Τουρκία: Η αλήθεια πίσω από το πραξικόπημα του 2016

Τι έγινε στα αλήθεια εκείνο το καλοκαιρινό βράδυ;

Μετάφραση: Αντώνης Χρυσουλάκης

Οι Τούρκοι αξιωματούχοι συνέχισαν να προωθούν αβάσιμους ισχυρισμούς ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται πίσω από μια απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία το 2016, παρά το γεγονός ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, όταν ήταν αντιπρόεδρος, είχε καλέσει τον Τούρκο ομόλογό του για να προειδοποιήσει ότι οι κατηγορίες ήταν αβάσιμες.

Σύμφωνα με τον Τούρκο υπουργό Εσωτερικών Süleyman Soylu, ο οποίος πρώτος διατύπωσε την κατηγορία ότι οι ΗΠΑ ενορχήστρωσαν το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 2016 σε μια τηλεφωνική συνέντευξη αργά το βράδυ στο τουρκικό τηλεοπτικό δίκτυο Habertürk, όταν η κατάσταση ήταν ακόμη ασαφής, ο Biden είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Binali Yıldırım, τον τότε Τούρκο πρωθυπουργό, για να διαμαρτυρηθεί για τις παρατηρήσεις του Soylu.

Όπως αναφέρει το Nordic Monitor, ο Soylu αποκάλυψε για πρώτη φορά την τηλεφωνική συνομιλία του Biden κατά τη διάρκεια συνέντευξης σε τοπικό τηλεοπτικό σταθμό του Diyarbakır στις 13 Οκτωβρίου 2022, λέγοντας ότι ο Biden έπρεπε να καλέσει τον Τούρκο πρωθυπουργό αμέσως μετά την κατηγορία ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται πίσω από το αποτυχημένο πραξικόπημα. «Δεν κατηγορώ τις ΗΠΑ γι’ αυτό», είπε και πρόσθεσε: «Λέω τα πράγματα με το όνομά τους. Οι ΗΠΑ βρίσκονταν πίσω από την απόπειρα [πραξικοπήματος] της 15ης Ιουλίου».

Ο Μπάιντεν μάλιστα επισκέφθηκε την Τουρκία στις 24 Αυγούστου 2016 και συναντήθηκε με Τούρκους αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένου του Γιλντιρίμ, και δήλωσε ότι είχαν μια ειλικρινή συζήτηση και ότι τον διαβεβαίωσαν ότι οι συνταγματικές αρχές και το κράτος δικαίου θα τηρηθούν στην Τουρκία με φόντο τα γεγονότα της 15ης Ιουλίου. Ο Yıldırım δήλωσε ότι η καταδίκη της απόπειρας πραξικοπήματος από τις ΗΠΑ ήταν σημαντική και παραμέρισε αυτό που αποκάλεσε «αντιλήψεις» μεταξύ του τουρκικού κοινού για τις ΗΠΑ, χωρίς να αναφερθεί στις παρατηρήσεις του Soylu. Πρόσθεσε ότι ο ίδιος και ο Μπάιντεν εμφανίστηκαν ενώπιον του Τύπου για να διορθώσουν αυτές τις αντιλήψεις.

Παρά το τηλεφώνημα του Μπάιντεν και την επίσκεψή του στην Τουρκία, ο Σοϊλού, που συχνά περιγράφεται ως «σκυλί που γαβγίζει» για τον Τούρκο πρόεδρο, συνέχισε να επαναλαμβάνει τις ίδιες κατηγορίες κατά των ΗΠΑ. Σε συνέντευξή του στο CNNTürk τον Δεκέμβριο του 2018, ο Soylu έθεσε και πάλι τον ίδιο ισχυρισμό και σημείωσε ότι το λέει από το 2016. Δεν ήταν μόνο ο Soylu που διατύπωσε αυτές τις κατηγορίες- άλλοι Τούρκοι αξιωματούχοι συνέχισαν έκτοτε να επαναλαμβάνουν τους ισχυρισμούς του Soylu σε διάφορες πλατφόρμες για να παρουσιάσουν τις ΗΠΑ ως τον εγκέφαλο πίσω από το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, χωρίς να προσκομίζουν κανένα στοιχείο που να στηρίζει τους ισχυρισμούς.

Στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προσπάθησε με κάθε τρόπο να αποτρέψει την εμφάνιση των πραγματικών αποδεικτικών στοιχείων, φοβούμενη ότι θα αποκαλυφθεί η πραγματική αλήθεια και ότι η κυβέρνηση θα θεωρηθεί υπεύθυνη για τον θάνατο 251 ανθρώπων κατά την απόπειρα πραξικοπήματος. Μια κοινοβουλευτική έκθεση σχετικά με την έρευνα για το αποτυχημένο πραξικόπημα εξαφανίστηκε μυστηριωδώς, τα μέσα ενημέρωσης που αμφισβητούσαν την επίσημη αφήγηση έκλεισαν και δεκάδες ερευνητές δημοσιογράφοι που ερευνούσαν το γεγονός φυλακίστηκαν, ενώ εισαγγελείς και δικαστές που ερευνούσαν τους θανάτους για να μάθουν τι πραγματικά συνέβη στις 15 Ιουλίου εκκαθαρίστηκαν αυθαίρετα και φυλακίστηκαν παράνομα.

Ωστόσο, όλες αυτές οι προσπάθειες ήταν μάταιες, καθώς περισσότερα στοιχεία, που αποκαλύφθηκαν από την υπεράσπιση κατά τη διάρκεια των δικών, επιβεβαίωσαν την άποψη ότι η επιχείρηση ήταν στην πραγματικότητα μια προβοκάτσια που ενορχηστρώθηκε από τον υφυπουργό της τουρκικής υπηρεσίας πληροφοριών Hakan Fidan, τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Στρατού Hulusi Akar και τον πρόεδρο Erdoğan.

Τα αποδεικτικά στοιχεία έδειξαν ότι οι βασικοί αναπληρωτές του Fidan, ο Kemal Eskintan, επικεφαλής των ειδικών επιχειρήσεων, και ο Sadık Üstün, ο οποίος διοικούσε το Εθνικό Συμβούλιο Συντονισμού Πληροφοριών (Milli İstihbarat Koordinasyon Kurulu, ή MİKK), μια μυστική υπηρεσία που συλλέγει πληροφορίες από άλλους κυβερνητικούς κλάδους, πραγματοποίησαν την προβοκάτσια.

Μια σημαντική γκάφα που έκαναν οι σχεδιαστές της προβοκάτσιας ήταν να απαριθμήσουν τα γεγονότα που έλαβαν χώρα τις πρώτες πρωινές ώρες της 16ης Ιουλίου προτού συμβούν στην πραγματικότητα, επιβεβαιώνοντας ότι η υπηρεσία πληροφοριών είχε σχεδιάσει διάφορα περιστατικά για να κάνει την απόπειρα πραξικοπήματος να φανεί πραγματική.

Σύμφωνα με επίσημο έγγραφο που συνέταξε ο εισαγγελέας της Άγκυρας Serdar Coşkun, ο οποίος προετοίμασε τα κατηγορητήρια στις δίκες για το πραξικόπημα, τα γεγονότα που εκτυλίχθηκαν εκείνη τη νύχτα ήταν γνωστά από τις τουρκικές αρχές εκ των προτέρων. Το έγγραφο είχε ημερομηνία 16 Ιουλίου και χρονοσήμανση στη 1 π.μ., τρεις ώρες μετά την έναρξη της απόπειρας πραξικοπήματος. Ωστόσο, το έγγραφο αναφέρει γεγονότα που έλαβαν χώρα μετά τη 1 π.μ., γεγονός που μπορεί μόνο να επιβεβαιώσει ότι τα γεγονότα αυτά είχαν πράγματι σχεδιαστεί εκ των προτέρων από πράκτορες της κυβέρνησης Ερντογάν και όχι από τους πραξικοπηματίες. Αποκάλυπτε επίσης το γεγονός ότι η ΜΙΤ ήθελε περισσότερη αιματοχυσία στα χαοτικά γεγονότα.

Δείτε το έγγραφο εδώ

Την ώρα που δεν είχαν συγκεντρωθεί στοιχεία και τα επεισόδια βρίσκονταν ακόμη σε εξέλιξη, το έγγραφο κατονομάζει τον Τούρκο ισλαμιστή Φετουλάχ Γκιουλέν, ο οποίος ζει στις ΗΠΑ από το 1999, ως τον εγκέφαλο του πραξικοπήματος. Ο Γκιουλέν αρνήθηκε επανειλημμένα τους ισχυρισμούς και ζήτησε τη διεξαγωγή διεθνούς έρευνας, πρόταση που απορρίφθηκε από την κυβέρνηση Ερντογάν.

