Οι κυρώσεις των ΗΠΑ προς τους Ρώσους ολιγάρχες αφήνουν να ξεφύγουν οι πλουσιότεροι των πλουσίων», έγραφε πριν από λίγες µέρες το αµερικανικό NPR (National Public Radio), παραθέτοντας πρώτο-πρώτο το όνοµα του Ρόµαν Αµπράµοβιτς. Του ιδιοκτήτη της Τσέλσι και πρώην συνεταίρου στην πετρελαϊκή Sibneft και τη χαλυβουργία Evraz του µυστηριωδώς δολοφονηθέντος Μπόρις Μπερεζόφσκι.
Πάντως, στον απόηχο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, δήλωσε πως αποφάσισε να πουλήσει την Τσέλσι και προτίθεται να µεσολαβήσει υπέρ της ειρήνης κατόπιν ουκρανικού αιτήµατος. Αν κάτι αποδεικνύουν οι λίστες των κυρώσεων, είναι πόσο µεγάλη υπήρξε η «έξοδος» των Ρώσων ολιγαρχών προς την Ευρώπη µέσω Κύπρου, Μονακό, Μάλτας, Ολλανδίας κ.ά., είτε για λόγους φοροδιαφυγής είτε για να αποφύγουν τις (προηγούµενες) κυρώσεις είτε -όπως γράφεται, χωρίς να µπορεί να αποδειχθεί- για να διασφαλίσουν επενδυτικές διεξόδους για τα κεφάλαια του ίδιου του Ρώσου προέδρου. Ο Αµπράµοβιτς ήταν από τους πρώτους που διερεύνησαν τις διαδροµές του χρήµατος στην Ευρώπη. Το 2020, στοιχεία από το τµήµα ξεπλύµατος της Deutsche Bank έδειξαν πως εν έτει 2016 είχε µεταφέρει ήδη πάνω από 1,3 δισ. δολάρια από την Κύπρο στις Παρθένους Νήσους, µέσω λογαριασµών της ολλανδικής ING.
Από τους ανθρώπους που βρίσκονται στη λίστα των ευρωπαϊκών κυρώσεων είναι ο δισεκατοµµυριούχος Γκενάντι Τιµτσένκο, χαρακτηριζόµενος από Αµερικανούς διπλωµάτες ως ο «µυστικός κουµπαράς» του Πούτιν, που πώλησε το µερίδιό του στον Οµιλο Gunvor, µε έδρα την Κύπρο, στον Σουηδό δισεκατοµµυριούχο Τόρµπιορν Τόρνκβιστ και πλέον είναι επικεφαλής του ενεργειακού και κατασκευαστικού Οµίλου Volga στο Λουξεµβούργο. ∆ιατηρεί στενούς δεσµούς µε την Total, καθώς οι δύο εταιρείες, µαζί µε την Gazprom, είναι µέτοχοι στη ρωσική εταιρεία φυσικού αερίου Novatek, η οποία πραγµατοποιεί έρευνες στην Αρκτική.
Ο µεγιστάνας των µεταλλείων, Άλισερ Ουσµάνοφ, που υπήρξε ένας από τους πρώτους επενδυτές στη Facebook, πρόσφατα πώλησε το δικό του µερίδιο στην Aρσεναλ. Ο Αλεξέι Μορντάσοβ, µεγιστάνας του χάλυβα και ο πλουσιότερος σήµερα άνθρωπος στη Ρωσία, κατέχει ποσοστό 32% του γερµανικού ταξιδιωτικού πρακτορείου TUI. Ο Μιχαήλ Φρίντµαν, συνιδρυτής του ρωσικού τραπεζικού κολοσσού Alfa Group και µέλος του ∆.Σ. του ABH Holdings, µε έδρα το Λουξεµβούργο, ελέγχει την εταιρεία ιδιωτικών κεφαλαίων LetterOne, µε έδρα το Λονδίνο, και είναι ο 11ος πλουσιότερος άνθρωπος της Βρετανίας, σύµφωνα µε τους «Times». Εχει ουκρανική καταγωγή και υπήρξε ο πρώτος Ρώσος δισεκατοµµυριούχος που τάχθηκε κατά του πολέµου. Και φυσικά πρώτος στη λίστα των ευρωπαϊκών κυρώσεων είναι ο ∆ιευθύνων Σύµβουλος του πετρελαϊκού κολοσσού Rosneft, Ιγκόρ Σέσιν, µέλος των «Σιλόβιτσι», της «αυλής» του Πούτιν και γνωστός µε το παρατσούκλι «Νταρθ Βέιντερ».
