και καλύβες, της τάξεως των περίπου 20 εκατομμυρίων ευρώ, θα εκτελεστούν το επόμενο διάστημα μέσω του προγράμματος ΕΣΠΑ. Αυτά έρχονται να προστεθούν σε όσα προγραμματίζονται για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της μοναστικής πολιτείας, με την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και την κατασκευή βιολογικών καθαρισμών σε όλα τα μοναστήρια. Οι εργασίες αποκατάστασης θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως το 2023 και αφορούν κτίρια που ανήκουν στις μονές: Βατοπαιδίου, Σίμωνος Πέτρας, Φιλοθέου, Ξηροποτάμου, Μεγίστης Λαύρας, Παντοκράτορος, Ζωγράφου, Κουτλουμουσίου, Ιβήρων, Αγίου Παύλου και Γρηγορίου. Όλα αυτά τα χρόνια έχουν γίνει σημαντικές παρεμβάσεις στο «Περιβόλι της Παναγίας», αλλά πολλές αποκαταστάσεις ζημιών σε κτίρια και αναστηλώσεις γίνονταν με χρήματα που διέθεταν ξένοι, ως επί το πλείστον, επιχειρηματίες, προερχόμενοι κυρίως από τις πρώην ανατολικές χώρες και τη Ρωσία. Οι ιδιωτικές παρεμβάσεις το τελευταίο διάστημα έχουν προκαλέσει πολλές συζητήσεις, καθώς -κάποιες από αυτές- συνδέθηκαν με τον ρωσικό επεκτατισμό στον Αθω.
Ιεροσόλυμα: Νέος κύκλος αντιπαράθεσης στην Αγία Πόλη λόγω τουρισμού
Νέες εντάσεις έχει πυροδοτήσει στα Ιεροσόλυμα το σχέδιο τουριστικής ανάπτυξης της Παλαιάς Πόλης της Ιερουσαλήμ, με επίκεντρο το ύψωμα πάνω από την Αγία Πόλη, έναν δημοφιλή προορισμό για επισκέπτες, που κάποιοι πιστεύουν ότι είναι ο τόπος όπου ο Ιούδας προετοίμασε την προδοσία του Ιησού.
Οι μουσουλμάνοι της περιοχής αντιδρούν, καθώς εκτιμούν ότι με το θεματικό πάρκο οι Εβραίοι θα κυριαρχήσουν στην περιοχή. Οι επιχειρηματίες που συνδέονται με το «Ιδρυμα της Πόλης του Δαβίδ» σχεδιάζουν οι επισκέπτες να έχουν τη δυνατότητα να μεταβαίνουν από το ύψωμα στο παρακείμενο «Δάσος της Ειρήνης» με εναέρια τροχαλία. Οι εταιρείες κατασκευής του θρησκευτικού θεματικού πάρκου φιλοδοξούν να κατασκευάσουν μια κρεμαστή γέφυρα, η οποία θα οδηγεί σε έναν χώρο πρασίνου εκτός των τειχών της παλιάς πόλης, την κοιλάδα Χινώμ. Οι επισκέπτες από εκεί θα μπορούν να μεταφερθούν στην Παλιά Πόλη και στο «Τείχος των Δακρύων», έναν από τους πιο ιερούς τόπους για τους Εβραίους.