Η πανδημία «έκλεισε» τα πανεπιστήμια για δύο χρόνια στην Τουρκία και οι φοιτητές άφησαν τα αστικά κέντρα για να γυρίσουν στις οικογένειές τους. Τώρα που η κανονικότητα επιστρέφει και τα μαθήματα ξεκινούν διαπιστώνουν ότι τα ενοίκια στις φοιτητικές εστίες έχουν ανέβει τόσο πολύ που δεν είναι δυνατόν να ανταποκριθούν. Βασικοί λόγοι είναι από τη μία ο πληθωρισμός, και από την άλλη το γεγονός ότι το κράτος δεν έχει παρέμβει ώστε να εξασφαλίσει επαρκή φοιτητική στέγη. Σήμερα διατίθενται μόλις 700.000 δωμάτια για περίπου 8,5 εκατομμύρια φοιτητές.
Διαδηλώσεις και «κατάληψεις» στα πάρκα
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της DW, οι φοιτητές αρχίζουν να δείχνουν τη δυσαρέσκειά τους. Τις τελευταίες ημέρες πολλοί κοιμούνται σε δημόσια πάρκα. Περίπου 2.240 έχει καταμετρήσει μέχρι σήμερα το υπουργείο Εσωτερικών. Οι ίδιοι οι φοιτητές θεωρούν ότι η παραμονή στο πάρκο δεν είναι απλώς μία λύση ανάγκης, αλλά εκφράζει και μία στάση διαμαρτυρίας. «Biranamiyoruz» («Δεν βρίσκουμε στέγη») είναι το σύνθημά της πρωτοβουλίας που εξελίσσεται σε ένα νέο φοιτητικό κίνημα. Η αρχή έγινε στο πάρκο Yoğurtçu της Κωνσταντινούπολης.
Γρήγορα οι αντιδράσεις επεκτάθηκαν σε πολλές ακόμη τουρκικές πόλεις. Σε ανοιχτή επιστολή τους οι φοιτητές-ακτιβιστές τονίζουν ότι έχουν μείνει άστεγοι μετά τις τελευταίες αυξήσεις στα ενοίκια της τάξης του 70-290%. «Δεν υπάρχει ένας χώρος, στον οποίο να μπορούμε να ζήσουμε με αξιοπρέπεια κι έτσι αποφασίσαμε να βρούμε εμείς λίγο χώρο», δηλώνουν χαρακτηριστικά.
«Δεν είναι διασκέδαση να κοιμόμαστε στον δρόμο. Αλλά η ιστορία μας είναι αντιπροσωπευτική για εκατομμύρια άλλους φοιτητές», λέει στην DW ο Γιουνούς Εμρέ Καρατσά, φοιτητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Μαρμαρά, που περνάει και αυτός τα βράδια του στο πάρκο Yoğurtçu, μαζί με συμφοιτητές του. «Μόλις άνοιξαν τα πανεπιστήμια υπήρξε τεράστια προσέλευση στις φοιτητικές εστίες», λέει ο Κεμάλ Γιλμάζ, που σπουδάζει Επικοινωνία στο πανεπιστήμιο Κοτσαελί, κοντά στην Κωνσταντινούπολη. «Η αυξημένη ζήτηση και η γενικότερη αύξηση των ενοικίων αναγκαστικά εκτόξευσαν τις τιμές στα ύψη. Μπορεί τα πανεπιστήμια να ανοίγουν, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι μπορούν να σπουδάσουν,,,»
Στη Σμύρνη, την τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας, διανυκτερεύει στο πάρκο ο Καγιάν Ακμπουγιούκ, φοιτητής φιλοσοφίας. «Αρχίσαμε κι εμείς στη Σμύρνη, μόλις είδαμε τους φίλους μας να διαδηλώνουν στην Κωνσταντινούπολη» λέει ο ίδιος. «Βγήκαμε να κοιμηθούμε στο πάρκο Aşık Veysel». Μόνο που η αστυνομία επενέβη άμεσα και σταμάτησε την κινητοποίηση. «Απομάκρυναν τους φοιτητές, αλλά δεν τους συνέλαβαν», τονίζει ο Καγιάν Ακμπουγιούκ.
