Τις δραματικές στιγμές που κατεγράφησαν στον πυρηνικό σταθμό του Τσερνόμπιλ, κατά τις πρώτες ημέρες της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, περιγράφουν στο BBC Ουκρανοί εργαζόμενοι στον σταθμό, ο οποίος την πρώτη ημέρα του πολέμου πέρασε στα χέρια των Ρώσων.
Στις 24 Φεβρουαρίου, ημέρα που ξεκίνησε η εισβολή, οι περίπου 170 Ουκρανοί της Εθνικής Φρουράς αιχμαλωτίστηκαν από τους Ρώσους στο υπόγειο του σταθμού, αναφέρει το βρετανικό δίκτυο, ενώ οι ρωσικές δυνάμεις έκαναν έρευνα στις εγκαταστάσεις για όπλα και εκρηκτικά.
Οι μηχανικοί και οι άλλοι εργαζόμενοι πήραν άδεια για να συνεχίσουν να εργάζονται. Τις επόμενες 48 ώρες κλιμάκια του ρωσικού οργανισμού για την ατομική ενέργεια μετέβησαν στον σταθμό.
Όπως περιγράφεται, το προσωπικό του Τσερνόμπιλ ήταν διατεθειμένο να παραμείνει στις θέσεις του. Ο σταθμός δεν είναι ενεργός, ωστόσο ραδιενεργά απόβλητα είναι αποθηκευμένα στις εγκαταστάσεις. Από το 1986, όταν έλαβε χώρα η μεγαλύτερη πυρηνική καταστροφή στην ιστορία της ανθρωπότητας, έχουν ξοδευτεί δισεκατομμύρια δολάρια για τον καθαρισμό του, αλλά και για να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξουν νέες διαρροές.
Αν οι συνθήκες δεν είναι αυτές που πρέπει, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να συμβεί νέο δυστύχημα, σημειώνει το BBC, που παραθέτει μαρτυρίες εργαζομένων από τις πρώτες ημέρες της ρωσικής εισβολής.
«Κλέβαμε καύσιμα από τους Ρώσους για να αποτρέψουμε νέα καταστροφή»
«Ήθελαν να γνωρίζουν πως λειτουργούν και διοικούνται οι εγκαταστάσεις. Αναζητούσαν λεπτομέρειες για όλες τις διαδικασίες, ζητώντας έγγραφα και επιχειρησιακά σχέδια. Φοβόμουν γιατί οι ερωτήσεις τους ήταν επίμονες και σε κάποιες περιπτώσεις βίαιες», περιγράφει ο Ολεξάντρ Λομπάντα, ένας από τους επιβλέποντες για την ασφάλεια του σταθμού.
Στον τελευταίο όροφο του κεντρικού κτιρίου υπάρχουν τα κομβικά δωμάτια , από όπου ουσιαστικά ελέγχεται το σύνολο των εγκαταστάσεων. Όταν οι Ρώσοι δεν βρήκαν τα κλειδιά για αυτά τα δωμάτια, έσπασαν τις πόρτες. «Έπρεπε συνεχώς να διαπραγματευόμαστε μαζί τους και να προσπαθούμε να μην τους προσβάλλουμε, ώστε να μας αφήσουν να διατηρήσουμε τον έλεγχο», λέει ο μηχανικός Βαλέρι Σεμόνοφ. Όπως περιγράφει, όταν το ρεύμα κόπηκε για τρεις ημέρες, προσπάθησε να βρει πετρέλαιο για να κρατήσει τη γεννήτρια σε λειτουργία, ακόμη και κλέβοντας κάποιο από τους Ρώσους.
«Αν η λειτουργία σταματούσε εντελώς, θα επρόκειτο για καταστροφή», συμπληρώνει ο Λομπάντα. «Ραδιενεργό υλικό θα διέρρεε. Φαντάζεστε τις συνέπειες. Δεν φοβόμουν για τη ζωή μου, αλλά για το τι θα μπορούσε να συμβεί αν δεν ήμουν εκεί, να ελέγχω την κατάσταση. Φοβόμουν για μια νέα τραγωδία για ολόκληρη την ανθρωπότητα», σημειώνει.
«Στέκονταν σε ένα από τα πιο ραδιενεργά σημεία του πλανήτη»
Η περιοχή πίσω από τον σταθμό λέγεται «Κόκκινο Δάσος» και πρόκειται για ένα από τα πιο ραδιενεργά σημαία του πλανήτη. Παρόλα αυτά, πλάνα από ουκρανικά drones έδειχναν Ρώσους στρατιώτες να σκάβουν χαρακώματα και μάλιστα να παραμένουν εκεί. Αυτό επιβεβαίωσαν και στο BBC αξιωματούχοι του σταθμού.Είναι απόδειξη του πόσο λίγα γνώριζαν οι στρατιώτες για την πυρηνική ασφάλεια. Η Energoatom, η κρατική υπηρεσία πυρηνικής ενέργειας της Ουκρανίας, δήλωσε ότι οι Ρώσοι στρατιώτες εκτέθηκαν σε «σημαντικές δόσεις» ραδιενέργειας.
Ακριβώς έξω από τη «σαρκοφάγο» που προστατεύει τον κατεστραμμένο πυρηνικό αντιδραστήρα, Ρώσοι στρατιώτες συσσώρευσαν σάκους άμμου πίσω από τους οποίους θα μπορούσαν να κρυφτούν αν τους επιτεθούν. Ο Σεμόνοφ, περιγράφοντας τις εικόνες, χλεύαζε την ενέργεια αυτή, λέγοντας ότι ο ουκρανικός στρατός δεν θα διανοούνταν να πυροβολήσει έναν πυρηνικό αντιδραστήρα.
Στο υπόγειο του κεντρικού κτιρίου, βρίσκονται οι κοιτώνες που έχουν «λεηλατηθεί πλήρως». Το πάτωμα είναι γεμάτο με χαλιά, στρώματα, ρούχα, παπούτσια και άλλα προσωπικά αντικείμενα της ουκρανικής εθνοφρουράς που κρατήθηκε αιχμάλωτη εκεί. Αξιωματούχοι στο Τσερνόμπιλ λένε ότι οι Ρώσοι στρατιώτες λεηλάτησαν ό,τι μπορούσαν όταν έφυγαν και μάλιστα πήραν μαζί τους και τα αιχμάλωτα μέλη της εθνικής φρουράς.
«Καταφέραμε να κρατήσουμε ασφαλείς τις εγκαταστάσεις. Ωστόσο, ήμασταν στενοχωρημένοι και εκνευρισμένοι που πήραν μαζί τους 169 μέλη του στρατού μας», συνεχίζει ο Σεμόνοφ. Δεν έχει επιβεβαιωθεί το αν και πού κρατούνται οι στρατιώτες, ωστόσο το προσωπικό του Τσερνόμπιλ εκτιμά ότι βρίσκονται στη Ρωσία.
Τις εγκαταστάσεις επισκέφθηκε την Παρασκευή ο πρώην πρόεδρος της Ουκρανίας, Πέτρο Ποροσένκο, φέρνοντας μαζί του φαγητό και άλλες προμήθειες για του προσωπικό. Πλέον, η πρόσβαση στον σταθμό γίνεται μόνο εκτός δρόμου, καθώς η γέφυρα που χρησιμοποιούνταν κατεδαφίστηκε με εκρηκτικά, σε μια προσπάθεια να αναχαιτιστεί η προέλαση των Ρώσων.
Πηγή: BBC