Ο παιδικός φίλος του Πούτιν
Στη λίστα των βρετανικών κυρώσεων εντάσσεται, επίσης, ο Μπόρις Ρότενµπεργκ, κύριος µέτοχος της τράπεζας SMP. Μαζί µε τον αδελφό του, Αρκάντι, είναι παιδικοί φίλοι του Πούτιν και, σύµφωνα µε το αµερικανικό υπουργείο Οικονοµικών, έχουν κερδίσει δισεκατοµµύρια σε συµβόλαια µε την Gazprom, που κατασκεύασε τους αγωγούς Nord Stream. Ο Αρκάντι έχει αρνηθεί πως κατέχει µετοχικό ποσοστό στην Gazprom.
Ο γιος του, Ιγκόρ Ρότενµπεργκ, της NTS (National Telemati Systems) βρίσκεται επίσης στη βρετανική λίστα κυρώσεων. Σύµφωνα µε το Euractiv, ο κατηγορούµενος για εµπόριο όπλων ολιγάρχης Ιγκορ Κεσάεφ αγόρασε προ διετίας ένα νησί στη Φινλανδία. Αν κοιτάξει κανείς τα ιδιοκτησιακά καθεστώτα των ευρωπαϊκών οµάδων, θα δει το επίσης πασίγνωστο σε εµάς όνοµα του Ντµίτρι Ριµπολόβλεφ, του πρώην µεγαλοµετόχου της Τράπεζας Κύπρου και µεγιστάνα στον τοµέα της εξόρυξης πρώτων υλών και των λιπασµάτων στα Ουράλια, που το 2013 αγόρασε έναντι 100 εκατ. ευρώ τον Σκορπιό για την κόρη του Εκατερίνα.
Ο ολιγάρχης που έχει κατηγορηθεί για την αυτουργία της δολοφονίας πρώην συνεργάτη του, αλλά αθωώθηκε ελλείψει στοιχείων, ελέγχει τα δύο τρίτα του ποδοσφαιρικού οµίλου AS Monaco και για τις διαδροµές του χρήµατός του βρέθηκε στο επίκεντρο ερευνών από τον γαλλικό Οµιλο Mediapart και τα Panama Papers (το 2008 µετέφερε το 25% του µετοχικού πακέτου της Uralkali σε εταιρεία-βιτρίνα στον Παναµά). Κατέχει ένα Airbus A319, τη βίλα του Γουίλ Σµιθ στο Σεν Τροπέ και τη βίλα του Ντόναλντ Τραµπ στη Φλόριντα, την οποία αγόρασε έναντι 95 εκατ. δολαρίων (ο Τραµπ την είχε αποκτήσει µε µόλις 41 εκατ. δολάρια τέσσερα χρόνια νωρίτερα), εγείροντας υπόνοιες για πλάγια χρηµατοδότηση της πολιτικής του πορείας.
Ο Ριµπολόβλεφ ελέγχει επίσης τη βελγική οµάδα Cercle Brugge, ο Μαξίµ Ντέµιν τη βρετανική Bornemouth, ενώ ο Βαλερί Οϊφ, ο ιδιοκτήτης της Highland Gold Mining, την ολλανδική Vitesse Arnhem (σύµφωνα µε έρευνα του ολλανδικού ερευνητικού ΜΜΕ Follow the Money, πρόκειται για άνθρωπο του περιβάλλοντος Αµπράµοβιτς). Η «Follow the Money» υποστηρίζει, πάντως, πως µεγάλη µερίδα Ρώσων ολιγαρχών στην Ευρώπη έχουν ήδη µεταφέρει τα κεφάλαιά τους στα Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα.
Δημοσιεύτηκε στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ στις 4/3