Την απόφασή του να αναγνωρίσει ως ανεξάρτητες τις αυτοαποκαλούμενες «Λαϊκές Δημοκρατίες του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ», ανακοίνωσε με τηλεοπτικό του μήνυμα προς τον λαό της Ρωσίας ο Βλαντιμίρ Πούτιν, προκαλώντας μεγάλη ανησυχία στη Δύση.
Ποιες είναι οι αποσχισθείσες περιοχές
Οι ελεγχόμενες από φιλορώσους αυτονομιστές περιοχές του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ – γνωστές συνολικά ως Ντονμπάς – αποσχίστηκαν από τη διοίκηση της ουκρανικής κυβέρνησης το 2014 και αυτοανακηρύχθηκαν ανεξάρτητες «Λαϊκές Δημοκρατίες», μέχρι σήμερα μη αναγνωρισμένες από άλλη χώρα. Έκτοτε, η Ουκρανία αναφέρει ότι περίπου 15.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί σε συγκρούσεις στις δύο περιοχές.
Η Ρωσία αρνείται ότι είχε οποιονδήποτε ρόλο στη σύρραξη, αλλά φέρεται να στήριξε τους αυτονομιστές με διάφορους τρόπους, μεταξύ άλλων με κρυφή στρατιωτική υποστήριξη, οικονομική βοήθεια, προμήθεια εμβολίων κατά της Covid-19 και έκδοση ρωσικών διαβατηρίων για τους περίπου 800.000 κατοίκους. Η Μόσχα έχει αρνηθεί κατηγορηματικά μέχρι σήμερα ότι σχεδιάζει εισβολή στην Ουκρανία.
Τι σημαίνει η αναγνώριση από τη Ρωσία
Για πρώτη φορά η Ρωσία δηλώνει ότι δεν θεωρεί το Ντονμπάς τμήμα της Ουκρανίας. Ως εκ τούτου ανοίγει για την Μόσχα ο δρόμος να στείλει στρατιωτικές δυνάμεις στις αποσχισθείσες περιοχές, επικαλούμενη το επιχείρημα ότι παρεμβαίνει ως σύμμαχος για να τις προστατεύσει απέναντι στην Ουκρανία.
Ο ρώσος βουλευτής Αλεξάντερ Μποροντάι είχε δηλώσει τον περασμένο μήνα στο πρακτορείο Reuters ότι οι αυτονομιστές θα μπορούσαν στη συνέχεια να στραφούν στη Ρωσία για να τους βοηθήσει να πάρουν τον έλεγχο περιοχών του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ που εξακολουθούν να βρίσκονται υπό τον έλεγχο των ουκρανικών δυνάμεων. Κάτι τέτοιο, φυσικά, θα οδηγούσε σε ανοικτή στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας.
Διαβάστε επίσης: Ουκρανία – ΟΗΕ: Φόβοι για μεγαλύτερη σύρραξη – Κρίσιμες οι επόμενες ώρες
Τι μέλλει γενέσθαι με την ειρηνευτική διαδικασία του Μινσκ
Η αναγνώριση από τη Ρωσία της ανεξαρτησίας των αυτοαποκαλούμενων «Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ» ουσιαστικά βάζει τέλος στις συμφωνίες του Μινσκ, οι οποίες αν και δεν είχαν εφαρμοστεί αντιμετωπίζονταν από όλες τις πλευρές (συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας) ως η καλύτερη ευκαιρία για την επίλυση της κρίσης.
Οι συμφωνίες προέβλεπαν μεγάλο βαθμό αυτονομίας για τις δύο συγκεκριμένες περιοχές της ανατολικής Ουκρανίας.
Πώς θα αντιδράσει η Δύση
Εδώ και μήνες οι χώρες της Δύσης προειδοποιούσαν τη Μόσχα ότι οποιαδήποτε εισβολή ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων στο έδαφος της Ουκρανίας θα επέφερε μία ισχυρή απάντηση, συμπεριλαμβανομένης της επιβολής αυστηρών οικονομικών κυρώσεων.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι η αναγνώριση «θα υπονόμευε περαιτέρω την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, θα συνιστούσε κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου και θα έθετε υπό περαιτέρω αμφισβήτηση την δέσμευση της Ρωσίας, ότι θα εξακολουθήσει να εμπλέκεται στις διπλωματικές προσπάθειες για την εξεύρεση ειρηνικής επίλυσης αυτής της κρίσης». Είπε ακόμη ότι θα απαιτούσε μία «άμεση και ισχυρή» απάντηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους της.