Η κυβέρνηση Ερντογάν έχει επανειλημμένα καταθέσει αιτήματα έκδοσης και έχει ζητήσει την προσωρινή κράτηση του Γκιουλέν στις ΗΠΑ, αλλά οι αξιωματούχοι εκεί απέκρουσαν τα τουρκικά αιτήματα, με το υπουργείο Δικαιοσύνης να καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα αιτήματα δεν πληρούσαν ακόμη τα νομικά πρότυπα για την έκδοση που απαιτούνται από τη συνθήκη έκδοσης ΗΠΑ-Τουρκίας και τη νομοθεσία των ΗΠΑ. Κατά συνέπεια, σημείωσε το υπουργείο Δικαιοσύνης, η έκδοση δεν μπορούσε να προχωρήσει.

Παρά το κάλεσμα του Μπάιντεν, ο Soylu επανέλαβε τον ίδιο ισχυρισμό, λέγοντας ότι ο Γκιουλέν δεν είχε την ικανότητα να οργανώσει μια τέτοια απόπειρα και ότι οι ΗΠΑ ήταν ο πραγματικός εγκέφαλος πίσω από την απόπειρα πραξικοπήματος.

Η κατηγορία κατά των ΗΠΑ για την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016 δεν ήταν η μόνη κατηγορία που διατύπωσε ο Soylu κατά τη διάρκεια της συνέντευξης. Συνέχισε λέγοντας ότι οι ΗΠΑ βρίσκονταν πίσω από όλα τα επιτυχημένα στρατιωτικά πραξικοπήματα που πραγματοποιήθηκαν στην Τουρκία το 1960, το 1971 και το 1980, καθώς και πίσω από τη στρατιωτική παρέμβαση το 1997 που ανέτρεψε την κυβέρνηση συνασπισμού και πίσω από ένα τελεσίγραφο του Γενικού Επιτελείου που απείλησε με δράση κατά της κυβέρνησης Ερντογάν το 2007.

Σύμφωνα με τον ίδιο, οι ΗΠΑ ήταν επίσης ο εγκέφαλος πίσω από τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις που ονομάστηκαν διαμαρτυρίες Γκεζί το καλοκαίρι του 2013, οι οποίες ξέσπασαν για το σχέδιο της κυβέρνησης να καταστρέψει ένα πάρκο για να χτίσει στη θέση του ένα εμπορικό κέντρο στην ιστορική γειτονιά Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης. Το σκάνδαλο δωροδοκίας της 17ης-25ης Δεκεμβρίου, στο οποίο ενοχοποιήθηκαν ανώτεροι κυβερνητικοί αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένου του Ερντογάν, μελών της οικογένειάς του και επιχειρηματικών και πολιτικών συνεργατών του, ήταν επίσης έργο των ΗΠΑ, σύμφωνα με τον υπουργό Εσωτερικών.

Ο Soylu, ένας ακροδεξιός, υπερεθνικιστής πολιτικός, ισχυρίστηκε επίσης ότι οι ΗΠΑ βρίσκονταν πίσω από μια επίθεση που σκότωσε έναν αστυνομικό και τραυμάτισε έναν άλλο αστυνομικό και έναν πολίτη στη νότια επαρχία Μερσίνα στις 26 Σεπτεμβρίου 2022. Το εκτός νόμου Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) ανέλαβε την ευθύνη για την επίθεση, η οποία πραγματοποιήθηκε από δύο γυναίκες μαχητές.

Ο Soylu υποστήριξε ότι η τρομοκρατική επίθεση ήταν έργο των ΗΠΑ, επειδή οι μαχητές προέρχονταν από περιοχή της Συρίας που βρίσκεται υπό την προστασία των αμερικανικών δυνάμεων και ότι η πρεσβεία των ΗΠΑ είχε ζητήσει πληροφορίες για τα όπλα που χρησιμοποιήθηκαν στην επίθεση για να βοηθήσει στον εντοπισμό της προέλευσής τους, αίτημα που ο Soylu δήλωσε ότι η αστυνομική του διεύθυνση αρνήθηκε.

Τους τελευταίους μήνες οι λεκτικές επιθέσεις κατά των ΗΠΑ από τον Soylu σε δημόσιες ομιλίες έχουν αυξηθεί αισθητά. Κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης σε πάνελ στο Σεράγεβο τον περασμένο μήνα, υποστήριξε ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται πίσω από όλη την τρομοκρατία στον κόσμο και ισχυρίστηκε ότι οι ΗΠΑ δημιούργησαν την Αλ Κάιντα και το Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και τη Συρία (ISIS). Έδειξε επίσης τις ΗΠΑ για την παγκόσμια διακίνηση ναρκωτικών, την αναγκαστική μετανάστευση και το χάος και την αστάθεια στη Μέση Ανατολή.

*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Nordic Monitor