Συλλήψεις σε Κωνσταντινούπολη και Σμύρνη
Σε άλλες περιπτώσεις οι αστυνομικοί ήταν λιγότερο επιεικείς. Προ ημερών συνέλαβαν 41 φοιτητές στην Κωνσταντινούπολη και άλλους 28 στη Σμύρνη. Τελικά όλοι αφέθηκαν ελεύθεροι, αλλά η επέμβαση των αρχών προκάλεσε ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τους φοιτητές και τις ανορθόδοξες μεθόδους που επινόησαν για να διαμαρτυρηθούν.
Ο υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού δικαιολόγησε την επέμβαση της αστυνομίας, λέγοντας ότι οι περισσότεροι από τους διαμαρτυρόμενους νεαρούς δεν είναι καν φοιτητές, ενώ στην πραγματικότητα οι εκδηλώσεις διαμαρτυρίας προέρχονται από τον ακραίο αριστερό χώρο. «Έχει διαπιστωθεί ότι αριστερές περιθωριακές ομάδες είναι εκείνες που υποκινούν τις διαμαρτυρίες» λέει ο ίδιος, για να προσθέσει μάλιστα ότι μεταξύ των διαδηλωτών έχουν παρεισφρήσει μέλη τρομοκρατικών οργανώσεων, καθώς και του απαγορευμένου PKK.
Ένα νέο «πάρκο Γκεζί»;
Την οργή του για τις κινητοποιήσεις εξέφρασε και ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Μετά από πρόσφατη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου δήλωσε ότι οι αυξημένες τιμές των ενοικίων οφείλονται στην εκ των πραγμάτων αυξημένη ζήτηση μετά από «διακοπή» δύο ετών λόγω πανδημίας, ενώ παράλληλα κατηγόρησε τους διαμαρτυρόμενους για ανατρεπτικές δραστηριότητες. «Για μερικούς από αυτούς που ξενυχτάνε στα πάρκα μπορώ να πω με σιγουριά ότι δεν έχουν καμία σχέση με το πανεπιστήμιο, κι ας αυτοαποκαλούνται φοιτητές.
Πρόκειται για μία άλλη μορφή των όσων είχαν γίνει στο πάρκο Γκεζί», ανέφερε ο Ερντογάν. Το 2013 οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις των φοιτητών είχαν ξεσπάσει με αφορμή την οικοπεδοποίηση στο πάρκο Γκεζί της Κωνσταντινούπολης και επεκτάθηκαν σε όλη τη χώρα, ενώ κλιμακώθηκαν μετά τη βίαιη επέμβαση της αστυνομίας εναντίον των διαδηλωτών.
Δεν είναι η πρώτη φορά τον τελευταίο χρόνο που ο Ερντογάν αντιπαρατίθεται με τους φοιτητές. Στις αρχές της χρονιάς είχε διορίσει με προεδρικό διάταγμα τον εκλεκτό του, Μελίχ Μπουλού, ως νέο πρύτανη στο πανεπιστήμιο του Βοσπόρου. Φοιτητές και καθηγητές αντέδρασαν, επισημαίνοντας ότι ο Μπουλού είναι μέλος του κυβερνώντος κόμματος AKP και κατά συνέπεια δεν διαθέτει την απαραίτητη ανεξαρτησία από την εκτελεστική εξουσία. Ακολούθησαν διαμαρτυρίες και πολλές συλλήψεις.
Για μια ακόμη φορά ο Ερντογάν έκανε λόγο για «τρομοκράτες». Όμως οι διαμαρτυρίες καρποφόρησαν τελικά. Τον Ιούλιο, με νέο προεδρικό διάταγμα, ο Μπουλού απαλλάχθηκε των καθηκόντων του. Η ανατροπή αυτή προσφέρει ένα επιπλέον κίνητρο στους φοιτητές που διανυκτερεύουν στα πάρκα, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις αστρονομικές τιμές στη φοιτητική στέγη.