Διαβάστε επίσης: Μπλίνκεν: Το εναπομείναν διπλωματικό προσωπικό των ΗΠΑ θα περάσει τη νύχτα στην Πολωνία
Έχει αναγνωρίσει η Ρωσία άλλες αποσχισθείσες περιοχές στο παρελθόν;
Ναι, η Ρωσία έχει αναγνωρίσει την ανεξαρτησία της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας, δύο περιοχών που αποσχίσθηκαν από τη Γεωργία, μετά τον πόλεμο του 2008. Τους παρείχε εκτεταμένη δημοσιονομική υποστήριξη, έδωσε ρωσική υπηκοότητα στους κατοίκους και εγκατέστησε χιλιάδες στρατιώτες σε αυτά τα εδάφη.
Ποια είναι τα υπέρ και τα κατά για τη Μόσχα
Στην περίπτωση της Γεωργίας, η Ρωσία εκμεταλλεύτηκε την αναγνώριση της ανεξαρτησίας της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσσετίας για να δικαιολογήσει μία απεριόριστη στρατιωτική παρουσία στη γειτονική πρώην σοβιετική δημοκρατία, σε μια προσπάθεια να ματαιώσει τις φιλοδοξίες της Γεωργίαςγια ένταξη στο ΝΑΤΟ αμφισβητώντας τον πλήρη έλεγχο των εδαφών της. Κάτι ανάλογο φιλοδοξεί να κάνει και στην περίπτωση της Ουκρανίας.
Στον αντίποδα, η Μόσχα βρίσκεται αντιμέτωπη με κυρώσεις και τη διεθνή καταδίκη για την εγκατάλειψη της διαδικασίας του Μινσκ αφότου επί μεγάλο χρονικό διάστημα διακήρυσσε ότι ήταν δεσμευμένη σε αυτήν. Παράλληλα η Ρωσία θα φέρεται υπεύθυνη για δύο περιοχές που έχουν καταστραφεί από έναν οκταετή πόλεμο και χρειάζονται τεράστια οικονομική βοήθεια.
Τι είπε στο μακροσκελές του διάγγελμα ο Ρώσος πρόεδρος
Τηλεοπτικό μήνυμα προς τον ρωσικό λαό απηύθυνε ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, κατά το οποίο ανακοίνωσε την αναγνώριση της ανεξαρτησίας των Ντονέτσκ και Λουχάνσκ εκ μέρους της Ρωσικής Ομοσπονδίας -κίνηση που έρχεται πιθανώς ως προοίμιο εισβολής.
Στην έναρξη του διαγγέλματος, ο Πούτιν -αφού έκανε λόγο για πολύ έκρυθμη κατάσταση που επικρατεί στο Ντονμπάς- χαρακτήρισε την Ουκρανία «αναπόσπαστο μέρος της ιστορίας μας».
«Η σύγχρονη Ουκρανία είναι κατασκεύασμα της Ρωσίας, των Μπολσεβίκων και των Κομμουνιστών, μετά την επανάσταση του 1917. Για τους εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν στην Ουκρανία κανείς δεν τους ρώτησε τίποτα. Η νίκη του ‘κόκκινου’ στρατού έδωσε εδάφη στην Ουκρανία που ανήκαν στην Γερμανία και την Πολωνία», είπε ο Πούτιν κατά την έναρξη του διαγγέλματος.
Στη συνέχεια έκανε μια ιστορική αναδρομή για την Σοβιετική Ένωση και τα εδάφη αυτά, λέγοντας πως: «Στις αρχές τις εγκαθίδρυσης της Σοβιετικής Ένωσης, οι Μπολσεβίκοι άρχισαν ένα καινούριο κράτος και ο Στάλιν και οι επόμενοι ηγέτες οικοδόμησαν την Σοβιετική Ένωση πάνω στην αρχή της αυτονομίας των εθνών. Αυτό μπήκε και στο σύνταγμα της Σοβιετικής Ένωσης.»
Παράλληλα, απευθυνόμενος στους Ουκρανούς ηγέτες, είπε: «Θέλετε να την απόσχιση; Λοιπόν, είμαστε πολύ ευχαριστημένοι με αυτό.»
«Οι Σοβιετικές Δημοκρατίες έχουν όλα τα δικαιώματα να ασκήσουν το καθεστώς αυτονομίας και κυριαρχίας και κάθε διάταξη της κάθε Σοβιετικής Δημοκρατίας θα μπορούσε να δώσει την εθνικότητα στους πολίτες της.»
