Δυνάμεις της τουρκικής αστυνομίας συγκρούστηκαν χθες Δευτέρα με διαδηλωτές γύρω από την κεντρική πλατεία Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης και προσήγαγαν 170 ανθρώπους που πήραν μέρος σε συγκεντρώσεις και πορείες για την επέτειο των μαζικών λαϊκών κινητοποιήσεων που ξέσπασαν πριν από εννέα χρόνια στο κοντινό πάρκο Γκεζί, προτού επεκταθούν σε όλη την Τουρκία.
Το κίνημα για το πάρκο Γκεζί για πολλούς σήμανε τη σημαντικότερη αμφισβήτηση της εξουσίας του – τότε πρωθυπουργού – Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν από τον τουρκικό λαό. Ο νυν πρόεδρος της Τουρκίας εξίσωσε όσους συμμετείχαν στις μαζικές κινητοποιήσεις εκείνες με τους κούρδους αυτονομιστές αντάρτες και εκείνους που κατηγορεί πως ενορχήστρωσαν την απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος του 2016.
Τουρκικό δικαστήριο επέβαλε πρόσφατα ποινές φυλάκισης σε οκτώ πρόσωπα, ανάμεσά τους και στον μαικήνα Οσμάν Καβάλα, αφού τους έκρινε ενόχους για την οργάνωση και τη χρηματοδότηση των διαδηλώσεων του πάρκου Γκεζί.
Οι κατηγορούμενοι αρνήθηκαν τις κατηγορίες, επιχειρηματολογώντας πως οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις εκείνες ήταν αυθόρμητες, έγιναν σε όλη τη χώρα και αποτελούσαν δικαίωμα των πολιτών κατοχυρωμένο στο Σύνταγμα.
Χθες το απόγευμα, σε δρόμους γύρω από την πλατεία Ταξίμ συγκεντρώθηκαν κάπου 1.000 άνθρωποι, πολλοί εκ των οποίων κράταγαν στα χέρια φωτογραφίες ανθρώπων που καταδικάστηκαν να εκτίσουν ποινές φυλάκισης, ή φωτογραφίες ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους στην αστυνομική καταστολή των κινητοποιήσεων του 2013. Πανό ανέγραφε το σύνθημα «το σκοτάδι θα φύγει, το Γκεζί θα μείνει».
#Turkish police clashed with protesters around Istanbul's main #Taksim Square on Tuesday and 170 people were detained as they gathered to mark the anniversary of nationwide anti-government #demonstrations that began nine years ago in nearby #Gezi Park.pic.twitter.com/HSbWaMQjta
— Shira Peretz (@ShiraPeretz13) June 1, 2022
Τους διαδηλωτές, που προσπάθησαν να φθάσουν στην πλατεία Ταξίμ και στη λεωφόρο Ιστικλάλ, εμπόδισαν μονάδες της αστυνομίας εξοπλισμένες με ασπίδες και άλλο εξοπλισμό καταστολής εξεγέρσεων. Η αστυνομία έκανε χρήση δακρυγόνων για να τους διαλύσει.
«Ο Ερντογάν θα φύγει, δεν υπάρχει άλλος δρόμος», φώναζαν οι διαδηλωτές.
Νωρίτερα, μικρές ομάδες διαδηλωτών ενεπλάκησαν σε αψιμαχίες με την αστυνομία σε άλλες περιοχές κοντά στην Ταξίμ, όπου προσπάθησαν να φθάσουν με τα πόδια.
Σύμφωνα με τις υπηρεσίες του κυβερνήτη της Κωνσταντινούπολης, 170 πρόσωπα τέθηκαν υπό κράτηση. Σε δελτίο Τύπου που δημοσιοποίησαν, τόνισαν πως οι διαδηλώσεις έγιναν χωρίς την άδεια των αρχών και θύμισαν ότι στην περιοχή Μπέγιογλου δεν επιτρέπεται, δυνάμει της κείμενης τουρκικής νομοθεσίας, να οργανώνονται διαδηλώσεις, ούτε πορείες.
Νωρίτερα χθες, κοινοβουλευτικοί του Κόμματος Εργατών Τουρκίας (TIP) κρέμασαν γιγαντιαίο πανό σε μια από τις γέφυρες που ενώνουν τις δυο πλευρές του Βοσπόρου. Έπειτα από αψιμαχία, η αστυνομία κατέβασε το πανό, που ανέγραφε το σύνθημα «Η Ταξίμ είναι παντού, η αντίσταση είναι παντού», γνωστό σύνθημα των μαζικών κινητοποιήσεων του 2013.
Μη κυβερνητικές οργανώσεις, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) και κυβερνήσεις δυτικών κρατών, συμμάχων της Τουρκίας, θεωρούν ότι οι πρόσφατες καταδίκες και φυλακίσεις είχαν πολιτικά κίνητρα, είχαν σκοπό να εκφοβιστούν οι αντίπαλοι του προέδρου Ερντογάν.
Επικριτές του κ. Ερντογάν ερίζουν πως πρόθεση των αρχών ήταν να ποινικοποιήσουν το κίνημα του Γκεζί και να καλλιεργήσουν την εντύπωση πως οι μαζικές κινητοποιήσεις χρηματοδοτήθηκαν και υποκινήθηκαν από το εξωτερικό.