«Δύο χρόνια πριν τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, οι Δημοκρατίες διεκδίκησαν την ανεξαρτησία τους και αυτό οδήγησε στην κατάρρευση της ιστορικής Ρωσίας. Τότε η Ρωσία ήταν σε δύσκολη θέση, δεν μπορούσε να διεκδικήσει τα δικαιώματά της.»
«Όταν μας ζήτησαν βοήθεια, η Ρωσία στήριξε την Ουκρανία και σεβάστηκε την εθνική της ανεξαρτησία. Έχουμε δώσει περίπου 250 δισ. στην Ουκρανία σε δάνεια. Αναλάβαμε και το χρέος της στο ΔΝΤ.»
«Οι Σοβιετικές Δημοκρατίες έπρεπε να αποκηρύξουν τα σοβιετικά περιουσιακά στοιχεία, όμως το Κίεβο δεν επικύρωσε τη συμφωνία, ούτε την εφάρμοσε. Όλα τα σοβιετικά περιουσιακά στοιχεία τα κράτησε για τον εαυτό του.»
«Η Ρωσία παρόλα αυτά συνέχισε να αποδίδει όλα τα δικαιώματα και τις συμφωνίες στην Ουκρανία. Θυμάστε τον εκβιασμό των ουκρανικών αρχών όταν προσπάθησαν να κλέψουν το φυσικό αέριο από τη Ρωσία. Από τα πρώτα βήματα, λοιπόν, διεκδίκησαν την αυτονομία τους αποκηρύσσοντας όλα όσα μας ένωναν.»
«Οι Ριζοσπάστες της Ουκρανίας προσπάθησαν να σφετεριστούν τη Δύση για να κρατήσουν τα κλοπιμαία.»
«Η Ουκρανία είναι μια χώρα διχασμένη. Έχασε το βιομηχανικό και ερευνητικό της δυναμικό. Αυτά πήγαν στα χέρια αυτών που την εκμεταλλεύονται. Έτσι είχαμε την κατάρρευση της ουκρανικής Δημοκρατίας, όχι μόνο από την Δύση, αλλά και από ένα δίκτυο ξένων συμβούλων που έχει εγκατασταθεί στην Ουκρανία και έχει παρεισφρήσει στην κυβέρνηση.»
«Θεωρούν ότι με την υποστήριξη της Δύσης θα μπορέσουν να αντιπαρατεθούν στη Ρωσία. Πρόσφατα ακούσαμε και δηλώσεις ότι θα ήθελε να δημιουργήσει και πυρηνικά όπλα. Είναι θέμα χρόνου να φτιάξουν τέτοια όπλα και να απειλούν τη Ρωσία, γιατί έχει προϊστορία. Θα φέρουν την Ευρώπη και τον κόσμο σε αποσταθεροποίηση.»
«Θέλουν να αυξήσουν το νατοϊκό στρατιωτικό σώμα στην Ουκρανία, αν και το άρθρο 17 του συντάγματός της απαγορεύει την ανάπτυξη ξένων στρατευμάτων. Στο διεθνές δίκαιο λέει ότι μια χώρα δε μπορεί να ενισχύει την ασφάλειά της εις βάρος μιας γειτονικής χώρας.»
«Το ΝΑΤΟ έχει θέσει προϋποθέσεις στην Ουκρανία ότι μπορεί να ενταχθεί εάν συμμορφωθεί με τις διατάξεις και καταπολεμήσει τη διαφθορά. Οι ΗΠΑ είχαν πει ότι δεν θα υπάρξει επέκταση του ΝΑΤΟ προς την Ανατολή. Οι ανατολικές και κεντρικές χώρες της Ευρώπης φέρνουν τα κόμπλεξ τους του φόβου της Ρωσίας μέσα στο ΝΑΤΟ. Η Ρωσία εκπλήρωσε όλες της τις υποχρεώσεις.»
Η προσπάθεια ένταξης στο ΝΑΤΟ
Ο Πούτιν αναφέρθηκε, επίσης, για πρώτη φορά σε μια συζήτηση που είχε με τον Κλίντον το 2000. Ο Ρώσος πρόεδρος ρώτησε γιατί τους στριμώχνουν και ο Κλίντον απάντησε ότι δεν θέλουν να βλέπουν μια τόσο μεγάλη ανεξάρτητη χώρα σαν τη Ρωσία δίπλα στην Ευρώπη. «Οι δυτικές χώρες δεν κρατούν το λόγο τους.»